جایگاه دولت اسد در اوضاع فعلی سوریه

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، در آغاز درگیری‌های سوریه طرف‌های غربی و عرب مصرانه به دنبال سقوط «اسد» بودند. آن ها گمان می کردند در کمتر از یک سال دولت اسد سقوط خواهد کرد. با گذشت حدود چهار سال از جنگ سوریه به نظر می رسد این کشورها نغییر موضع داده اند. آنان امروز به این نتیجه رسیده اند که بشار اسد به طور قطع ماندنی است و بخش مهمی از راه حل سوریه خواهد بود. این نوشتار در پی تبیین شرایط فعلی دولت سوریه است.

اوضاع کنونی

با نزدیک شدن جنگ به سال چهارم اوضاع بسیار تغییر کرده است. مهم ترین نکته در این میان ثبات دولت سوریه است. دولت اسد در طی این چهار سال نشان داد که در مقابل دشمنانش ایستادگی خواهد کرد. دولتی که در ابتدا همه بر سرنگون شدن آن اتفاق داشتند، در عمل هنوز پابرجاست. مخالفان اسد هم اکنون از سقوط او ناامید شده اند. این مساله را به خوبی می‌توان در اظهارات مسئولان و رسانه‌های غربی دید. «رابرت فورد» آخرین سفیر آمریکا در سوریه که از مشهورترین حامیان شورشیان مسلح سوری بود، مواضع خود را تغییر داده و به انتقاد از اوباما می‌پردازد. فورد که تا مدتی پیش دولت آمریکا را به حمایت از شورشیان تشویق می کرد، امروز دولت را از این امر باز می‌دارد. او هم اکنون منتقد شورشیان شده و این گروه‌ها را از هم پاشیده و غیرقابل‌اعتماد می‌خواند. از این رو او به دولت آمریکا توصیهمی کند بهتر است که از ارسال تجهیزات برای شورشیان دست بردارد.

فرد دیگری که موضع‌اش را باید مورد تامل قرار داد، «استفان دی مستورا» نماینده دبیر کل سازمان ملل در بحران سوریه است. او در گزارشی به اعضای اتحادیه اروپا گفت که دولت سوریه بر بخش‌های گسترده‌ای از خاک این کشور تسلط دارد. او با بیان اینکه اسد حداقل بر نیمی از مردم کشورش حکومت می‌کند، گفت: «نقش بشار اسد در آینده سوریه که سوری‌ها در مورد آن توافق نظر داشته باشند، اجتناب ناپذیر است».

در بین رسانه های آمریکایی هم روزنامه نیویورک تایمز تغییر موضع جالبی داده است. این روزنامه که تا پیش از این دولت آمریکا را به مداخله نظامی در سوریه تشویق می کرد هم اینک اعتراف می کند که واقعیت در سوریه تغییر کرده است. این روزنامه با اذعان به اینکه در سال گذشته 2014 وضعیت سوریه‌ به سرعت تغییر یافته میگوید: «شورشیانی که آمریکا روی آنها در شکست دادن آقای اسد حساب کرده ضعیف‌تر شده‌اند». این روزنامه در ابتدا اشاره ای به موضع «جان کری» وزیر خارجه آمریکا، در ماه اکتبرسال گذشته نمود که گفته بود تا زمانی که بشار اسد در قدرت باشد، صلحی در سوریه نخواهد بود. این روزنامه با اشاره به تغییرات مذکور اینگونه نتیجه می گیرد که همین الان هم مقامات آمریکایی به اینکه هرگونه راه حل سیاسی با دوام به خروج بشار اسد از قدرت نیاز دارد، توجه دارند اما حقیقت ناراحت کننده این است که او در قدرت باقی مانده و آمریکا و متحدانش مجبور به زندگی کردن با این موضع هستند.از این رو به کری توصیه می کند که در موضع خود نسبت به رفتن اسد تجدید نظر کند.نکته جالب توجهی که این روزنامه بیان میکند این است که ایده سرنگونی دولت اسد توسط نیروی شورشی سوری، ثابت شده که خیال پردازی و فانتزی است.

در واقع این اظهارات به خوبی می رساند که در میدان عمل مخالفان اسد نتوانسته اند به خواسته های خود برسند و واقعیت این است که اسد ماندنی است.

علل ماندگاری اسد

اگر واقع بینانه به حوادث سوریه نگاه شود، ماندن اسد با توجه به حجم عظیم حملات به سوریه بسیار شوکه کننده است. دولت سوریه با توجه به ضعف اقتصادی و نظامی در مقابل ارتش تکفیری‌هایی که از حمایت آمریکا، دولت‌های غربی و عرب بهره‌مند است، توانست مقاومت کند. این پیروزی علل گوناگونی دارد که به بررسی مهم‌ترین آن‌ها می پردازیم.

1. برخلاف پیش بینی مخالفان اسد توانست اتحادی نیرومند در بین مردم ایجاد کند. تحلیل مخالفان این بود که اسد در بین مردم جایگاهی ندارد از این رو با توجه به ضعف ارتش، جنگ بیش از یک سال به درازا نخواهد کشید. اسد با استفاده از محبوبیت خود توانست مردم را در مقابل دشمن خارجی متحد کند. در واقع باید گفت مهم‌ترین بخش نیروهای دفاعی سوریه را همین نیروی مردمی شکل داده است. از سوی دیگر آمریکا و دیگر مخالفان انتظار داشتند، اسد در انتخابات با اقبال عمومی مواجه نشود اما این امید هم برباد رفت. اسد در انتخابات با برخورداری از آرای مردم باز هم در سمت خود ابقا شد.

2. پراکندگی و درگیری بین مخالفان: با شروع درگیری ها، مخالفان که از گروه های مختلفی با آرزوهای متفاوتی به سوریه آمده بودند، با تضادهای بسیاری در بین خود مواجه شدند. هر یک از این گروه ها با توجه به اعتقادات خود به دنبال تسلط مطلق بر سایر گروه‌ها بودند. نمود عملی این تعارض‌های داخلی را می‌توان در درگیری‌های «النصره» و «داعش» مشاهده نمود. نکته قابل تامل این است که بخشی از مخالفان داخلی اسد که در ابتدا در کنار گروه‌های مسلح قرار گرفتند، با گذر زمان و دیدن اعمال گروه‌های تکفیری از آن‌ها دل بریدند. در ادامه حتی گروه‌های تکفیری مانند داعش به کشتار این دسته از مخالفان پرداختند و آن‌ها را مانع اهداف خود اعلام کردند. این درگیری‌ها در بین مخالفان علاوه بر کاهش توان آن‌ها، باعث شد حامیان غربی و عربی نسبت به آینده مخالفان در سوریه دچار تردید بشوند. این تعارض ها و کشتار در بین مخالفان نشانگر این امر بود که در صورت نبود قدرت مرکزی این گروه ها می توانند دست به کشتاری وسیع علیه یکدیگر و تخریب کشور بزنند. در واقع هیچ کس امیدی به آینده سوریه تحت سلطه این گروه ها نداشت. به نظر می رسید حامیان غربی مخالفان اسد با دیدن این اختلافات، آینده تیره و تاری را برای این کشور تجسم کردند.

3. در بین مخالفان وجود گروه هایی مانند داعش و النصره و وحشی‌گری های آنان باعث شد اذهان جهانیان آنان را دشمن مردم سوریه بدانند نه بشار اسد را. در ابتدای درگیری ها رسانه های غربی بشار اسد را دشمن مردم سوریه و عامل تخریب این کشور معرفی می کردند. با گذشت زمان و آشکار شدن چهره واقعی گروه های معارض، اذهان جهانیان به خوبی متوجه شدند در مورد اسد و مخالفانش اشتباه کردند. با توجه به نفرت جهانی علیه داعش و النصره، آمریکا، دولت های غربی و عربی نمی توانند همچنان به دنبال مبارزه با اسد باشند. از این رو این گروه های معارض تا حدی حامیان خود را از دست دادند. در این بین آمریکا و همپیمانانش ولو به صورت ظاهری مجبور به مقابله با این گروه ها شدند.

از سوی دیگر این امر که داعش حتی حامیان عربی خود را مشروع نمی داند و طرح حمله به آنان را هم در سر دارد به این مشکل دامن زد. کشورهای عربی علاوه بر فشار افکار عمومی، موجودیت خود را در خطر می دیدند.این امر تا حدی بر مواضع کشورهای عربی موثر بوده است.

4. دولت سوریه در طول این چهارسال نشان داد که علی رغم گفته مخالفانش رفتاری بسیار منطقی و صلح آمیزی دارد. در مدت این درگیری ها دولت اسد به تمامی قوانین انسانی جنگ احترام گذاشت و در این چارچوب از مردم دفاع کرد. دولت اسد در راستای همین رفتار معقول است که سعی می کند در تمامی مذاکرات در چارچوب قانون اساسی کشورش و قواعد بین المللی شرکت کند. این رفتار معقول دولت اسد و همکاری‌هایش با نهادهای بین المللی در کنار جنایات و رفتارهای برخلاف قوانین بین المللی باعث شد تا جایگاه این کشور به عنوان طرف مورد "اجحاف" قرار گرفته شناخته شود. این امر در جایگاه این کشور در سطح جهانی تاثیرگذار واقع شد.

جمع بندی

در پایان می توان گفت همانطور که شواهد نشان می دهد دولت بشار اسد با اقتدار به کار خود ادامه می دهد. به نظر دیدبان علت این پیروزی را هم باید در همراهی مردم با دولت بشار اسد دانست. اختلافات مخالفان در بین خودشان و رفتارهای وحشیانه آنان در تضعیف معارضان هم موثر واقع شده است. با توجه به این شواهد است که میتوان گفت دولت اسد در این جنگ موفق ظاهر شده است./907/د101/ح

منبع: دیدبان