از سوی استاد حوزه و دانشگاه؛
مؤیدات و نشانههای تمدن در قرآن بررسی شد
خبرگزاری رسا ـ ارتباطات فرهنگی و زبانی، برخورداری از حکومت، برج‌سازی، توسعه کشاورزی، سدسازی، ذوب فلزات، معماری حیرت‌انگیز و ساختن تندیس از نشانههای تمدنی است که در قرآن ذکر شده است.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، رضا عیسی‌نیا، استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی به بحث درباره مؤیدات و تراز‌های تمدنی در قرآن پرداخت و گفت: در این مورد ابتدا باید گفت که قرآن افزون بر نظام ویژه‌ای که برای تمدن اسلامی ارائه می‌کند، به گونه‌ای ملموس بر جنبه‌های مختلف دوره‌های تمدن و زندگی اجتماعی مسلمانان نیز اثر گذاشته است. اما مسئله مهم این است که تراز‌های تمدنی از دیدگاه قرآن کدامند؟ اولین نشانه تمدنی که قرآن ذکر می‌کند، شهرنشینی است که سند آن آیه 19 سوره کهف است که در دوران دقیانوس و اصحاب کهف مطرح بوده است.
وی ادامه داد: به عنوان دومین شاخص می‌توان به گسترش تمدنی عظیم در عصر ذو‌القرنین اشاره کرد که در آیات 83، 84، 94 و 96 سوره کهف به آن‌ها اشاره شده است؛ برای بیان یکی دیگر از مؤیدات تمدنی مورد نظر قرآن، می‌توانیم به دوران حضرت سلیمان(ع) اشاره کنیم که مستند آن سوره نمل و آیات 16 و 46 است. چهارمین مورد تمدن مورد اشاره قرآن‌کریم، برخورداری فرعونیان مصر از تمدن مادی بوده است که در آیه 137 سوره اعراف به آن اشاره شده است.
ارتباطات فرهنگی و زبانی از نشانههای تمدن است
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی افزود: از موارد دیگری که قرآن از آن‌ها نام می‌برد، نشانههای وجود تمدن در قوم سبأ است که گفته شده است دارای تمدن و حکومتی مقتدر بوده‌اند و در آیات 22، 23 و 29 سوره نمل به آن‌ها اشاره شده است. یکی دیگر از مؤیدات قرآنی که می‌توان در این باره ذکر کرد، قوم ثمود است که قرآن اشاره می‌کند که مردمی متمدن و آگاه به شیوه‌های گوناگون خانه‌سازی و قصرسازی بوده‌اند و مستند آن نیز آیات 73 و 74 سوره اعراف است. مورد دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد، باز هم از قوم ثمود و برخورداری آنان از تمدن شهری است که می‌توان در این مورد به آیات 45 و 48 سوره نمل اشاره کرد.
عیسی‌نیا در ادامه در رابطه با نشانههای تمدن از دیدگاه قرآن اظهار کرد: اگر بخواهیم این موضوع را پی‌گیری کنیم، می‌توان دست‌کم به هشت مورد اشاره کرد که اولین آن‌ها ارتباطات فرهنگی و زبانی است که مستند آن آیه 93 سوره کهف می‌باشد. دومین نشانه تمدن در قرآن برج سازی است که می‌توان به آیات 12 و 13 سوره سبأ مراجعه کرد. سومین نشانه تمدن از دیدگاه قرآن را می‌توان توسعه کشاورزی نام برد که قرآن به دوران حضرت یوسف اشاره می‌کند که در آیه 46 سوره یوسف، به آن اشاره شده است.
قرآن برخورداری از حکومت را از نشانههای تمدن می‌داند
این استاد دانشگاه ادامه داد: یکی دیگر از نشانههای تمدن از دیدگاه قرآن، برخورداری از حکومت است که در سوره یوسف آیه 43 به آن اشاره شده است. پنجمین مورد از نشانههای تمدن مورد نظر قرآن، سدسازی است و لذا قرآن، سدسازی قوم سبأ و مهار آب را یکی از نشانههای تمدن آن قوم می‌داند که در سوره سبأ، آیات 15 و 16، مورد اشاره قرار گرفته است. ششمین نشانه‌ای که قرآن به عنوان نشانه تمدن ذکر می‌کند، ذوب فلزات است که در سوره کهف آیات 94 تا 96 به آن اشاره شده است.
یکی از دلایل نابودی تمدن‌ها داشتن شیوه زورمندانه و خشونت‌آمیز است، بهترین مثالی که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد قوم عاد است که زورمندی، باعث زوال تمدن‌شان شد.
وی ادامه داد: هفتمین مورد از نشانههای تمدن در قرآن، ساخت قصر سلیمان است که از آبگینه‌های آب‌نما استفاده شده بود و معماری حیرت‌انگیزی را در آن دوران به وجود آورده بود و در آیه 44 سوره نمل به آن اشاره شده است. آخرین مورد از مواردی که در قرآن از آن‌ها با عنوان نشانههای تمدنی یاد می‌شود، ساختن تندیس است که در آیات 12 و 13 سوره سبأ بیان شده است.
استکبار از مهم‌ترین عوامل نابودی یک تمدن
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در ادامه به عوامل نابودی تمدن‌ها در قرآن پرداخت و گفت: برای اشاره به عوامل نابودی تمدن‌ها در قرآن، دست‌کم به ده عامل اشاره شده است که نخستین مورد آن‌ها استکبار است. اگر در جایی استکبار یک قوم در مقابل فرمان خداوند قرار بگیرد، باعث نابودی آن تمدن خواهد شد. مورد دوم که قرآن به آن اشاره می‌کند، اطاعت از مشرکان است که باعث نابودی تمدن خواهد شد. سوم، پیروی یک قوم از مفسدان است، همانند قوم ثمود که پیروی از مفسدان باعث نابودی آنان شد.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه دلایل زوال تمدن‌ها خاطر‌نشان کرد: مورد بعدی که باید به آن اشاره کرد، اعراض از آیات خدا می‌باشد که در هر زمانی‌که رخ داده است، باعث زوال یک تمدن شده است. یکی دیگر از دلایل نابودی تمدن‌ها داشتن شیوه زورمندانه و خشونت‌آمیز است، بهترین مثالی که در این مورد می‌توان به آن اشاره کرد، قوم عاد است که زورمندی، باعث زوال تمدن‌شان شد. یکی دیگر از عوامل از بین رفتن تمدن‌ها، شرک ورزیدن صاحبان تمدن‌ها می‌باشد.
کفران نعمت سبب نابودی تمدن سبأ شد
وی افزود: هفتمین عامل مورد اشاره قرآن، ظلم است؛ کفران نعمت یکی دیگر از این موارد است که باعث نابودی تمدن سبأ شد. مورد بعدی موعظه‌ناپذیری اقوام است، همانند قوم ثمود که این مسئله باعث نابودی تمدن‌شان شد. آخرین مورد که می‌توان برای زوال تمدن‌ها به آن اشاره کرد، پراکندگی اقوام به دلیل کفران نعمت است و قرآن در این مورد هم قوم سبأ را مثال می‌زند. بنابراین اگر مردم قومی که صاحب تمدن هستند، نتوانند آن چیز‌هایی که باعث تمدن‌سازی آن‌ها شده‌است همانند اجتماع، وحدت، یکپارچگی و جامعه‌پذیری سیاسی و... را نگه دارند و از یکدیگر پراکنده شوند، رو به تباهی می‌روند./9191/د102/ی
ارسال نظرات