روزه روز عاشورا واجب یا حرام
به گزارش سرویس مانیتورینگ خبرگزاری رسا، عبدالقدوس دهقان کارشناس شبکه وهابی کلمه و نور مدعی شد روزه روز عاشورا واجب است.
مستفاد از روایاتی که در کتاب های حدیثی سنی و شیعه نقل شده که به عنوان نمونه در صحیح بخاری حدود 10 روایت و در صحیح مسلم حدود 30 روایت آمده است، این است که عاشورا از زمان حضرت موسی (ع) تا بعثت رسول خدا (ص) و از بعثت تا هنگام وجوب روزه ماه رمضان و همچنین پس از آن مورد تعظیم و از ایام الله بوده است.
اما بعد از قیام عاشورا، بنیامیه با سوء استفاده از روایات مربوط به روزه و بزرگداشت عاشورا مطلبی را مطرح و تبلیغ کردند که با اساس دین و مکتب منافات داشت، و آن این که چون در این روز امام حسین کشته شده و کشتن امام حسین (ع) و اهل بیت و یاران او - نعوذبالله - کار مستحسنی بوده؛ پس این روز، روز با برکتی شده و به این خاطر باید این روز را روزه گرفت.
از این رو روایات فراوانی را جعل نمودند«بحارالأنوار، ج61، ص291»، تا ضمن تحریف قیام عاشورا این روز را عید دانسته و به شکرانه آن روزه بگیرند. «شفاءالصدور، طهرانی، چاپسنگی، ص 259، وافی، جزء7، ص 14»
مرحوم کراجکی از علمای قرن پنجم شیعه، در «رسالة التعجب» خود به این نکته اشاره می کند که بعضی افراد، در حالی که ادعای محبت اهل بیت (ع) را دارند، این روز را به بهانه توبه حضرت آدم عید می دانند و به شادی می پردازند، در حالی که در غم پیامبر اکرم (ص) در از دست دادن فرزندش شریک نمی شوند. «کراجکی، التعجب، ص 45، چاپ سنگی ضمیمه کنز الفوائد»
این مطلبِ صد در صد انحرافی، میان وهابیت نفوذ کرده است و این همان است که در زیارت عاشورای امام حسین (ع) بدان اشاره شده است که: «و هذا یوم تبرکت به بنو امیة».
از این تاریخ است که روزه روز عاشورا به دو عنوان میتوانست انجام شود:
1. به عنوان این که از ایام الله است، یا به عنوان واجب و یا مستحب.
2. با این عنوان که چون یزید امام حسین (ع) را ظاهراً از بین برده، باید روزه گرفت و از همین تاریخ است که امامان معصوم (ع) ما با روشنگری، و نهی از روزه عاشورا، با این فکر انحرافی مبارزه کردند. مثلاً زراره از امام صادق (ع) و امام باقر (ع) نقل کرده که به او فرمودند: «لاتصم یوم عاشوراء ...». «التهذیب، ج4 ، ص 300؛ الإستبصار، ج 2، ص 134؛ کافی، ج 4 ، ص 145؛ جامع احادیث الشیعة، ج 9، ص 477»
به هر حال ظاهر روایات در این باره مختلف است. برخی از روایات دلالت بر استحباب دارند، و میگویند روزه تاسوعا و عاشورا کفاره گناه یک سال است و رسول خدا (ص) این روز را روزه گرفته است. برخی دیگر از روایات دلالت بر کراهت، بلکه حرمت دارند؛ مانند روایتی که می گوید روزه این روز سنت آلزیاد و روزه ابنمرجانه است. «طوسی، تهذیبالأحکام، ج 4، ص 301»
حال که روایات مختلف در این باره وجود دارد، راهی جز جمع کردن بین آنها نیست، و آن این است که:
1- روزه بر دو قسم واقع مىشود: یکى روزه ای تبرکى که به عنوان شادمانى است، و دیگری روزه ای به نیت تقرب است. روایات ناهیه روزه در این روز بر قسم اول دلالت دارند و روایاتی که روزه را مستحب می دانند، بر قسم دوم دلالت می کنند.
2- احتمال دارد که روایات دال بر جواز روزه در این روز نسخ شده باشند. این احتمال مؤید به بعضی اخبار است که می گویند روزه روز عاشورا اول واجب بوده و بعدا ترک شده مانند آن که روزه روز عاشورا در سال اول هجرت واجب شد و در سال دوم با آمدن رمضان نسخ شد. «کافی ج 4، ص 146»
3- حمل روایات دال بر جواز روزه در این روز بر تقیه امام (ع).
4- آنچه که مرحوم ابوالفضل طهرانى در شفاء الصدور احتمال داده است که روایات دال بر جواز روزه را بر امساک ناقص، و روایات ناهیه روزه را بر امساک صومى حمل کنیم. در نتیجه حکم مسئله این است که روزه روز عاشورا مردد بین کفریت و حرمت و کراهت است و به هیچ وجه در مذهب اهل بیت (ع) و فقه آل محمد (ص) جاى احتمال استحباب در آن نیست. «شفاءالصدور، ص 383 تا ص 392»
در توضیح این عبارت گفته شده است که اگر روزه گرفتن در این روز به عنوان خصوصیت باشد بدعت است و حرام، و اگر به عنوان تبرک باشد کفر است و خروج از دین، و اگر به جهت فضیلت مطلق روزه باشد چون تشبه صوری به بنی امیه دارد، البته مکروه و ناقص الثواب است. «حسن ثقفی تهرانی، شرح زیارت عاشورا، ص»
از این روست که فقهای معاصر به کراهت روزه روز عاشورا، فتوی داده اند و بعضی نیز فرموده اند که مستحب است در روز عاشورا انسان بدون قصد روزه تا عصر از خوردن و آشامیدن خوددارى کند./1406/1409/ح