چند خبر کوتاه از دفتر تبلیغات اسلامی قم
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی دفتر تبلیغات اسلامی، مسعود معینی پور مدیر دفتر پژوهش‌های خاص دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: دوران حاکمیت رضاخان، دوره مقابله بافرهنگ دینی و حاکمیت سکولاریسم است.
وی در ادامه افزود: سیاست حکومت پهلوی، حذف دین از زندگی اجتماعی ایرانیان از نظام آموزشی و نظام حقوقی گرفته تا تغییر سنت‌های دینی مردم مثل پوشش بوده است.
مدیر دفتر پژوهش‌های خاص دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم ادامه داد: در این دوره سعی شد دست دین و عالمان دینی از زندگی اجتماعی ایرانیان کوتاه شود و سبک زندگی اسلامی ایرانی به سبک زندگی غربی تغییر یابد.
حال: چگونه در دوران اوج حاکمیت سکولاریسم، شاهد اقتدار و تأثیرگذاری روحانیت در عرصه فرهنگی هستیم؟
در دوره ای که برای اولین بار رقبای روحانیت، مانند دانشگاه و مطبوعات و گروه‌های ایدئولوژیک مختلف به وجود آمدند. حوزه علمیه چگونه توانست در تقابل با آنان و انجام وظایف خود موفق باشد؟
آیا جریان عمومی روحانیت با روی کار آمدن رضاخان مخالف بود؟
چه شد که علی‌رغم تمام تلاش‌های پهلوی اول برای حذف نهاد روحانیت، مهم‌ترین حوزه علمیه در ایران تاسیس و انقلاب ساز شد؟
معینی پور اظهار داشت: کارکردهای روحانیت پس از انقلاب اسلامی، موضوعی بوده است که همواره ابهامات و چالش‌های فراوانی را به همراه داشته است و مورد بحث و اختلاف نظر حوزویان با یکدیگر و از سوی دیگر، حوزویان با غیر حوزویان واقع شده است.
وی اضافه کرد: یکی مهم‌ترین کارکردهای روحانیت، کارکرد آن در عرصه فرهنگی است.
مدیر دفتر پژوهش‌های خاص دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم گفت: تلاش برایت ضارب آرا در این زمینه و روشن شدن هرچه بیشتر کار ویژه‌ها و کارکردهای روحانیت و حوزه علمیه در عرصه فرهنگی، به تحقق این وظایف و کار ویژه رامک خواهد کر دوما را در ترسیم بهتر آینده حوزه های علمیه موفق می‌سازد:
وظایف و کار ویژه‌های فرهنگی در سنت روحانیت و در میان روحانیت سنتی چه بوده است؟ کدامیک همچنان به عهده روحانیت است؟ و کدامیک را نهادهای نوپدید غیر حوزوی به عهده گرفته‌اند؟
پس از انقلاب اسلامی چه وظایف جدیدی در این زمینه به وظایف فرهنگی روحانیت اضافه شده است؟
آیا نابسامانی‌های فرهنگی در جامعه به دلیل کم کاری‌های حوزه و روحانیون است؟ ارتباط روحانیون با مشکلات وسائل فرهنگی جامعه اسلامی در ذیل حکومت اسلامی چیست؟
آیا در حکومت اسلامی برخی از وظایف و حتی شغل‌های فرهنگی را طلبه موظفند به عهده بگیرند؟
نهاد روحانیت متکفل حل کدامیک از مسائل عرصه فرهنگی در جامعه و حکومت اسلامی است؟
وی در پایان خاطرنشان کرد: به منظور تحلیل نقش فرهنگی حوزه و روحانیت در دوران پهلوی و همچنین بررسی وظایف و کار ویژه های فرهنگی روحانیت پس از انقلاب اسلامی همایشی با حضور موسی نجفی و حجت‌الاسلام والمسلمین عالم زاده نوری برگزار می‌شود.
گفتنی است این همایش روز پنج‌شنبه هفتم آذرماه ساعت 8:30 صبح از سوی دفتر پژوهش‌های خاص دفتر تبلیغات اسلامی در سالن همایش‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار می‌شود.
نشست علمی «امنیت پایدار از منظر اسلام» برگزار می‌شود
نشست علمی « امنیت پایدار از منظر اسلام» با حضور اساتید حجت الاسلام دکتر نجف جزایی، رییس پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی و جناب آقای دکتر صفت الله قاسمی برگزار می‌شود.
همچنین دبیر علمی این نشست دکتر عبدالمجید مبلغی می‌باشد.
نشست علمی « امنیت پایدار از منظر اسلام» در روز پیچ شنبه 7 آذرماه ساعت 9:45 در سالن کنفرانس مرکز همایش‌های دفتر تبلیغات اسلامی واقع در ابتدای خیابان معلم برگزار می‌شود.
بررسی « مقایسه ساختارهای فقه نگاشته امامیه» در مجله فقه
حجت الاسلام اشکوری، محقق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی از چاپ مقاله « مقایسه ساختارهای فقه نگاشته امامیه» در شماره های بعدی مجله فقه خبر داد و گفت: نگارش این مقاله که حدود 30 صفحه است به پایان رسیده و در شورای پژوهشی بررسی و تایید شده است.
وی ادامه داد: در حال حاضر مشغول انجام اصلاحات هستم و قرار است با اعمال اصلاحات مورد نظر، در آینده در مجله فقه چاپ شود.
این محقق پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در تبیین این مقاله بیان داشت: ساختار گوناگونی برای فقه ترسیم شده است که دارای مزایا و کاستی‌های مختلفی هستن دو جا دارد این ساختارها مورد بررسی قرار گرفته و ارزیابی گردد تا سیری که در گذشته نسبت به علم فقه نزد امامیه صورت گرفته روشن شود و راه برای ارائه ساختارهای فقهی جدید و متناسب با روز باز شود.
وی اضافه کرد: در این مقاله نیز هدف ما بررسی همین موضوع بوده است که امیدواریم مورد استفاده پژوهشگران این حوزه قرار گیرد.
حوزه علمیه اهتمام بیشتری به مسئله تروریسم داشته باشد
شریف لک زایی، عضو حی‌ها علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی گفت: یک نکته یا پرسش مهم این است که وظیفه حوزه علمیه و مراکز علمی دینی در برابر حوادث تروریستی کشور که بعد مذهبی و فرقه ای پر رنگی دارد چیست؟ و علما، مراجع و بزرگان چه وظیفه ای یا چه موضعی می‌توانند در قبال این حوادث اتخاذ کنند؟
وی در پاسخ به این پرسش بیان کرد: در ابتدا باید بگویم به حمدالله علما و مراجع ما از اولین افرادی هستند که این حوادث را محکوم کرده‌اند و طبعا پیگیری هم می‌کنند که هر طوری شده این حوادث کمتر شود و مصائب مردم مخصوصاً مردم استان سی سستان و بلوچستان کمتر شود. اما به نظر برای پایان دادن به این حوادث و آنچه می‌تواند مورد نظر باشد فراتر از محکوم کردن است.
لک زایی ادامه داد: پیشنهاد بنده این است که یک هیأتی تشکیل شده، و در شرق کشور مستقر شود، تا بتواند مشکلات و مسائلی که منجر به این حوادث می‌شود را ریشه یابی کند.
وی اضافه کرد: عمده کسانی که در این مناطق به شهادت می‌رسند شیعه هستند. البته در برخی از مواقع از برادران اهل سنت هم هستند ولی عمده حملات تروریست‌ها به سمت شیعیان است. به هر حال اگر از ابعاد سیاسی بگذریم، این مسئله وجه مذهبی پررنگی دارد و می‌طلبد که حوزه علمیه و مراکز علمی مرتبط با حوزه مشکلات را بررسی و راه حل‌هایی را برای رفع مشکلات ارائه دهند.
عوامل گسترش تعصب گرایی و تروریسم
عضو هیأت علمی پژوهشگاه در ادامه به بررسی عوامل ایجاد این مشکلات و افزایش تعصب گرایی و تروریسم پرداخت و افزود: به نظر می‌رسد بسیاری از این مسائل، افزون بر ریشه سیاسی و امنیتی، ریشه در فقر فرهنگی و اقتصادی دارد. در بخش فرهنگی حوزه علمیه می‌تواند ورود پیدا کند و برای حل ریشه ای این مسائل اقدام کند.
وی ادامه داد: در بخش اقتصادی طبیعتا باید از مراکز تصمیم گیر و تصمیم ساز نظام درخواست شود که به اوضاع منطقه رسیدگی کنند و به صورت ویژه ای پیگیری صورت بگیرد که وضعیت اقتصادی تا حد مطلوبی در منطقه شکل بگیرد. بدیهی است با سامان گرفتن اوضاع اقتصادی مردم منطقه گروهک‌های تروریستی و سرویس‌های امنیتی بیگانه نمی‌توانند از وضعیت موجود سوء استفاده کنند.
لک زایی در بخش دیگری از سخنان خود به مطالبات مردم محروم سیستان و بلوچستان اشاره کرد و افزود: حل مشکلات فرهنگی و اقتصادی خواست عمومی مردم منطقه شرق و جنوب شرق کشور است که لازم است مراکز تصمیم ساز، به ویژه علما، مراجع و حوزه علمیه از نزدیک با این مطالبات و خواسته‌ها آشنا شوند، و از مسئولین بخواهند که به حل این مشکلات اهتمام داشته باشند.
وی اضافه کرد: بنابراین مسئولیت حوزه علمیه در برابر فجایع تروریستی که در شرق کشور اتفاق می‌افتد و در سال‌های اخیر با حضور گروهک‌های تروریستی مورد حمایت برخی سرویس‌های بیگانه استمرار داشته، طبیعتا نیازمند این است که حرکت‌های سنجیده تری در قبال آن اتفاق افتد و از صرف محکوم کردن این وقایع فراتر رود. ضمن اینکه مراکز علمی و تحقیقاتی ما می‌توانند این موضوعات را بررسی کنند و پیشنهاداتی برای حل مشکلات منطقه ارائه کنند.
راه کار حل مشکلات فرهنگی
این پژوهشگر حوزه علوم سیاسی در ادامه اظهار داشت: البته خواست اصلی مردم منطقه این است که به لحاظ فرهنگی وضعیت خوبی در آنجا حاکم شود و حوزه علمیه می‌تواند نقش اساسی در این زمینه ایفا کند. هم با حضور علما، روحانیون و مراجع در منطقه، و هم اینکه مشکلات منطقه دقیق‌تر رصد شود و مورد ارزیابی و سنجش قرار گیرد و راه کارهای دقیق‌تری برای عبور از مشکلات ارائه شود.
وی اضافه کرد: حضور و هم اندیشی با علمای اهل سنت می‌تواند بخشی از این راه کار باشد و در نزدیک‌تر ساختن اهل سنت و شیعیان نقش موثرت ری ایفا دکند و طبیعتا می‌تواند در همبستگی و وحدت موثر باشد.
با کوتاهی‌ها برخورد شود
لک زایی در پایان اظهار داشت: یک نکته دیگر این است که حوادثی که اتفاق می‌افتد برخی اوقات در اثر کوتاهی و قصوری است که اتفاق افتاده و نیازمند این است که این مسائل پیگیری و بررسی شود که دیگر رخ ندهد. طبیعتا اگر در جایی مثل حوزه علمیه و از سوی علما و مراجع پیگیری و مسائل بررسی شود، مخصوص کوتاهی‌ها و قصورهایی که اتفاق می‌افتد شاید بتوانیم بگوییم بیشتر این حوادث ممکن است دیگر تکرار نشود و خاتمه یابد و یا شدت آن‌ها کمتر شود.
آخرین وضعیت پروژه «مأخذ شناسی جامع فقه اسلامی»
حجت‌الاسلام خادمی کوشا، مدیر گروه دانش‌های وابسته به فقه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با اعلام خبر اجرای پروژه «مأخذ شناسی جامع فقه اسلامی» در پژوهشکده فقه و حقوق، اظهار داشت: این پروژه از سال 86 توسط فاضل ارجمند جناب آقای محمد نوری انجام شده است.
وی ادامه داد: این پروژه در نوع خود بی نظیر است، چون تمامی منابع فقهی، حتی پایان نامه‌ها را اعم از شیعه و سنی در دانش فقه معرفی می‌کند و از این جهت می‌تواند طلا موجود را پر کند.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه افزود: تدوین اولیه این طرح انجام شده و قریب 28 جلد آن آماده است و نیازمند مقداری اصلاحات است تا آماده چاپ شود.
ویژگی‌های جامعه مطلوب اسلامی
حجت‌الاسلام پوریانی رییس مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی با اشاره به شاخصه های جامعه مطلوب از نگاه قرآن، بیان داشت: روح جامعه قرآنی ایمان است و جامعه قرآنی متشکل از افراد با ایمان است، و این جامعه بر مبنای دستورات قرآن اداره می‌شود.
وی ادامه داد: چنین جامعه ای از نگاه قرآنی دارای ویژگی‌ها و شاخصه‌هایی از جمله:
1. عدالت محوری: یکی از این ویژگی‌های جامعه آرمانی عدالت محوری است. هدف عالی جامعه آرمانی برپاداشتن قسط و عدل و رساندن صاحب حق به حق خود می‌باشد. (حدید /25، آل عمران/18،مائده/8).
2. وحدت و همدلی: مو منان برخلاف کافران و مشرکان (که علی رغم ظاهر مشترک دارای قلوب پراکنده ای هستند و در دل کینه و حسد می‌ورزند) یکدل و یک جهت می‌باشند و برای برادران دینی چیزی را می‌پسندند که برای خود می‌پسندند. افراد این جامعه ظلم نمی‌کنند و ظلم نمی‌پذیرند (آل عمران/103، حجرات /49، انفال/ 46).
3. ولایتمداری: اهل جامعه قرآن پیرو فرامین و دستورات الهی هستند. آن‌ها اطاعت از اولوالامر منصوب از طرف خداوند را نیز بر خود لازم می‌دانند و چاره برون رفت از معضلات و مشکلات فردی و اجتماعی را تبعیت از آن‌ها می‌دانند. (نساء/51، مائده/55).
4. حاکمیت اخلاق: جامعه قرآنی جامعه اخلاق است که پیرو پیامبری هستند که رحمت للعالمین است و برای تشکیل مکارم اخلاق مبعوث شده است. لذا اخلاق محوری شاخصه جامعه مطلوب است. ( احزاب/21 ،احزاب/35، حجرات/12، مومنون/5، فرغان/64، مائده/3).
5. برپا داشتن نماز: یکی از مشخصه های جامعه قرآنی، زنده بودن نماز و حضور این واجب الهی در متن جامعه است، و انسان‌ها بر خود فرض می‌دانند به شکرانه تمکن و حاکمیت بر زمین به برپایی نماز بپردازند و آن را به معنای واقعی اقامه کنند. برای اینکه انسان‌ها را از خیلی از رفتارهای بزه کارانه به دور می‌دارد. (حج/41، طه/14، بقره/43، جمعه/9، توبه/18).
6. اقامه حدود الهی: اقامه احکام الهی وظیفه تک تک افراد جامعه است لذا آیاتی به این مسئله اشاره دارد. (بقره/178، آل عمران/118، بقره/14)
7.تدبیر معیشت و رعایت اقتصاد: اقتصاد جامعه قرآنی بر مبنای کار و کوشش است. هر کسی از ثمره تلاش خود برخوردار است و هیچ کسی حق تعدی و تجاوز به حقوق دیگران را ندارد. حتی زنان نیز در این جامعه از حاصل تلاش خود برخوردار هستند. افراد جامعه کم فروشی را دشمنی می‌دانند و در داد و ستد حق یکدیگر را می‌دهند چشم طمع به اموال یکدیگر ندارند و به خاطر ثروت دیگران غمگین نمی‌شوند. ربا را دشمن می‌دارند و آن را دشمنی با خدا و پیامبر می‌دانند. (مائده/87، نساء/32، اعراف/85، بقره/279، فرغان/67، اعراف/31)
8. هویت سازی بر پایه امت اسلامی: تمام اعضاء جامعه باید در قبال یکدیگر احساس مسئولیت کنند، (نساء/29، نور/51، حجرات/10، فتح/29، بقره/178)
9. علم و دانش: شاخصه ویژه هویت جامعه نبوی توجه بنیادی و اساسی به علم و دانش است. و این اهمیت با توجه به نخستین آیات نازل شده به رسول خدا روشن می‌شود. در این جامعه صاحبان علم بر سایر افراد برتری دارند و رسول خدا هم مسلمانان را به فراگیری دانش تشویق کرده‌اند. (علق/14، زمر/9، فاطر/28)
10. نفی نژادپرستی و قومیت گرایی: از شاخصه های جامعه نبوی نفی نژادپرستی و تعصب ناروا بود. زیرا اسلام از آن جهت مقبول بود که رنگ نژادی و قومی نداشت که خداوند در سوره حجرات، آیه 13 می‌فرماید: «یَا أَیُّهَا النَّاسُ ... إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ ...» اى مردم ..... به یقین گرامی‌ترین شما نزد خدا با تقواترین شماست. (حجرات/13)
11. برخورداری از حکومت اسلامی: نیاز به قانون، نظم، انضباط و رفع احتیاجات یکدیگر، ضرورت داشتن حکومت را در بین جوامع به وجود آورد. اما حکومتی که قرآن آن را لازم می‌داند دارای خصوصیات و اهداف عالی همچون هدایت می‌باشد که در سیره انبیاء به آن اشاره شده است. در این حکومت ابعاد مادی در پرتو ابعاد معنوی تفسیر می‌شود. (بقره/215)
12. وظیفه شناسی: نظام حقوق اسلام نظام تکلیف گر است. لذا وقتی صحبت از حق می‌شود بحث از حقوق انسان‌های دیگر در گردن ما است. از این رو مسئولیتی در گردن ماست و همان حقوق را ما نیز بر گردن دیگران داریم. (احزاب/72، اسراء/36)
رییس مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی در پایان گفت: این موارد به نظر می‌رسد برای جامعه به عنوان یک الگو باشد و ما هرچه از این الگو فاصله داشته باشیم و یا در جامعه تحقق پیدا نکند، زمینه آسیب، انحراف، کج روی و جرم ایجاد خواهد کرد و جامعه به یک وضعیت نابهنجاری منجر خواهد شد./997/پ203/ن