توبه و استغفار به انسان ظرفیت وجودی می دهد/باید به شبهه‌ها پاسخ درخور بدهیم

به گزارش سرویس اندیشه خبرگزاری رسا به مناسبت ایام ماه رجب و مراسم معنوی اعتکاف و نیز تولد حضرت علی (ع) که این ماه را به ایشان نسبت داده اند و اعتکاف از اعمال نیکوی آن است و در راستای بهره گیری از سخنان گهربار امیرالمومنین(ع) از گنج بیکران نهج البلاغه پای صحبت دکتر محمد علی انصاری، مفسرقرآن، شارح نهج البلاغه، نویسنده و پژوهشگر،مدرس حوزه و دانشگاه و صاحب تفسیر مشکاه با موضوع شرح خطبه 222 نهج البلاغه، حجت الاسلام و المسلمین محمد باقر حیدری کاشانی، سخنران و خطیب حرم رضوی با موضوع برکات ماه رجب  وحجت الاسلام محمود مرویان حسینی، مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با موضوع اعتکاف می نشینیم تا از جام گوارای سخنان ایشان ره توشه ای برگیریم.

دکتر محمد علی انصاری در تشریح خطبه 222 نهج البلاغه گفت: خداوند ذکر را کلام قلوب قرار داده است و غفلت های درونی جان انسان با ذکر جلا داده می شود و حجاب برداشته می شود که به دنبال آن چشم دل بینا و گوش جان شنوا می شود واین انسان ها کسانی هستند که خداوند در اعماق وجودشان با آنها نجوا می کند که الزامات الهی بر دل و جان آنها می نشیند و آن گاه که بیدار شدند به بیداری می نشینند و بیدارگری.

وی افزود: ذکر گویان مقام حق را به جامعه تعریف می کنند و آموزش می دهند بدین معنا که جایگاه حق را برای مردمان تعریف می کنند و انسان ها را بیدار می کنند به نسبت حقی که بین انسان و خداوند جاری است و در رفتارو کردار و عمل انسان ها این معرفت کارساز است.

وی درادامه توصیف ذاکران از زبان حضرت علی (ع) گفت: انسان های وارسته ای که با حق ذکر واصل شده اند اینها هنگامی که به این حالت می رسند حمد و ستایش می کنند.

مفسر قرآن با بیان این که خداوند بهترین راه و معتدل ترین راه را می پسندد که بندگانش نیز در همین مسیر قدم بردارند که راه معتدل، راهی استوار وعاری از هر کژی و انحرافی و تفریط همان  تندروی و کند روی است، اظهار کرد: از خصوصیات عملی این افراد اینست که در مسیر مستقیم حرکت می کنند که استقامت همین معنی را دارد که اینها از هر کند روی و تندروی اجتناب می ورزند و در ارتباط با خودشان و خداوند و ارتباط با دنیا و آخرت و ارتباط بین ماده و معنا و بین خلق و خالق درهمه این حوزه های ارتباطی مسیر میانه را پیش می گیرند و عمل می کنند و این گونه رفتار می کنند.

 مدرس حوزه و دانشگاه بیان داشت: ینها می دانند و واقفند که اگر انسان از اعتدال و عدل خارج شود نتیجه آن موفقیت نیست چرا که هیچ مسیر غیرمعتدلی تا انتها طی نمی شود یقیننا انتهای آن چیزی جز هلاکت نیست مسیر اعتدال است که منتج به نتیجه معقول می شود .

نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: اینها حمد می کنند  و در واژگان عرب ما حمد و مدح داریم که حمد همیشه کاربرد مثبت دارد و برخلاف مدح است که در بسیاری از مواقع کارکرد منفی دارد بدین معنا که حمدگویان جایگاه برجسته  ای دارند اما مداحان اینگونه نیستند چرا که گاه کار به جایی می رسد که می گویند خاک بپاشید بر دهان مداحان و کلمه مداح در بسیاری از استعمالات به معنای چاپلوس و تملق گو است آنها که بت تراشان تاریخ در میان انسان ها با تملقات خودشان بودند که در متون دینی به اینها مداح گفته می شود.

وی ادامه داد: مدح کارکرد منفی دارد اما حمد همیشه کارکردش مثبت است و این افراد حمد می کنند و صاحبان ذکر این افرادی را که در مسیر میانه هستند حمد می کنند و عاری از هر گونه افراط و تفریط هستندوکلام امام این بود که اینها حمد می کنند نه خود این رهرو را بلکه راه و روشش را حمد می کنند پس این ذاکران الله کسانی هستند که در جامعه وقتی می بینند کسانی موفق هستند با همه وجود مسرور می شوند و لب باز می کنند و از نهایت اخلاص در دیگران ایجاد انگیزه می کنند و دیگران را حمد می کنن دو فضل و ستایش مسیرشان را بر لب جاری می کنند.

دکتر انصاری تصریح کرد: گاه می بینیم کسانی که گرفتار تیرگی ها و پاره ای از ظلمت های نفسانی هستند واقعا در این جهت بخیل هستند و مضایقه می کنند از این که ستایشگرفضیلت و روش پسندیده دیگران باشند و گاه به تعبیر امروزی از این گونه افراد انرژی منفی متوجه دیگران می شود.

شارح نهج البلاغه بیان داشت:حضرت علی (ع) این نکته را نکته بارزی می داند که اینها حمد  می کنند به ستایش مثبت مسیر و روش انسان هایی را که راه را درست یافته اند و عاری از هر افراط و تفریط هستن دو نقطه مقابل اینها مذمت می کنند راه کسی را که به راست و چپ می روند و مراد از یمین و شمال همان افراط و تفریط است و تندروی و کند روی و به نوعی از مسیر پایدار خارج شده اند.

مفسر قرآن کریم اظهار کرد: بسیاری از ما دافعه لازم را نداریم در عین این که جاذبه کافی را داریم یعنی آن روحیه فضاسازی مثبت و ایجاد انگیزه هست اما شجاعت نقد در فضای ضروری انتقاد را نداری مو لب به نقد کمتر و یا دیرتر باز می کنیم.

وی درادامه توصیف ذاکران گفت: اینها کسانی هستند که شجاعت انتقاد دارند و نقد می کنند و مذمت می کنند ومسیر انسان های میانه رو را حمد می کنند و نقد و مذمت می کنند مسیر انسان های را که افراط و تفریط می روند.

مدرس حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد:ما از مشکلاتی که درباب حمد داریم و به مدح دچار می شود اینست که اشخاص را مورد حمد خودمان به صورت جدی قرار می دهیم و گاه می بینیم که دیگرکار به تملق و چاپلوسی کشیده می شود و یا گمان جامعه این گونه می شود.

آن نقدی موفق است که عملکردها را مورد نقد قرار می دهد نه عاملان را  

وی ادامه داد:از طرفی وقتی هم که ما نقد می کنیم انتقاد ما متوجه افراد است و این غلط است این را شریعت نمی پسندد و آن نقدی موفق است که عملکردها را مورد نقد قرار می دهد نه عاملان را و درگیری هایی که بین افراد به وجود می آید به همین خاطر است که نقدهای ما تبدیل به غرض ورزی های شخصی می شود و از انتقاد روش تبدیل به نقد راهرو است و این در هنر انتقادی نادرست است.

شارح نهج البلاغه تصریح کرد: اینها مسیر و روش را نقد می کنند درزمان دوران امویان زبان اتهام و ناسزا مقابل علی بن ابیطالب شایع است و به همین دلیل یاران علی (ع) به نزد امام آمدند که ما در برابر این ناسزاها چه کنیم؟و اجازه بدهید که ما هم مهار را رها کنیم که کلوخ انداز را پاداش سنگ است و جواب معاویه را اینچنین بدهیم که حضرت فرمودند نه .

وی ادامه داد: حضرت علی (ع) به یارانش گفت شما کاری که می کنید اینست که عملکردهای امویان را نقد کنید و رفتارهای معاویه و نیازی به انتقاد از شخص معاویه نیست آنگونه که آنها با من رفتار می کنند چرا که آنها عملکردی از من نمی بینند که نقد کنند و شخص من را مورد اتهام قرار می دهند.

مفسر قرآن کریم اظهار کرد: اینها چنین عمل می کنند که وقتی در جامعه انسان های موفق را می بینند انگیزه در آنها ایجاد می کنند و تشویق می کنند و حمد اینها را در بین افراد منتشر می کنند و خوشنامی و نیکنامی اینها را به دیگران بازگو می کنند و ازطرفی وقتی که راهروان مسیر کج را می بینند آنها که به افراط و تفریط  می روند شجاعانه و با شهامت نقد این روش را بازگو می کنند و مذمت اینها را دارند.

وی با بیان این که آنان جاذبه و دافعه را با هم دارند و امام این امر را به عنوان هنری برای آنها معرفی می کند، بیان داشت: از لوازم ذکر در میدان عمل همان میانه روی و اعتدالی است که به دنبال آن امام می فرمایند اینها با این روش مصابیح الظلمات هستند و روشنگر می شوند و در جامعه در برابر ظلمت های نادانی روشنی می کنند و در قبال ظلمت های تحیر و سرگردانی غفلت نقش روشنگری اجتماعی در میان انسان ها پیدا می کنند.

ذاکران راهنمای فضای شبهه می شوند

 وی ادامه داد: آنان راهنمایی در فضاهای شبهه می شوند چرا که از بدترین حالاتی که برای انسان پیش می آید فضای شبهه است ایجاد شبهه بسیار آسان است اما پاسخگویی به آن بسیار دشوار و به راحتی و سهولت می توان پنجاه شبهه را در ذهن جا کرد اما برای پاسخگویی به این پنجاه شبهه سال ها طول می کشد مسئله را می گوییم اما حل مسئله زمان بر است.

مدرس حوزه و دانشگاه تصریح کرد: شنیدن شبهه زحمتی ندارد اما شنیدن جواب آن با زحمت است و توانمندی ذهنی می خواهد که انسان به نوعی شبهه را از ذهن بیرون کند و پاسخ شبهه را بگوید و امروز افرادی هستند که تشخص خودشان را به ایجاد شبهه در میان مردم می دانند و این خصوصیات شبهه فراکنی در ذهنشان است و این یک راه تشخص است.

 وی ادامه داد: آنان که دلشان به ذکر الهی منوراست خاصیت شبهه زدایی در جامعه دارند و فضای تیره و مبهم را برای مردم شفاف می کنند و ابرهای اشتباه را کنار می زنند و دلیل شبهات می شوند و راهنما در زدودن شبهه در جامعه می شوند.

دکتر انصاری افزود:همانا برای ذکر یک عهدی هست و ذاکر شرایطی پیدا می کند و انسانی که به وادی ذکر می آید مذکر می شود و مفید می شود برای جامعه و روشنگری و بیدارگری برای اجتماع دارد و در میان مردم جایگاه حق را ثبیت می کنند و اینها از خصوصیات متذکر است.

برکات ماه رجب/ماه رجب، ماه پاک سازی و تخلیه است

حجت الاسلام والمسلمین محمد باقر حیدری کاشانی، سخنران و خطیب حرم رضوی درباره برکات ماه رجب گفت: وجودتان را با عطر استغفار معطر کنید تا بوی گناهان شما را رسوا نکند ما در هرحال در دوران عمر خودمان گناهانی داشته ایم گناهان صغیره و کبیره چرا که معصوم نبودیم وازاین گناهان هم استغفار نکردیم و پاک سازی انجام نشده است.

وی افزود: ماه رجب، ماه پاک سازی و تخلیه است و در این ماه ذکر استغفار بسیار توصیه شده است و بایستی وجودتان را به عطر استغفارو طلب مغفرت از خدای تعالی معطر کنید چرا که این حوض وجود آبش کهنه و بدبو شده است  و در ماه رجب این حوض وجود باید تخلیه بشود و در شعبان و رمضان هم پاک سازی کنیم تا یک آب روان وارد استخر وجودمان بشود.

حجت الاسلام حیدری کاشانی درادامه به بیان خاطره ای پرداخت و اظهار کرد: افرادی از راه دور به محضر آیت الله بهجت آمده بودند که خیلی به زحمت یک وقت چهار تا پنج دقیقه ای از آقا گرفتند تا ایشان یک دستورالعملی به آنها بدهد محضر آقا آمدند و گفتند ما زمان طولانی است که انتظار می کشیم تا به محضر شما بیاییم و وقتی از اینجا برویم به خاطر این که راهمان دور است شاید دیگر نتوانیم به این زودی ها به محضر شما بیاییم یک دستور العملی بدهید که دنیا و آخرت ما را آباد کند و متحول سازد.

وی با بیان این که کلام علما و اوصیا گاه یک تجربه صد ساله است و گنجینه گران قیمت استف بیان داشت: ایشان تأملی کرد و فرمود؛ مداومت بردو ذکر، ذکر صلوات بر محمد و آل محمد (ص) و دیگری ذکر استغفار و همانجا همین روایت پیامبر اکرم (ص) را جاری کردند  و گفت مرتب از ذکر استغفار استفاده کنید.

 وی ادامه داد: کسانی که اهل عطر و بوی خوش هستند و عادت کردند که همیشه یک بوی خوشی از بدن آنها و لباس آنها استشمام بشود هر روز صبح و شام اگراین عطر را  استعمال نکنند مثل این که چیزی را کم دارند و این موضوع باید در معنویت هم باشد و روح ما باید معطر باشد و وجودمان به عطرهای معنوی و روحانی معطر باشد وشاید هیچ عطری در عالم به اندازه عطر استغفار و توبه نتواند بوهای بد را از وجود انسان بزداید و  اثر گناهان را ازبین ببرد.

سخنران و خطیب حرم رضوی اظهار کرد: در زیارت حضرت علی بن موسی الرضا(ع) وقتی می خواهیم وارد بشویم نباید بدون مقدمه باشد و مقدمه این کار استغفار و توبه است و ذکراستغفار و توبه از آداب ورود به حرم مطهر است که بوی بد گناهان و ظلمت ها و تاریکی ها به وسیله آن برداشته شود.

توبه و استغفار به انسان ظرفیت وجودی می دهد

وی افزود: توبه و استغفار به انسان ظرفیت وجودی می دهد وقتی که شما در نظر بگیرید بارش باران بر زمین های عطشناک جاری می شود و این درحالی است که کسی بیاید و زمین های زراعی را سایبان بزند این زمین ها دیگر نمی توانند از باران بهره مند شوند گرچه باران جاری و سرازیر می شود و منع و اشکالی در ریزش باران نیست و این به خاطر چتر و سایبان است.

وی ادامه داد: بعضی ها هم در ماه رجب که ماه ریزش و باراش رحمت بیکران الهی است برای خودشان چتر می گیرند و زیر سقف پناه می برند و ذکر توبه و استغفار می تواند این چتر را بردارد و انسان هم از باران رحمت الهی بهره مند شود و استغفار را باید در ماه رجب جدی گرفت.

حجت الاسلام حیدری کاشانی با بیان این که دومین عاملی که در ماه رجب فراوان بر آن تأکید شده تا ریشه گناهان را بسوزاند و به ما ظرفیت بدهد روزه داری ماه رجب است،بیان داشت: حتی یک روز روزه داری در این ماه، ظرفیت و لیاقت استفاده از باران رحمت الهی را به انسان می دهد و انسان را از آتش جهنم و قهر الهی دور می کند.

وی با بیان این که همه این دستورات نقشه گنج است و اگر کسی طبق این نقشه نرود به گنج نمی رسدف خاطر نشان کرد: نقشه رسیدن به گنج در بهار و فصل بندگی که آغازش  با ماه رجب  و اوجش با ماه شعبان و رمضان است و در شب قدر به اوج تجلی خودش می رسد نقشه گنجی است که مفاتیح الجنان محدثی قمی برای ما آورده است و خیلی از ما برای طاقچه گذاشته ایم.

سخنران و خطیب حرم رضوی تصریح کرد: اگر این روایات و توصیه ها نبود سرهمه ما کلاه رفته بود و وقتی به محضر پروردگار می رفتیم با ذهن خودمان خواسته های حقیری از خداوند داشتیم .

حجت الاسلام محمود مرویان حسینی، مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با بیان این که اسلام آموزه هایش به مطالب اجتماعی و سیاسی توجه دارد و مسجد نمادی از جمع گرایی و توجه به مسایل عمومی است، گفت: اعتکاف در کشور ما به مناسبت ایام با برکت ماه رجب و ایام البیض از 13 تا 15 رجب در مساجد شهرهای کوچک و بزرگ و روستاها برگزار می شود و ما هم مایل هستیم که در همین ایام شکوه و عظمت اعتکاف حفظ بشود.

اعتکاف، سپر بزرگ فرهنگی در برابر موج تلاش دشمنان

وی ادامه داد: اعتکاف نمادی از معنویت خواهی، دین پذیری و تلاش برای خودسازی و تهذیب نفس  و ارتباط معنوی با خدای باری تعالی است و در برابر موج تلاش دشمنان برای دین گریزی و ترویج عرفان های کاذب و توسعه بی بند و باری اخلاقی و فساد اخلاقی یکی از سپرهای بزرگ فرهنگی فرصت اعتکاف است که نمونه توسعه فرهنگ دینی و تقویت اخلاق به شمار می رود.

مدیر کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی  با اشاره به سخنان رهبر مظم انقلاب گفت:اعتکاف یکی از رویش های انقلاب اسلامی به ویژه در میان گروه جوانان است چرا که رشد معنوی و فرهنگی به همراه دارد.

وی خاطر نشان کرد: فرصت اعتکاف یک فرصت خودسازی و توجه به درون برای پالایش ذهن و ضمیر از زنگارهای زندگی مادی و ایجاد آمادگی های معنوی در طول سال است و یک سرمایه سازی فردی و اجتماعی برای زندگی انسان که در مسیر سبک زندگی الهی انسان می تواند در طول سال از آن بهره مند شود .

حجت الاسلام مرویان حسینی بیان داشت: فرصت خلوت درونی، معنوی سازی و توجه به خود در این زمان فراهم می شود.

/502/934/م