لکه‌ای سیاه بر دامان سپید جامعه اسلامی؛
ناهنجاری و چالشی به نام «روزه خواری در ملأ عام»
خبرگزاری رسا ـ چندین سال است که جامعه اسلامی با حلول ماه مبارک رمضان با یک چالش و ناهنجاری بسیار زشت و خلاف عرف و اخلاق رو به روست و ظاهراً هم سال به سال بدتر می‌شود که «روزه‌خواری در ملأ عام» است.
چندین سال است که جامعه اسلامی با حلول ماه مبارک رمضان با یک چالش و ناهنجاری بسیار زشت و خلاف عرف و اخلاق رو به روست و ظاهراً هم سال به سال و چه بسا به بهانه گرمای هوا بدتر می‌شود که «روزه‌خواری در ملأ عام» است؛ هرچند روزه نگرفتن بدون عذر، به خودی خود، کم گناهی نیست و تبعات دنیوی و اخروی دارد، ولی روزه‌خواری در ملأ عام به مراتب بدتر از اصل روزه نگرفتن است؛ عمل زشتی که عملاً دهن کجی و بی‌احترامی به ماه مبارک رمضان و بی حرمتی به روزه داران است؛ حتی افرادی که شرعاً معذور از روزه گرفتن هستند- مانند مسافر- نیز نباید در ملأ عام مبطلات روزه را انجام دهند.
جدای بحث روزه‌خواری در ملأ عام، در مورد اصل روزه‌خواری، می‌توان گفت افرادی که در جامعه مرتکب چنین عملی می‌شوند متفاوتند؛ برخی اصولاً انسان‌های بی‌دینی هستند و هیچ تقیدی به آموزه‌های دینی ندارند و فقط اسماً نام مسلمانی را به یدک می‌کشند.
برخی دیگر که شاید بتوان گفت طیف وسیعی را شامل می‌شوند افرادی هستند که از فضیلت و حرمت ماه رمضان و اهمیت روزه آن غافلند که خود این هم به نوعی معلول ضعف ایمان است؛ چرا که وقتی انسانی که مریض نیست، به بهانه گرما و طولانی بودن روز، روزه نمی‌گیرد و چه بسا استدلال می‌کند که شاید به واسطه روزه گرفتن سلامتی‌اش به خطر می‌افتد، نشان می‌دهد که دچار تزلزل ایمان است و عملاً حکمت و علم خدا را زیر سؤال برده است و گویا -نعوذ بالله- خداوند متعال از تبعات روزه‌داری در این شرایط بی اطلاع بوده که روزه را واجب کرده است!
نکته جالب این است که معمولاً آن چه برای بدن مضر است و بعضاً مرگ‌آور است، پرخوری و شکم سیری است، نه گرسنگی!
البته ناگفته نماند که برخی کاری به گرما ندارند و اگر طول زمان روزه‌داری یک ساعت، آن هم در هوای خنک باشد، باز هم روزه نمی‌گیرند!
گوشه‌ای از فضایل و عظمت ماه رمضان
ماه مبارک رمضان از حرمت خاصی برخوردار و دارای فضایل زیادی است. در عظمت این ماه همین بس که قرآن شریف در آن نازل شده و شب قدر که برتر از هزار ماه است در این ماه قرار دارد.
روزه داری در این ماه از واجبات مسلّم است و روزه آن جزء ارکان و پایه‌های اسلام شمرده شده است.
کفاره روزه نگرفتن بدون عذر نیز(شصت روز روزه گرفتن و شصت فقیر را طعام دادن...) گویای اهمیت روزه ماه رمضان است.
حتی از نظر فقهی در بعضی موارد که شخص روزه‌دار روزه‌اش باطل شده و عملاً روزه نیست، تا هنگام مغرب باید امساک کند و نمی‌تواند بصورت عادی مبطلات روزه را انجام دهد. این هم گویای حرمت ماه رمضان و اهمیت روزه آن است.
ماه رمضان آن‌قدر عظمت دارد که از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده که لَا تَقُولُوا رَمَضَانَ وَ لَکِنْ قُولُوا شَهْرُ رَمَضانَ فَإِنَّکُمْ لَا تَدْرُونَ مَا رَمَضَانُ؛ نگویید رمضان، بلکه بگویید ماه رمضان؛ چرا که شما نمی‌دانید رمضان چیست! کافی/ج4/ص69
خطبه معروف رسول خدا صلی الله علیه و آله نیز که ویژگی‌های ماه مبارک رمضان را مطرح می‌کند بیانگر عظمت این ماه است؛ از جمله این موارد:
ای مردم! ماه خدا با برکت و رحمت و آمرزش به شما رو کرده است، ماهى است که پیش خدا بهترین ماه است و روزهایش بهترین روزها و شبهایش بهترین شبها و ساعاتش بهترین ساعات است. ماهى است که در آن به مهمانى خدا دعوت شده‌اید و اهل کرامت خدائید. نفسهاى شما در آن تسبیح است و خواب شما در آن عبادت است. اعمالتان در آن پذیرفته و دعایتان مستجا.ب است از خدا بخواهید با نیات درست و دلهاى پاک که شما را براى روزه در آن و خواندن قرآن موفق دارد. بدبخت آن کسی که از آمرزش خدا در این ماه محروم گردد، با گرسنگى و تشنگى خود در آن، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را یاد کنید و بر فقراء و مساکین خود صدقه دهید... . امالی صدوق/ص93
ابن عباس از رسول خدا صلی الله علیه و آله نقل کرده که فرمود: لَوْ عَلِمْتُمْ مَا لَکُمْ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ لَزِدْتُمْ لِلَّهِ تَعَالَى شُکْراً؛ اگر بدانید که چیزی برای شما در ماه رمضان است، خدا را بیشتر شکر می‌کردید.بحار الأنوار/ ج8 /ص183
در باب نتیجه خطرناک روزه‌خواریِ بدون عذر از امام صادق علیه‌السلام نقل شده: هر کس [عمدا و بدون عذر موجّه شرعى] یک روز از ماه رمضان را روزه نگیرد، روح ایمان را از دست مىدهد. ثواب الاعمال و عقاب الاعمال/ص236
این‌ها گوشه‌ای ناچیز از فضائل این ماه با عظمت است که اندک توجه و ایمانی به آن کافیست که جلوی خیلی از روزه‌خواری‌ها گرفته شود.
علاوه بر این وقتی به بعضی گفته می‌شود که فلان کار واجب یا حرام است می‌گویند که کجای قرآن نوشته که واجب است تا ما آن را انجام دهیم یا کجا آمده که حرام است تا ما آن را ترک کنیم!
خوشبختانه بحث وجوب روزه و بعضی از فروعات آن صراحتاً در قرآن وارد شده و جای هیچگونه شبهه‌ای را برای این‌گونه افراد باقی نمی‌گذارد؛ چرا که بعضی از روزه‌خواران و حرمت شکنان ماه رمضان از این طیف افراد هستند.
مجازات روزه‌خواری علنی
این عمل شنیع شرعاً و قانوناً جرم است و مجازات دارد، ولی با کمال تأسف آن‌طور که شایسته است اجرا نمی‌شود و اگر کسی فقط بخواهد تذکر هم بدهد محکوم می‌شود، چه برسد به مجازات کردن. بعضاً مسئولین ذیربط نیز برای برخورد با این پدیده زشت، گویا در خواب عمیقی فرو رفته‌اند و وظیفه خود را به درستی انجام نمی‌دهند و یکی از عوامل گسترش این ناهنجاری شرمگین، قطعاً همین امر است.
سید کاظم طباطبایی یزدی(رحمة الله علیه) در عروة الوثقی - منبع مهم فقهی که مراجع به آن حاشیه می‌زنند- در این رابطه می‌فرماید: و وجوبه فی شهر رمضان من ضروریات الدین و منکره مرتد یجب قتله و من أفطر فیه لا مستحلا عالما عامدا یعزر بخمسة و عشرین سوطا فإن عاد عزر ثانیا فإن عاد قتل على الأقوى و إن کان الأحوط قتله فی الرابعة و إنما یقتل فی الثالثة أو الرابعة إذا عزر فی کل من المرتین أو الثلاث؛ وجوب روزه در ماه رمضان از ضروریات دین است و منکر آن مرتد و واجب القتل می‌باشد و کسی‌که عالما و عامدا بدون اینکه منکر وجوب روزه باشد، روزه خواری کند، به بیست و پنج ضربه تازیانه تعزیر می‌شود و هم چنین در مرتبه دوم؛ و هر گاه بعد از دو مرتبه تعزیر، دفعه‌ى سوم افطار کند بنابر اقوى حدّ آن قتل است، هر چند در مرتبه‌ى سوم نیز احوط تعزیر و در مرتبه‌ى چهارم در صورتى که در افطار اول و دوم و سوم تعزیرش کرده باشند، حکمش قتل است. عروة الوثقی/اول بحث صوم
ظاهر عبارت، اصل روزه‌خواری بدون عذر را می‌گوید که اعم از در ملأ عام یا پنهانی است که قاعدتاً باید با بیّنه اثبات شود.
در قانون مجازات اسلامی به صراحت در رابطه با جرم روزه‌خواری صحبت نشده است، اما در ماده 638 این قانون آمده است که تظاهر به هر عمل حرامی در انظار عمومی، جرم است و دادگاه‌ها نیز بر اساس این ماده قانونی، حکم افراد مرتکب را صادر می‌کنند.
بنا به نظر حقوقدانان عناصر مادی تشکیل دهنده این جرم عبارتند از: انجام عمل حرام، انجام علنی و در انظار عمومی و معابر، تظاهر به انجام عمل حرام و عمل حرام.
براساس قانون مجازات اسلامی، هر کس علناً در انظار و اماکن عمومی و معابر تظاهر به عمل حرامی نماید به حبس از 10 روز تا 2 ماه یا تا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.
/704/999/م
و الحمدلله ربّ العالمین
گردآوری: بابک شکورزاده
ارسال نظرات