اندیشه > یادداشت
۱۰ اسفند ۱۳۹۲ - ۰۸:۲۰
کد خبر: ۱۹۸۸۹۷
سبک زندگی؛

دلسردی و تزلزل خانواده

خبرگزاری رسا ـ خدای متعال در قرآن فرموده: «وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و یکى از آیات او این است که براى شما از خود شما همسرانى خلق کرد تا به سوى آنان میل کنید و آرامش گیرید و بین شما مودّت و رحمت قرار داد و در همین آیات هست براى مردمى که تفکر می‌کنند.»1
دلسردی و تزلزل خانواده
 خدای متعال در قرآن فرموده: «وَ مِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا وَ جَعَلَ بَیْنَکُم مَّوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فِی ذَلِکَ لَآیَاتٍ لِّقَوْمٍ یَتَفَکَّرُونَ؛ و یکى از آیات او این است که براى شما از خود شما همسرانى خلق کرد تا به سوى آنان میل کنید و آرامش گیرید و بین شما مودّت و رحمت قرار داد و در همین آیات هست براى مردمى که تفکر می‌کنند.»1
در این آیه شریف، خدای متعال آفرینش زن و مرد را برای یکدیگر و نشانه بلند حکمت و قدرت خود بر می‌شمارد و به تفکر و اندیشه در این آیات دعوت می‌کند.
هدف از ازدواج، رسیدن به آرامش است و آن چه عامل بقای زندگی زناشویی است، مودّت و رحمت است. زن و مردی که با هم ازدواج می‌کنند، بر اساس نیازهای زیستی، جنسی و نیازهای روحی-روانی با هم عقد زناشویی می‌بندند و البته این عقد نیز پیامدها و لوازمی با خود می‌آورد و برای هر یک از همسران حقوق و وظایفی معین می‌کند.
بقای این پیمان بستگی به بر آورده شدن نیازهای دو طرف دارد. بنابراین هر یک از زن و مرد می‌بایست وظیفه خود را در نگهداشت این پیمان الهی بشناسند و در ایفای این وظیفه تلاش کنند.
امیرمؤمنان حضرت علی علیه‌السلام در نهج البلاغه فرموده: «الحقُّ أَوسعُ الأَشیاءِ فِی التَّواصفِ وَ أَضیَقُهَا فِی التَّناصفِ؛ حق در مقام بیان میدان گسترده‌ای دارد، ولی در مقام عمل راهی است، بس باریک و پر خطر!»2
چه بسا، هر انسانی درباره اینکه حق زن و مرد چیست، خیلی خوب بتواند صحبت کند، ولی در مقام عمل خیلی سخت می‌تواند در این مسیر حرکت کند.
دوام، گرمی و صفای زندگی زناشویی منوط به این است که زن و شوهر حقوق اخلاقی و وظایف ضروری خود را بشناسند و در ایفای آن اهتمام کنند و نیازهایی که از یکدیگر دارند، برآورده سازند.
اگر زن و شوهر از یکدیگر احساس بی‌نیازی کنند، زندگی رو به سردی و خاموشی می‌‎نهد، البته این نیازها نیز در مراحل مختلف زندگی متفاوت است.
 
عوامل مهم بیرونی و درونی تزلزل خانواده
دلسردی و تزلزل خانواده، به عوامل بیرونی و درونی بر می‌گردد. یکی از عوامل مهم بیرونی در تزلزل خانواده، بی‌بند و باری مرد و زن در نگاه و روابط جنسی است. زیرا گناهان جنسی که در بیرون از خانواده اتفاق می‌افتد، باعث می‌شود که زن و مرد کمتر احساس نیاز جنسی نسبت به هم پیدا کنند؛ لذا به تدریج با ادامه این روند، نظام و شاکله خانواده رو به سردی و سرانجام رو به تزلزل و فروپاشی خواهد رفت.
این‌جاست که برای جلوگیری از این روابط نادرست، دستور داده شده تا نگاه خود را که در واقع با نگاه اولین سدّ گناه جنسی اتفاق می‌افتد، حفظ کرد؛ خدای متعال در این باره فرموده: «قُل لِّلْمُؤْمِنِینَ یَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَ یَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ؛ به مردان باایمان بگو که چشمان خود را [از آن چه دیدنش حرام است مانند؛ عورت دیگران و بدن زن اجنبى] فرو بندند، و عورتهاى خود را [از اینکه در معرض دید قرار گیرد] حفظ کنند.»3
و در ادامه فرمود: «وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ...؛ و زنان مؤمن را بگو که دیدگان خویش را فرو دارند و شرمگاه‏هاى خود را [از دید دیگران] نگاه دارند...».4
اگر نگاه حفظ نشود، چه بسا بیم آن باشد که دل نیز به انحراف کشیده شود و انحراف فرد نیز موجب بیم انحراف خانواده و جامعه نیز ‌شود.
مجالس مختلط نادرست، سفره‌های مختلط نابه‌جا، معاشرت‌های مختلط نادرست، تلفن‌های غیرضروری و... عواملی هستند که وسوسه‌های شیطانی و نفسانی را به دنبال دارند و زمینه انحراف را برای فرد ایجاد می‌کنند و همچنین موجب کم اعتمادی شریک زندگی نسبت به او نیز می‌شوند.
از این رو، زن و مردی که با هم ازدواج می‌کنند، خود و نگاه پر تمنّای خود را باید وقف یکدیگر کنند و از هر گونه نگاه ناروا و گناه آلود، چشم بپوشند؛ زیرا چه بسا به دنبال یک نگاه، پیامدهای خطرناکی گریبان‌گیر انسان شود.
حضرت علی علیه‌السلام درباره حفظ عفّت و دور شدن از معصیت فرموده: «مَا الُمجاهِدُ الشَّهِیْدُ فی سَبِیْلِ اللَّهِ بِأَعْظَمَ أَجْراً مِمَّنْ قَدَرَ فَعَفَّ لَکادَ العَفِیفُ أن یَکُونَ مَلَکاً مِنَ المَلَائِکَةِ؛ آن کس که در راه خدا جهاد کند و شربت شهادت بنوشد، بلند مقام‏تر از آن کس نیست که توانایی بر گناه داشته باشد و دامن خود را آلوده نکند، این گونه افراد در ردیف فرشتگان آسمانى هستند.»5
از نظر منطق اسلام، بزرگ‏ترین جهاد، جهاد با هوس‌هاى سرکش به ویژه در محیط‌هاى آلوده است. حتّى جهاد با دشمن، آن‌گاه نتیجه بخش خواهد بود که با اخلاص و اتحاد و نیّت پاک و دور از خودخواهى و اغراض شخصى صورت گیرد و این‌ها جز با پرورش اخلاقى کافى و جهاد با نفس ممکن نیست.
به همین دلیل حضرت على علیه السلام فرمود: آنها که در میدان جهاد با هوا و هوس پیروز مى‏گردند و در محیط‌هاى آلوده دامان خود را پاک نگه مى‏دارند، کمتر از مجاهدان شهید در راه خدا نیستند؛ حتّى در دنبال این حدیث در نهج‏البلاغه مى‏خوانیم؛ این‌گونه افراد در ردیف فرشتگان آسمانى هستند.
 
دخالت دیگران و تزلزل خانواده
امروزه، ناسازگاری عروس با مادر شوهر تبدیل به یک مشکل جهانی شده است؛ به طوری که می‌توان گفت این عامل نیز یکی از عوامل مهم بیرونی تزلزل بنیان خانواده است.
یکی از افرادی که در یکی از کشورهای آفریقایی سفیر بود، خاطره‌ای نقل کرد. او ‌می‌گفت روزی یک مرد آفریقایی را دیدم که برای تهیه خانه به بنگاه معاملات ملکی رفته بود. او قبلا به اتفاق خانمش در خانه مادرش زندگی می‌کرد.
خانه مادرش نیز 11 هزار متر وسعت داشت و سه، چهار تا ویلا در گوشه، وسط و کنار این 11هزار متر ساخته شده بود و این آقا هم با خانواده‌اش در یکی از این ویلاها زندگی می‌کرد.
به او گفتم رفیق، مادر شما که چند تا ویلا دارد و یکی از آنها را به شما داده تا زندگی کنید، شما دیگر چرا به دنبال آپارتمان 70 متری هستید؟ او جواب داد: زن و مادرم در این 11هزار متر هم با هم سازگاری ندارند‌!
این مسئله در طول تاریخ سابقه داشته و دارد و به فرهنگ خاصی هم مربوط نمی‌شود. در اکثر فرهنگ‌ها یک نوع تعارضی بین مادرشوهر و عروس وجود دارد.
یک تحلیل روانشناختی در این باره وجود دارد که اگر خانم و مادرشوهر توجّه داشته باشند، به واقع می‌توانند همدیگر را تحمل کنند؛ زیرا مادر به دلیل سال‌ها زحمت برای فرزندش، تا حدودی حس مالکیت را نسبت به او دارد. از طرفی با ازدواج فرزندش، ناخودآگاه احساس می‌کند که این مالکیت را از دست داده و همسر فرزندش، عامل این جدایی بوده است.
لذا اگر دختر خانم متوجّه این احساس بشود و سعی کند مادر شوهرش را در این زمینه درک کند و همچنین اگر مادر نیز نسبت به احساسات خود آگاهی پیدا کند و سعی کند افکار و ذهنیت‌های خود را تغییر دهد، چه بسا هر دو بتوانند که با درک موقعیت‌های یکدیگر، مقداری از این سختی رابطه را تحمل کرده و شاید در خوشبینانه‌ترین پیش‌بینی این رابطه، تبدیل به یک رابطه خوب از نوع مادر و دختری شود.
از طرفی دیگر، شوهر نیز با به کارگیری تدبیر و عقلانیت، می‌تواند سهم به سزایی در بهبود روابط بین زن و مادر خود شود؛ به طوری‌ که می‌تواند از مادر خود سخنان جالبی برای همسرش نقل کند و همچنین بر عکس، از همسرش سخنان جالبی برای مادرش نقل کند و یا از سوی همسرش برای مادرش هدیه‌ای ببرد؛ زیرا تبادل هدیه، کدورت‌ها را حل می‌کند و همچنین کینه را از دل می‌برد. در روایتی آمده است؛ «تَهادَوا تحابُّوا فَانَّ الهَدیَّةَ تَذهَبُ بِالضَّغائِن؛ هدیه دهید و به یکدیگر محبت کنید چرا که هدیه کینه‌ها را از دل می‌برد.»6
البته بعضی از عروس خانم‌ها نیز آن‌قدر با تدبیر هستند که همان اول زندگی، دل مادرشوهر را تصرف می‌کنند و مادر هم او را مانند دخترانش و بلکه بیشتر از آنها دوست می‌دارد.
 
عامل مهم درونی تزلزل خانواده
عامل مهم درونی تزلزل خانواده، ارضا نشدن نیاز همسران نسبت به هم است؛ که اعم از نیاز جنسی و نیاز به محبت است. در بسیاری از موارد، یکی از زوجین قصد ابراز همدلی و علاقه نسبت به دیگری دارد که متأسفانه طرف مقابل، با او همیاری نمی‌کند؛ که بیشتر یا علاقه‌ای به این کار ندارد یا توانایی مهارتی ابراز محبت را ندارد.
شهید مطهری(ره) در همین رابطه، بیان کرده؛ «از نظراسلام، علاقه جنسی نه تنها با معنویت و روحانیت منافاتی ندارد، بلکه جزء خُلق و خُوی انبیاست. پیغمبر اکرم صلّی ‌الله ‌علیه‌ و آله و ائمه اطهار علیهم‌ السلام، طبق آثار و روایات فراوانی که رسیده است، محبت و علاقه خودشان را به زن در کمال صراحت، اظهار می‌کردند و بر عکس، روش کسانی را که میل به رهبانیت پیدا کرده بودند، سخت تقبیح می‌کردند.»7
در زمینه روابط بین زن و شوهری می‌توان با گفت‌وگو، مشورت، جلسه گذاشتن حداقل هفته‌ای یکبار و همچنین حرف همدیگر را شنیدن، خیلی از مشکلات خانوادگی را، به اتفاق هم حل ‌کرد.
«تحقیقات و تجربه نشان می‌دهد که 85 درصد مشکلات خانوادگی را اگر خوب بررسی کنیم، نهایتا به مشکلات رابطه بین زن و شوهر بر می‌گردد.»8 نکته‌ای که در زندگی زناشویی بسیار حائز اهمیت است، ارضای کامل نیاز جنسی زن و شوهر است که از عوامل مهم آرام‌بخشی و رضایت از زندگی است.
گاهی اوقات، نارضایتی از زندگی، ایرادگیری همسران از هم، قهرهای طولانی مدت، بی‌احترامی نسبت به هم، تهدید به جدایی و ابراز خستگی و تمارض، می‌تواند از نشانگان مخفی و پنهان نارضایتی جنسی باشد.
این مسأله موضوعی است که همسران به سختی قادرند در مورد آن گفت‌وگو کنند و یا مشکلشان را به فرد کارشناسی بگویند. برخی مشکلات که موجب ایجاد اختلال در رابطه جنسی موفق و کارآمد بین زن و شوهر می‌شود، عبارتند از:
1. نداشتن مهارت در رفتارهای جنسی
2. بی‌توجّهی به نیازهای جنسی یکدیگر
3. ناتوانی یا اختلال‌های جنسی
4. رعایت نکردن موازین و احکام شرعی در رفتارهای جنسی
5. بی‌توجّهی به توصیه‌های بهداشتی
بنابراین، وجود ارتباط سالم جنسی، یک نیاز طبیعی است که ارضای صحیح و مشروع آن باعث سلامتی نظام خانواده می‌شود و عدم آن می‌تواند باعث رفتارهای غیراخلاقی و در نتیجه تزلزل و فروپاشی خانواده شود.
منبع:
[1]. روم/21
[2]. شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، ج11، ص288
[3]. نور/30/ترجمه آیت‌الله مشکینی(ره)
[4]. همان
[5]. نهج‌البلاغه، حکمت474
[6]. وسائل الشیعة، ج7، ص289
[7]. مجموعه آثارشهید مطهری، ج19، ص627
[8]. خانواده پویا، ج8، ص95
عقیل مصطفوی مجد
975/702/ر

گزارش خطا
ارسال نظرات