مستند بودن تفسیر منسوب به امام حسن عسکری مورد اختلاف علما است

حجت الاسلام قاسم خانجانی، استاد حوزه و دانشگاه در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به تفسیر امام حسن عسکری(ع) اظهار داشت: تفسیری در مجامع علمی و در میان عموم شهرت دارد که منسوب به آن حضرت است اما در این زمینه اختلاف نظرهایی نیز وجود دارد.

وی ابراز داشت:‌ خاندان وحی، عالم‌ترین و برترین افراد نسبت به ظاهر و باطن قرآن و شأن نزول آیات هستند به‌ویژه امام حسن عسکری(ع) که مباحث تفسیری را بیشتر بیان کردند و شاگردانی داشتند که این مباحث را ثبت می‌کردند.

استاد حوزه و دانشگاه گفت: عده‌ای از علمای طراز اول و قدمای دانشمندان اسلامی در قرن 3، 4 و قرون بعدی همچون شیخ صدوق، ابن شهر آشوب، راوندی، علامه مجلسی، فیض کاشانی و برخی دیگر اعتقاد دارند که این تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) است.

وی افزود: برخی از علما همچون علامه حلی، اردبیلی، خوئی و دیگران نیز به این تفسیر نقد وارد کرده و انتساب آن به امام حسن عسکری(ع)  را مورد اشکال قرار داده‌اند و مضمون، محتوا و سلسله سند آن را مورد انتقاد قرار داده‌اند.

حجت الاسلام خانجانی تأکید کرد: با توجه به اهمیت آثار روایی و منابع دینی، ما نمی‌خواهیم میراث تفسیری و روایی را زیر سؤال ببریم اما باید صحت و سقم روایات مشخص شود و با تدبر و دقت در منابع دینی، ضعف روایات، اشکالات تفسیری، مجهول الحال بودن راویان و اصالت آن مشخص شود.

استاد حوزه و دانشگاه یادآور شد: آیت الله خوئی در انتقاد از تفسیر منسوب به امام حسن عسکری(ع) گفته است «هر کسی به این تفسیر منسوب به امام عسکری(ع) نگاه کند تردید نمی‌کند که جعلی است و مقام، جایگاه و رتبه یک دانشمنمد محقق بالاتر از این است که چنین تفسیری را بنگارد چه رسد به امام معصوم.

وی با توجه به مباحث مطرح شده درباره این تفسیر خاطرنشان کرد: علامه محمدتقی مجلسی در حدود 400 سال قبل به این انتقاد پاسخ داده‌اند و بر صحت این تفسیر تأکید کرده‌اند و کسی که با روایات اهل بیت(ع) مرتبط باشد بر صحت این تفسیر گواهی خواهد داد.

حجت الاسلام خانجانی در پایان افزود: با توجه به این اختلاف نظرها به نظر می‌رسد این تفسیر حاوی روایاتی است که باید به طور کامل از لحاظ سند، راویان و محتوا مورد بررسی قرار بگیرد یعنی به طور کامل رد یا پذیرفته نشود بلکه به صورت گزینشی بررسی شود./908/ت302/ف