رژیم ارباب و رعیتی در تدریس ممنوع است
به گزارش خبرگزاری رسا، حضرت حضرت آیت الله جوادی آملی در پیام خود به نخستین اجلاس اساتید حوزه‌های علمیه استان تهران تاکید کرد: شما اساتید بزرگوار مستحضرید که باید درباره دو عنصر محوری بیش از دیگران تلاش و کوشش کنید: یکی اینکه آن دینی که به ما فرمود: «طلب العلم فریضة» به ما فرمود چه بخوانید. درست است طلب علم, فریضه است اما به صورت حصر آن طوری که مرحوم کلینی نقل کرد حضرت فرمود: «انّما العلم ثلاثه» آیه محکمه است و فریضه عادله است و سنّت قائمه با یک تفاوت مختصر. محور اصلی تدریس و تألیف و ارشاداتتان آیه محکمه باشد, فریضه عادله و سنّت قائمه. معارف اعتقادی باشد, مسائل فقهی باشد, اخلاقی باشد و حقوقی تا به دستور حضرت عمل شود چون سایر علوم و بخش‌های دیگر به همین عناصر محوری برمی‌گردد.
وی ادامه داد: مطلب دوم آن است که رژیم ارباب و رعیتی به هر صورت و شکلی که ارائه شود یک رژیم باطلی است، کسی ربّ دیگری نیست هر کسی در علم و عمل موفق‌تر بود خدمتگزاری‌اش نسبت به جامعه و امّت اسلامی بیشتر است. مضمون یکی از آیات سوره مبارکه آل‌عمران این است که ﴿ما کانَ لِبَشَرٍ أَنْ یُؤْتِیَهُ اللَّهُ الْکِتابَ وَ الْحُکْمَ وَ النُّبُوَّةَ ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لی مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ﴾ فرمود هیچ کسی از وحی الهی, از کتاب الهی, از حکمت الهی بهره نبرده که مجاز باشد مردم را به خود دعوت کند. مردم را به خود دعوت کردن, به فکر خود دعوت کردن این همان رژیم ارباب و رعیتیِ فکری و فرهنگی است هیچ کس مجاز نیست که ﴿ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لی مِنْ دُونِ اللَّهِ﴾ اگر استادی به این فکر باشد که شاگرد را به فکر خودش دعوت کند این یک رژیم ارباب و رعیتی کاذب و فاسد است اما اگر با شاگردش در این فضا فکر کنند که هر دو تابع برهان‌اند منتها استاد یک راهی را ارائه می‌کند که شاگرد بررسی بیشتری کند که آیا درست ادراک کرده است یا نه, این یک راه معتدلی است.
حضرت آیت الله جوادی آملی در بخش دیگری از پیام خود اذعان داشتند: عالِم ربّانی بودن به این معناست که شدیدالربط بالربّ است از یک سو, شدید الربط و شدید التربیب است به جامعه انسانی از سوی دیگر, این دو صفت اگر در کسی جمع شد آن هم جمع سالم نه جمع مکسّر این می‌شود عالم ربّانی ﴿وَ لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ بِما کُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْکِتابَ وَ بِما کُنْتُمْ تَدْرُسُونَ﴾ آن‌جا که نشئه علم است علم صائب تحصیل کنیم آن‌جا که نشئه تدریس است تدریس صالح ارائه کنیم, درس صالح ارائه کنیم. برای درس صالح, مطالعه دقیق لازم است یک استاد ماهر وقتی کامیاب و موفق‌تر است که چند مطالعه کند: اول مطالعه که خود کتاب را بفهمد, دوم مطالعه که تبیین کند که اگر محتاج به مقدمه بود آن را به خوبی ارزیابی کند و اگر مقدمات تدریس و تألیف و امثال ذلک را فراهم کرده است و در ذهن شریفش این را آبیاری و آبدیده کرده بعد بیان کند تا مطلب برای خودش حل نشده است آن را بازگو نکند این برکت علم در آن است که عالِم, محقّقانه علم را ارزیابی کند و منتقل کند,
وی تاکید داشت: رژیم ارباب و رعیتی در استادی و تدریسی ممنوع است; یعنی هیچ استادی شاگرد را به خود دعوت نکند خود و شاگرد را به علم دعوت کند اینکه وجود مبارک پیغمبر(علیه و علی آله آلاف التحیّة و الثناء) به عنوان امین خداست در همه رشته‌های علمی و عملی برای آن است که گفت: ﴿أَدْعُوا إِلَی اللَّهِ عَلی بَصیرَةٍ أَنَا وَ مَنِ اتَّبَعَنی﴾ من و همراهان من, بصیرانه مردم را به الله دعوت می‌کنیم. این آیه سوره مبارکه آل‌عمران هم رژیم ارباب و رعیتی فکری و فرهنگی را ابطال کرده است فرمود هیچ کس حق ندارد مردم را به خود دعوت کند ﴿ثُمَّ یَقُولَ لِلنَّاسِ کُونُوا عِباداً لی مِنْ دُونِ اللَّهِ وَ لکِنْ کُونُوا رَبَّانِیِّینَ﴾ به این معنا که این شدیدالربط بالربّ است و شدیدالرب و التربیب است و خوب تربیت می‌کند آن وقت مظهر ربوبیّت الهی می‌شود,
حضرت آیت الله جوادی آملی در پایان اظهار داشت: دروس محوری باید آیه محکمه, فریضه عادله و سنّت قائمه باشد که طبق دستور وجود مبارک پیغمبر(صلّی الله علیه و آله و سلّم) علم اساسی است و نحوه تدریس, نحوه تعلیم نباید بر اساس رژیم ارباب و رعیتی باشد و مراحل کمالیِ استادی هم در رعایت آن نکاتی است که انسان بر آن نکات, خلیفه خدا می‌پذیرد نه اومانیسم که جایگزین خدا باشد و قرآ‌ن کریم همه اینها را یکی پس از دیگری بازگو کرده. ما امیدواریم تهران که مهد علم و دانش بوده است علوم عقلی و نقلی در آن رواج داشت, حکما و فقها و علما و محدّثان و مفسّران بزرگ از این سرزمین برخاستند این‌چنین باشد که شما اساتید بزرگوار هم در عصر و شرایط کنونی حافظان همان افکار و اندیشه‌های سلف صالح ما باشید!
گفتنی است نخستین اجلاس اساتید حوزه‌های علمیه استان تهران صبح پنج‌شنبه 7 اسفند ماه با حضور آیت‌الله رضا استادی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و حجج اسلام علی‌اکبر رشاد رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران و حبیب‌الله غفوری مدیر حوزه علمیه استان تهران در مصلی حرم حضرت عبدالعظیم حسنی برگزار شد. /924/د102/ج