مواجهه فعال و مثبت فقه با فناوری‌های جدید با تأکید بر باروری‌های پزشکی
به گزارش خبرگزاری رسا در اصفهان، حجت الاسلام دکتر رضانیا عضو هیأت علمی پژوهشکده رویان، در نشست مواجهه فعال و مثبت فقه با فناوری‌های جدید با تأکید بر باروری‌های پزشکی که در دفتر تبلیغات اسلامی اصفهان برگزار شد، گفت: نخست باید بدانیم که ناباروی چیست؟ و مسائل آن کدام است؟ تا بتوانیم به احکام و اثرات حکمی آن نیز بپردازیم.
وی با اشاره به تعریف سازمان بهداشت جهانی از ناباروی مبنی بر عدم موفقیت در فرزنددارشدن پس از دوازده ماه رابطه جنسی زوج بدون استفاده از وسایل جلوگیری از بارداری گفت: موضوع اول در بحث‌های ناباروری مسئله درمان‌های پزشکی است.
حجت الاسلام رضانیا با اشاره به پنج شیوه درمانی یعنی دارو درمانی، جراحی ناهنجاری‌های آناتومیک، درمان‌های غیر تهاجمی یا تزریق داخل رحمی، درمان تهاجمی که تخمک زوجه با اسپرم زوج ممتزج می‌شود و همچنین درمان‌های کمکیPGB یادآور شد: مسأله‌ای که از نظر فقهی بر همه درمان‌ها احاطه دارد این است که اگر ناباروری را بیماری بدانیم و معتقد شویم که «لکل داءٍ دواء» پس باید اذعان کنیم که از نظر شرع درمان ناباروی نیز مثل دیگر بیماری‌ها واجب است و استفاده از چنین شیوه‌هایی نیز مجاز خواهد بود.
وی افزود: اما اگر ناباروری را مصداق بیماری ندانیم این شیوه‌ها و به‌ویژه شیوه دارو درمانی، خلاف شرع است؛ چرا که ضررزدن به جسم حرام است.
عضو هیأت علمی پژوهشکده رویان افزود: مسأله دیگر تولید جنین در آزمایشگاه‌ها و تفاوت فقهی و حقوقی آن با جنین داخل رحمی است که به اصطلاح قرآن فی قرار مکین است، برای جنین داخل رحم در صورت فوت زوج یا زوجه میزان دو برابر ارث یک پسر از ما ترک برای مادر وجود دارد، آیا همین میزان برای زن که صاحب جنین آزمایشگاهی است هم وجود دارد؟
وی افزود: از نظر سنتی از زمانی که امتزاج به طور طبیعی در رحم ایجاد می‌شود از بین بردن جنین تا سه روز اول کفاره دارد، آیا درباره جنین آزمایشگاهی همین حکم جاری است؟ از نظر حقوقی و فقهی محیط آزمایشگاه باید چگونه باشد؟ اگر شرایط ایمنی آزمایشگاه رعایت نشد از نظر فقهی و حقوقی چه کسی مسئول است؟ اگر در ترکیب تخمک و اسپرم اشتباه صورت گرفت، مسئولیت این امر با کیست؟ در صورت ایراد خسارت، چه کسی مسؤول پرداخت خسارت و جبران است؟
استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: مسأله دیگر تعیین جنسیت توسط زوجین است، در اینجا پزشکان کروموزوم‌ها را دستکاری می‌کنند و با اراده انسانی جنسیت فرزند مشخص می‌شود و بعد از آن، انتقال جنین رخ می‌دهد. آیا زوجین حق تعیین جنسیت را دارند و اگر دارند در چه مرحله‌ای واجد چنین حقی هستند.
وی ادامه داد: مسأله دیگر اهدای اسپرم، تخمک، جنین و رحم جایگزین برای افرادی است که نازا هستند و این که اسپرم چه کسی را بپذیریم؟ آیا به لحاظ شرعی امکان سقط جنین در سیزده هفتگی در صورتی که زن از نظر فیزیکی قادر به نگهداری چهار جنین نباشد وجود دارد؟
عضو هیأت علمی پژوهشکده رویان ابراز داشت: مسأله دیگر نگهداری جنین‌های منجمد شده در آزمایشگاه‌ها است که در صورت طلاق یا فوت یکی از زوجین، تکلیف چنین جنین‌هایی چیست؟ تولید و نگهداری امتزاج اسپرم و تخمک برای مقاصد شخصی چه حکمی دارد؟
حجت الاسلام رضانیا در پایان با اشاره به رشد بیست درصدی ناباروری خانوارها در کشور یادآور شد: این هشدار بزرگی برای ما پژوهشگران حوزوی است که خود را بیش از پیش توانمند کرده و با ورود به مسائل جدید، بررسی آنها و ارائه پاسخ‌های مناسب در رشد، تقویت و بالندگی جامعه دینی گام برداریم./939/102/ب1