اعتبارسنجی تجربه‌های نزدیک به مرگ در قلمرو الهیات اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کمیل فرحناکیان، دانشجوی دکتری رشته فلسفه دین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی عصر سه‌شنبه بیست و چهارم دی ماه در «دومین کنفرانس بین‌المللی فلسفه دین معاصر» که به همت انجمن علمی فلسفه دین ایران و با همکاری پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این پژوهشگاه واقع در اتوبان کردستان تهران برگزار شد، به ارائه سخنرانی با عنوان «اعتبارسنجی تجربه‌های نزدیک به مرگ در قلمرو الهیات اسلامی» پرداخت.
وی طی سخنانی بر اساس مقاله مشترک با دکتر جعفر شانظری، استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان با اشاره به این‌که موضوع تجربه‌های نزدیک به مرگ از مسائل نوینی است که توجه بسیاری از پژوهشگران و مرگ‌پژوهان حوزه الهیات، فلسفه دین و مباحث کلامی جدید را به خود جلب نموده است، گفت: با این وجود جای این بحث در مجامع علمی ما به ویژه در حوزه‌های دین‌پژوهی و الهیات اسلامی خالی است اما وجود غنای محتوایی در میراث اسلامی ما می‌تواند خلأهای معرفتیِ موجود در این زمینه را پر نماید.
فرحناکیان ابراز داشت: در همین راستا در مقاله «اعتبارسنجی تجربه‌های نزدیک به مرگ در قلمرو الهیات اسلامی» با بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای و با رویکرد الهیاتی این تجربه‌ها را با مباحث قرآنی و روایی مشخص کرده و تطابق یا عدم تطابق آنها با مکاشفات و مشاهدات عرفای مسلمان را بیان نموده است.
دانشجوی دکتری رشته فلسفه دین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اظهار داشت: درک جامع از تجربه‌های نزدیک به مرگ و ویژگی‌های آن به عنوان یک تجربه دینی و همچنین بررسی مقایسه‌ای آن با آموزه‌های آخرت‌شناسانه قرآنی و روایی، ما را به این امر رهنمون می‌کند که اولا محتوای این تجربه‌هایِ اصیل و معتبر، به‌طورکامل با آموزه‌های قرآنی و روایی متباین نیستند و ثانیا مشاهدات و مکاشفاتی که عرفای مسلمان از مرگ، مراحل و ویژگی‌های آن داشته‌اند، با تجربه‌های مذکور تنها در روش و اهداف، متفاوت و غیر قابل انطباق‌اند، اما در بحث مفاهیم و محتویات، قابل مقایسه‌اند.
وی افزود: بنابراین به‌طور کلی می‌توان رابطه «عموم و خصوص من وجه» را بین این تجربیات و آموزه‌های آخرت‌شناسانه اسلامی ـ به ویژه در مباحث احتضار، برزخ و مکاشفات عرفانیِ مرگ ارادیِ عارفان مسلمان ـ در نظر گرفت و در قسمت‌های مشترکی که نصوص اسلامی بر آنها صحه می‌گذارند، می‌توان از نتایج این تجربیات به عنوان ابزاری برای شناخت ملموس‌تر عالم آخرت استفاده نمود.
فرحناکیان بیان داشت: این تجربیات به جهت تفاوت و حتی تقابل‌شان با برخی از آموزه‌های اسلامی، چالش‌هایی را پیش روی پژوهشگران علوم و معارف اسلامی قرار می‌دهند که پاسخ به آنها افق‌های نوینی را برای متکلمان اسلامی می‌گشاید اما باید توجه داشت که این چالش‌ها به هیچ وجه از اعتبار این تجربه‌ها نمی‌کاهد و نقاط مشترک میان این تجربه‌ها و آموزه‌های اسلامی می‌تواند به عنوان نقطه ثقل این حوزه مطالعاتی در کلام اسلامی باشد که با تکیه بر آن می‌توان بر تک تک این چالش‌ها فائق آمد و پاسخی مناسب و شایسته به هریک از آنها داد که مطمئنا این امر بر تلاش متکلمان مسلمان مبتنی است./956/پ203/ن