ضرورت احیای جایگاه تاریخی حوزه علمیه تبریز

حجت الاسلام علی خدیوی، مسؤول نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاه تبریز در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا در تبریز، به تشریح تاریخ فعالیت حوزه علمیه تبریز پرداخت و اظهار داشت: به واسطه حضور خرم دینان و بعدتر حکومت های سنی وفادار به خلافت عباسی، نمود زیادی از شیعه در آذربایجان تا اوخر قرن چهار نبوده است.

وی ادامه داد: اما در این قرن و نیمه اول قرن پنجم با آمدن برخی علمای شیعه نظیر «سلار دیلمی» به این منطقه و تربیت شاگردان قابل توجه، ارادت به خاندان اهل بیت در آذربایجان رشد یافت و همزمان با این رشد که مصادف شده بود با حضور امامزاده سید حمزه (از نوادگان امام کاظم) در تبریز، حوزه علمیه شیعی تبریز برای نخستین بار آوازه پیدا کرد.

این استاد حوزه و دانشگاه تبریز افزود: حمله مغولان و ویرانی هایی که به بارآوردند، تبریز را مستثنی نگذاشت و حوزه های علمیه شیعه نابود شدند اما با ورود وزیر شیعه ای به نام خواجه نصیرالدین طوسی در دربار مغولان، خود همین سلاطین حوزه ساز شدند و آذربایجان یکی از مهدهای علمی شد.

حجت الاسلام خدیوی خاطرنشان کرد: روی کار آمدن صفویان و انتخاب تبریز به عنوان نخستین پایتخت شیعی، باعث رونق حوزه ها شد و مدارس علمیه زیادی نظیر مدرسه طالبیه، مدرسه صادقیه، مدرسه صفویه، مدرسه حاج صفرعلی، مدرسه حاج علی اصغر، مدرسه میرزاعلی اکبر و... در دوره صفویه و اوایل قاجاریه در تبریز ساخته شدند و با حضور طلاب از اقصی نقاط ایران بر عظمت حوزه علمیه تبریز افزوده شد.

مسؤول نهاد رهبری در دانشگاه تبریز افزود: علمای والامقامی چون میرزا اویس تبریزی، حافظ حسین کربلایی(مؤلف«الروضات فی مزارات تبریز»)، زین العابدین تبریزی، عبدالباقی تبریزی، عبدالوهاب تبریزی، میرقاسم تبریزی، خواجه جلال الدین محمدتبریزی و... در این دوره پرورش یافتند و بانی خیرات علمی کثیری شدند.

این استاد حوزه و دانشگاه افزود: جهان گیری حوزه تبریز زمانی به نهایت رسید که یکی از تربیت یافتگان این حوزه مرجع علمی اول شیعه شد: آیت الله العظمی سیدحسین حسینی کوه کمری تبریزی. اما قرن سیزده هجری بی شک قله آوازه بالای حوزه تبریز بود. مجتهدان والامرتبه ای چون علامه طباطبایی، علامه امینی، علامه جعفری، آیت اله انگجی ها، آیت اله خسروشاهی ها، آیت اله ایروانی ها و... در این حوزه تربیت شدند و برخی وقتی برای سطوح علمی وارد نجف که حوزه اول شیعه بود، وارد می شدند در حد اجتهاد تمام بودند.

حجت الاسلام خدیوی ادامه داد: معروف است که در هر کوچه تبریز یک مجتهد می زیست و حتی در کوچه «مجتهدلر کوچه سی» چندین مجتهد صاحب رساله باهم همسایه بودند. اما در 100 سال گذشته از این فروغ کاسته شده است. دلیلش مسائل مختلفی می تواند باشد از جمله اینکه همگام با تغییرات برنامه درسی و برنامه دار شدن حوزه های علمیه کشور، حوزه های علمیه آذربایجان پیش نرفته اند.

وی ادامه داد: نکته قابل تأمل اینکه طلاب شاغل به تحصیل در تبریز تا چند سال قبل، باید برای ادامه تحصیل به قم و شهرهای دیگر می رفتند و امکان ادامه تا سطوح عالی در تبریز نبود. طی چند سال گذشته با پیگیری های علما و مسؤولان استان، دروس سطوح عالی در تبریز دایر شده و آغاز درس خارج فقه آیت الله محسن مجتهد شبستری و چند تن از اساتید، برای امیدواری به بازگشت به دوره فروغ حوزه تبریز مزید علت شده است.

مسؤول نهاد رهبری در دانشگاه تبریز یادآور شد: علاوه بر این مرکز تخصصی شیعه شناسی علامه امینی(ره) تبریز نیز طی این سال تأسیس شد تا طلاب سطح سه در رشته های تخصصی حوزوی شامل کلام و شیعه شناسی در این مرکز ادامه تحصیل دهند./935/پ202/ب4