نماز، جامع همه کمالات است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام والمسلمین محسن قرائتی، رییس ستاد اقمه نماز کشور ظهر امروز در سومین جلسه از سلسله نشست های تفسیر تخصصی قرآن کریم در مدرسه عالی نواب، ضمن بیان خاطره ای، از برخی طلاب در امر تبلیغ گلایه کرد و گفت: کسانی که برای فراگیری علوم اسلامی می روند دو حالت دارند؛ گروهی برای اجتهاد و فقاهت می روند که این گروه بایستی سال های سال زحمت بکشند.

وی افزود: گروه دیگر برای اجتهاد تلاش نمی کنند، این گروه در صورتی که اهل تدریس یا تحقیق نیستند وظیفه دارند به روستاها و شهرها برای تبلیغ هجرت کنند.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی ادامه داد:اگر طلبه ای پس از فراگیری تحصیلات، در حدی که بتواند عده ای را ارشاد کند، هجرت نکند، معصیت کار است. در روایت آمده است که به این گونه اشخاص نه علاقه ای داشته باشید و نه به آن ها پست و مقام بدهید.

جایگاه نماز در قرآن

وی در ادامه، در خصوص جایگاه نماز در قرآن گفت: نماز از حضرت آدم ابوالبشر(ع) تا حضرت خاتم الانبیا(ص) به مثابه یک نخ ارتباطی بین خالق و مخلوق بوده است و درتمام ارکان زندگی بشری جایگاه داشته و دارد؛ برای مثال اگر زمین لرزه ای رخ بدهد، امر به ادای نماز آیات شده ایم و اگر خشکسالی حادث شود، نماز باران وارد شده است.

رییس ستاد اقامه نماز کشور اضافه کرد: نماز مشخصه ها و ویژگی هایی دارد که نشان دهنده ارزش بالای آن بوده و پر تنوع ترین عبادت است، حدود 350 نوع نماز داریم؛ از نماز به عنوان محور قبولی و مردودی سایر عبادات یاد شده است. یعنی اگر نماز شخص پذیرفته شود، سایر عبادات وی نیز پذیرفته می شود و با رد نماز، سایر حسنات وی نیز رد می شود.

انواع نماز

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی به انواع کلی نماز نیز اشاره کرده و گفت: ما چهار گونه نماز داریم؛ نماز برای شکر، برای رشد، برای انس و برای قرب. باید بدانیم فلسفه نماز، شکر است و شاهد ما آیه « یا ایّها النّاس اعبُدوا ربَّکمُ الذی خَلَقَکم " است. در این آیه شریفه، به خاطر این که خداوند ما را آفریده و در واقع فرصت حیات داده است، امر به شکرگزاری شده ایم.

وی تصریح کرد: البته بایستی سعی کنیم در ابتدا از آنچه که خداوند به ما ارزانی داشته ولی از چشم ما مخفی و پنهان است شکرگزاری کنیم و سپس از نعمت هایی که در اختیار داریم. برای نمونه، از این که در مسافرتمان که هر لحظه احتمال واژگونی اتومبیل و مرگ ما بوده است ولی چنین اتفاقی نیفتاد شکرگزاری کنیم.

نماز برای رشد/ کمالات نهفته در نماز

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی در ادامه به نماز برای رشد اشاره و خاطرنشان کرد: در قرآن کریم می خوانیم: «إنّ الصلاة تَنهی عَن الفَحشاءِ و المُنکَر»، با استناد به این آیه، نماز را راهی برای رشد و ترقی روحی و روانی می یابیم. البته برخی به اشتباه گمان می کنند که نماز مانع انجام گناه و فحشا می شود، در حالی که این گونه نیست بلکه نماز نوعی هشدار به نمازگزار در حین ارتکاب گناه است. امام راحل فرمودند: «نماز کارخانه انسان سازی است» که اشاره به همین موضوع دارد.

 وی ابراز کرد: نماز محل جمع  همه کمالات است برای مثال، حضور در صحنه(قد قامت الصلوة)، عدالت (اشاره به عدالت امام)، تواضع(مثل اقتدای یک عالم بزرگ به یک روحانی جوان)، اطاعت(اشاره به اطاعت ماموم از امام)، اعتماد(اشاره به اعتماد امام و ماموم در هنگام بروز شک)، پاکیزگی(نماز فردی که معطر است و یا مسواک زده افضل است) و بسیاری از کمالات که ما ملتفت نیستیم.

این مفسر قرآن کریم گفت: تمام احکام اسلام دارای فلسفه ای است که روزی رمز گشایی خواهند شد. برای مثال، زمانی که طفلی به دنیا می آید، نیازمند فسفر، کلسیم، قند و مواد مغذی دیگری است. خداوند حکیم تمام مایحتاج این نوزاد را در شیر مادرش قرار داده است. تمام احکام اسلامی دارای حکمت و فلسفه است.

نماز برای انس

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی به نماز برای انس اشاره کرد و افزود: نماز انس برتر از نماز رشد است. خداوند به حضرت موسی(ع) فرمود: «نماز بخوان». آیا این امر به نماز، امر به شکرگزاری از نعمت هایی بود که خداوند عطا کرده بود؟ یا به خاطر پیشگیری از ابتلای پیامبرش به منکرات بود؟ هیچکدام. حضرت موسی(ع) هم شاکر بود و هم معصوم. خداوند فرمود نماز را برای یاد من به پا دار تا به اطمینان برسی و آرامش پیدا کنی. پس نماز وسیله ای برای انس با خالق باری تعالی است.

نماز برای قرب به خدا

وی ادامه داد: نماز برای قرب نیز هست. خداوند بزرگ به پیامبر اسلام(ص) فرمود: «راه قرب تو به من، سجده است». پس نماز راهی برای تقرب به باری تعالی است.

نحوه تغییر قبله

رییس ستاد اقامه نماز کشور تصریح کرد: در برخورد با کودکان به سوالاتی از جانب آن ها برمی خوریم که لازم است به نحو درست پاسخ داده شوند. یکی از این سوالات این است که چرا بایستی در هنگام نماز رو به قبله بایستیم؟ قریب 9 آیه در سوره مبارکه بقره درباره قبله داریم. زمانی که پیامبر اسلام(ص) به پیامبری مبعوث شد، کعبه مملو از بت هایی بود که بت پرستان آن ها را مورد پرستش قرار می دادند.

وی ادامه داد: به خاطر همین پیامبر(ص) در هنگام ادای نماز به گونه ای می ایستاد که نه رو به کعبه باشد و نه پشت به آن. زیرا اگر رو به آن می ایستاد، تهمت بت پرستی می زدند و اگر پشت به آن اقامه نماز می کرد تهمت بی احترامی می زدند.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی اضافه کرد: این روند از 40 تا 53 سالگی ایشان ادامه داشت. در این مدت 13 سال رو به بیت المقدس نماز خوانده می شد. بالطبع یهودیان مدینه این امر را دستاویز قرار داده و پیامبر و اصحابشان را مورد آزار و اذیت قرار می دادند، تا این که قبله تغییر کرد و بنابر آیات الهی، این تغییر قبله برای رضایت شخص پیامبر(ص) بوده است.

نقش هیجان در تبلیغ

وی درباره نحوه تغییر قبله گفت: تغییر قبله با نوعی هیجان همراه بود که باعث شد تا بسیار پراهمیت جلوه کند. هنگامی که پیامبر(ص) و نمازگزاران مشغول نماز بودند، جبرئیل امین، حضرت رسول اکرم(ص) را به سمت قبله چرخاند. گرچه این حرکت باعث نوعی اغتشاش در صفوف نماز شد، لیکن اهمیت این تغییر را دوچندان کرد.

حجت الاسلام والمسلمین قرائتی به خاطره ای درباره هیجان تبلیغی اشاره کرد و افزود: در یکی از سخنرانی هایم، از فرط گرما، لیوان شربتی را که برای نوشیدن آورده بودند را به اشتباه به جای آب به صورتم پاشیدم و پس از چند دقیقه به عنوان امام جماعت ایستادم. در حین نماز به خاطر شکر موجود در شربت، مهر به پیشانی ام می چسبید. پس از نماز که متوجه قضیه شدم به خاطر احتمال حایل بودن شکر بین مهر و پیشانی، از مأمومین خواستم نمازشان را اعاده کنند. یکی از مأمومین گفت این نماز تا آخر عمرم فراموشم نمی شود.

شواهدی از قرآن درباره تبلیغ هیجانی

وی شواهدی از قرآن درباره هیجان آفرینی در تبلیع را یادآور شد و افزود: در یکی از سوره های قرآن، سوگندهای پی در پی را شاهدیم که به عنوان مقدماتی مانند شوک، پشت سر هم وارد شده اند؛ تمام این سوگندها فضایی برای مخاطب ایجاد و او را به اهمیت موضوعی که در پی سوگند ها می آید ملتفت می کنند که آن «رستگاری اهل تقوا است».

این مفسر قرآن کریم در پایان سخنان خود به عدم یکسانی انواع تبلیغ اشاره کرد و گفت: تبلیغات از نظر نحوه انجام و بازتابی که دارند یکسان نیستند. نقل شده است که فردی یک بسته گز برای امام راحل آورد. ایشان با تناول یکی و اطلاع از عالی بودن آن، باقی را برای آقای داریوش فروهر فرستادند. کسانی که آن بسته را به آقای فروهر دادند و گفتند که این گز را امام برای شما فرستاده شاهد تاثیر عمیق این حرکت امام بودند. با این که خط فکری امام(ره) و آقای فروهر از هم فاصله داشت./861/پ201/ب5