لایحه محدودیت ویزا و وعده کری از کیسه دولت بعدی

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، وقتی که لایحه محدودیت ویزا هشتم دسامبر در مجلس نمایندگان امریکا به تصویب رسید، معلوم بود این لایحه در عین حال که مسیری بی‌درد سر تا مبدل شدن به قانون در پیش خواهد داشت، سر و صدای زیادی را به بار می‌آورد.

اکثریت قابل توجه 407 رأی مثبت تنها در برابر 19 رأی منفی نشان از اتفاق نظر نمایندگان دو حزب دموکرات و جمهوریخواه بر سر این لایحه داشت، به همین جهت هم بود که قبل از رأی نمایندگان مجلس سنا، دولت امریکا موافقت خود را با آن اعلام کرد تا آنکه امضای باراک اوباما، رئیس جمهور امریکا بعد از تصویب آن در سنا حتمی باشد. در عمل هم چنین شد و این لایحه به راحتی به مرحله امضای اوباما رسید و مبدل به قانون شد اما از همان ابتدای امر اعتراضاتی شروع شد که تنها محدود به ایران نمی‌شد بلکه کشورهای اروپایی هم قبل از امضای اوباما معترض به تصویب نهایی آن لایحه بودند. سفرای 28 کشور اروپایی و سفیر اتحادیه اروپا در امریکا با انتشار نامه‌ای سرگشاده اعتراض خود را اعلام کردند و حتی با اشاره به اقدامات متقابل در مورد شهروندان امریکایی، به نوعی تهدید ضمنی خود را به مقامات امریکایی اعلام کردند.

اعتراض رسمی 100 نماینده مجلس شورای اسلامی به این لایحه و قرائت تذکر کتبی آنان به حسن روحانی، رئیس‌جمهور در صحن علنی مجلس باعث شد تا اعتراض داخلی وارد مرحله‌ای جدی بشود. این نمایندگان در تذکر خود با استناد به اینکه قانون محدودیت ویزا ناقض برجام است، از رئیس جمهور خواستند تا طبق ماده 3 از قانون اقدام متناسب و متقابل در اجرای برجام عمل کند. با توجه به این حجم از اعتراض داخلی بود که محمدجواد ظریف، وزیر خارجه آن لایحه را پوچ و بی‌معنی و حتی مغایر با تعهدات امریکا بر طبق برجام دانست اما حالا به نظر می‌رسد که نامه جان کری، وزیر خارجه امریکا به او شرایط را تغییر داده و دستگاه دیپلماسی دیگر آن نوع اعتراض نمایندگان مجلس را به این قانون امریکایی ندارد.

این تغییر تلقی را می‌توان از موضع‌گیری اخیر عباس عراقچی، معاون ظریف فهمید که نامه کری را تضمین محکمی می‌داند مبنی بر اینکه برجام با اجرای این قانون نقض نمی‌شود و به این جهت گفته که این تضمین از نظر ایران «کاملاً کفایت می‌کند.» این تغییر قابل توجه در دیدگاه دستگاه دیپلماسی قابل توجه است و گویا مسئولان این دستگاه در نامه جان کری نوعی شعبده دیده‌اند که در آن تمام آثار منفی قانون امریکا به یک‌باره دود می‌شوند و جز صحت و سلامت برجام چیز دیگری باقی نمی‌ماند.

مسئولان دستگاه دیپلماسی در حالی چنین نگاهی به نامه کری دارند که حداکثر نتیجه این نامه فقط وعده و وعید‌های کری است که هم این وعده و وعیدها آثار منفی آن قانون را برطرف نمی‌کند و هم اینکه به هیچ صورت نمی‌توان نحوه عمل به این وعده و وعیدها را مشخص کرد. قبل از هرچیز، باید توجه داشت که قانون محدودیت ویزا اثر خود را از همان زمان امضای اوباما ایجاد کرده چراکه این قانون در وهله نخست تأثیر تهدیدی برای هر کسی دارد که بخواهد به چهار کشور ذکر شده در آن قانون و از جمله ایران سفر کند. به عبارت دیگر، بسیاری از تجار و نمایندگان شرکت‌هایی که دست کم با شروع برجام قصد سفر به ایران را دارند، با تهدید این قانون مواجه هستند و نامه کری هم هیچ تضمینی در مورد این افراد و در وضعیت فعلی نمی‌دهد.

از طرف دیگر، کری در این نامه وعده عدم اجرای آن را داده که البته وعده بی‌مبنایی است چرا که با قانونی شدن لایحه محدودیت ویزا نه او و نه کس دیگری نمی‌تواند عمل به این وعده کند و ملزم است تا آن را اجرا کند. گذشته از این دو مورد، اگر کری در اجرای وعده‌های خود صادق باشد و حتی بتواند آثار این قانون را منتفی کند، باز معلوم نیست که بعد از یک سال دیگر این وعده‌ها اجرا بشوند، به‌خصوص اینکه رئیس جمهور و وزیر خارجه‌ای جمهوریخواه بر سر کار بیایند. همین سه مورد به سادگی نشان می‌دهند کری در نامه خود تنها وعده‌هایی به قول معروف سر خرمن داده و معلوم نیست عراقچی یا دیگر مسئولان دستگاه دیپلماسی وعده‌های او را تضمین دانسته و آنها را برای اجرای برجام کافی می‌دانند. به نظر می‌رسد خوشبینی این مسئولان آنقدر زیاد است که نمی‌خواهند یا نمی‌توانند واقعیت امر از نتایج منفی قانون محدودیت ویزا را ببینند اما باید توجه داشت که برجام و انجام تعهدات مربوط به آن از سوی هر کشوری به منافع ملی ارتباط دارد و نمی‌توان بنابر سیاست‌های جناحی و واکنش‌های داخلی، منافع ملی را در گرو تضمین‌های امریکایی قرار داد./998/د102/ف2

منبع : روزنامه جوان