آموزش اقتصاد اسلامی سبب برچیده شدن ربا می‌شود
حجت‌الاسلام محمدرضا یوسفی، عضو هیأت علمی دانشگاه مفید، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در پاسخ به این پرسش که« چه کنیم که ریشه ربا در جامعه قطع شود؟» با تبیین عوامل اصلی شیوع ربا در جامعه گفت: مشکل اساسی ربا در جامعه به نظام بانکداری برمی‌گردد، وقتی تأمین مالی مردم و ارائه تسهیلات به راحتی برای جامعه ممکن نیست، موجب می‌شود که معاملات ربوی در کشور شیوع پیدا کند.
وی ادامه داد: نظام بانکداری ما در قبال قانون بدون ربا ضعیف عمل می‌کند و کارکرد اسلامی ضعیف بانک‌ها سبب شده است که قبح و زشتی ربا در جامعه کم شود و مردم تصور کنند که ربا همانند دیگر معاملات شرعی، هیچ مشکل شرعی و قانونی ندارد.
عدم شناخت جامعه از نظام بانکداری
این استاد حوزه و دانشگاه، نداشتن شناخت کافی از بانکداری اسلامی را خاطر نشان کرد و ابراز داشت: در سطح مردم چنین تصوری است که بانکداری اسلامی، ربای حرام را به شکل دیگری احیا کرده است و شرایطی در بانک‌ها فراهم شده است که به راحتی تسهیلات با بهره‌های کلان به مردم داده می‌شود و اخلاق اجتماعی در مسأله ربا رعایت نمی‌شود.
وی تصریح کرد: باید نظام بانکی را اصلاح کرد و کارآمدی بانک را از جهت رعایت موازین شرعی و اسلامی، افزایش داد، شایسته است که کارکرد اسلامی نظام بانکداری در کشور ما مورد بازنگری قرار گیرد و معاملاتی که در مرحله اجرا دارای مجوز است، ولی در اصل معامله ربوی است، متوقف شود.
ضعف آیین نامه‌های بانکی
حجت‌الاسلام یوسفی، ضعف آیین نامه‌های بانک‌ها از نظر شرعی را یکی از چالش‌های نظام بانکی دانست و یادآور شد: گاهی در برخی از معاملات بانکی مثل مضاربه دادن، بانک‌ها فقط اسم عقود اسلامی را یدک می‌کشند، ولی در مقام عمل چه از طرف بانک‌ها چه از طرف گیرنده تسهیلات، گرفتار ربا و کار حرام هستند.
وی تأکید کرد: در برخی از بانک‌ها، به اسم مسافرت به کربلا و اماکن مقدسه، مبالغی را از مردم می‌گیرند و بعد از گذشتن چند ماه، سودی به آنها می‌دهند که این نیز ربا است و فرقی ندارد که در چه راهی هزینه شود، تعریف ربا را باید خوب بفهمیم و هر زیاده‌ای که در قرض دادن باشد، مسلماً حرام است.
عدم تأثیر نرخ سود در ربا
عضو هیأت علمی دانشگاه مفید، با عدم تأثیر نرخ سود بانکی در ربا گفت: بعضی تصورشان این است که نرخ سود و بهره در معاملات بانکی در ربوی بودن یا نبودن آن دخالت دارد، ولی این صحیح نیست، ماهیت ربا مهم است و هر چه سود گرفته شود، چه مقدار کم و چه زیاد، ربا محسوب می‌شود و حرام است.
وی ادامه داد: گاهی نیز بانک‌ها مقصر نیستند، مردم بانک‌ها را به دلیل نداشتن تصور درست از ربا متهم به معاملات ربوی می‌کنند، باید دانست که ارائه تسهیلات با کارکرد حساب شده، فروش اقساطی و مانند آن، ربا نیست، باید مشخص شود که ربا در چه مواردی است و در کجا و چه معاملاتی وجود دارد.
فرهنگ سازی و ریشه کنی ربا در جامعه
این استاد حوزه و دانشگاه فرهنگ‌سازی در زمینه ربا را مهم برشمرد و تصریح کرد: باید جامعه را با تبلیغات درست و کلیدی به سوی اخلاق بکشانیم، مردم به دنبال حل شدن مسائل اقتصادی و مالی خود هستند و اگر از سوی نظام بانکداری اسلامی کارشان حل نشود، در پی معاملات ربوی می‌روند، در مرحله اول اخلاق اقتصادی را ترویج دهیم و در مرحله بعدی، راهکار قانونی و شرعی معاملات را تبیین کنیم.
ربا جامعه را فلج می‌کند
وی اظهار داشت: ربا اقتصاد جامعه را فلج می‌کند، آثار وضعی فردی و اجتماعی زیادی دارد، گسترش ربا در جامعه گسترش ظلم است و این چیزی است که اسلام روی آن تأکید دارد.
حجت‌الاسلام یوسفی، در پایان ضمن اشاره به مسؤولیت سنگین علما و حوزه علمیه در بحث اقتصاد اسلامی و اصلاح بازار، بیان داشت: ربا باید به مردم معرفی شود و ابهامات معاملات در زمینه ربوی بودن آنها باید به مردم تفهیم شود و این وظیفه حوزه علمیه است،
وی ادامه داد: حضرت علی (ع) می‌فرمایند:«الفقه ثم المتجر»، اولین قدم در اصلاح بازار، آموزش اقتصاد سالم اسلامی به مردم است که موجب منتفی شدن ربا می‌شود.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعی در جامعه ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگی‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطی به طور کامل نیستیم؟
حد زادوولد در جامعه ما چیست؟
الگوی تفریح سالم چیست؟
نوع معماری در جامعه ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهای ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری در میان بعضی از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخی از مردم چیست؟
انضباط اجتماعی در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کاری در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخی از حرف‌های خوب، ایده‌های خوب، در حد رؤیا و حرف باقی می‌ماند؟
چه کنیم که ریشهٔ ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیاری از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخی از بخش‌های کشورمان روی آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صلهٔ رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینی چقدر برای ما ضروری است؟ چقدر درست است؟
طراحی لباسمان چقدر متناسب با نیازهای ما و عقلانی و منطقی است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگوییم؟
بعضی‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگری و بی‌صبری و نا بردباری در میان بعضی از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفی در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌های اداری ما کم است؟
چرا در بعضی از شهرهای بزرگ، خانه‌های مجردی وجود دارد؟ این بیماری غربی چگونه در جامعه ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشی خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟/978/ت302/ن