مرز ظریف و باریک میان عزت نفس و تکبر

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله سید هاشم حسینی بوشهری مدیر حوزه های علمیه کشور امروز دوشنبه در ادامه شرح این فراز«وَاَعِزَّنى وَلاتَبْتَلِیَنّى بِالْکِبْرِ»دعای مکارم الاخلاق از صحیفه سجادیه که در ایام ماه مبارک رمضان همه روزه بعد از نماز ظهر وعصر در نمازخانه مرکز خدمات برگزار می شود، گفت: رابطه ای بین عزت و کبر وجود دارد که امام سجاد(ع) هردو را با یکدیگر درخواست کرده است.

آیت الله حسینی بوشهری ادامه داد: برخی از صفات موجود در انسان ها به قدری به یکدیگر نزدیک هستند که اگر انسان به مقدار اندکی از مرز تعیین شده برای آن صفت تجاوز کند، تبدیل به صفت ضدش می شود، به عنوان مثال تواضع امر نیکویی است اما اگر شخصی از مرز تواضع عبور کند تبدیل به ذلت می شود.

وی ادامه داد: رابطه بین عزت نفس و تکبر نیز این گونه است که اگر شخصی از مرز عزت نفس عبور کند تبدیل به تکبر می شود وبه همین دلیل امام هردو را با یکدیگر در خواست می کند؛ شخصی خطاب به امام حسن(ع) گفت به نظر من در شما کبر وجود دارد، امام حسن(ع) جواب دادند در وجود من عزت نفس است و کبریا مخصوص خداوند می باشد.

مدیر حوزه های علمیه کشور با اشاره به راه شناخت محدوده عزت نفس از کبر بیان داشت: راه شناخت محدوده عزت نفس این است که انسان به هدف و چگونگی آفرینشش توجه داشته باشد؛ امام علی(ع) می فرمایند «رَحِمَ الله اِمْرَءً عَلِمَ مِنْ اَیْنَ وَ فی اَیْنَ وَ اِلی اَیْنَ» خدا رحمت کند کسی را که بداند از کجا آمده و در کجا قرار دارد و آینده کجا خواهد بود.

وی به بیان روایتی از امام علی(ع) پرداخت و گفت: امام علی(ع) فرموده اند« من وقف عند قدره أکرمه النّاس و من تعدّى حدّه أهانه النّاس»«هر کس در حد خود توقف کند و از مرز خویش تجاوز ننماید، مورد تکریم و احترام مردم است، آن کس که از حد خود فراتر رود و به زیاده روى گرایش یابد، مورد تحقیر و اهانت مردم واقع می شود.»

‏آیت الله حسنی بوشهری در ادامه به شرح این فراز «وَعَبِّدْنى لَکَ، وَلاتُفْسِدْ عِبادَتى بِالْعُجْبِ،» پرداخت و اظهار داشت: امام سجاد(ع) در این فراز می فرمایند « و بر بندگیت رامم ساز، و بندگیم را به آلودگى خودپسندى تباه مکن،»؛ معنی برای «عبدنی» دومعنی وجود دارد و معنای نخست«بنده ی تو بودن» است.

وی ادامه داد: معنای دیگر این است که «خدایا همانگونه که من بنده تو هستم، بنده بودن مرا بپذیر» این معنا دقیق تر از معنای نخست می باشد زیرا همان گونه که دوست و خلیل بودن حضرت ابراهیم(ع) زمانی ارزش پیدا کرد که خداوند دوست بودن ایشان را تأیید کرد، بنده بودن هم زمانی ارزش پیدا می کند که خداوند آن را تإیید کند. /1324/پ202/ش