بررسی غفلت و پیامدهای آن در قرآن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «بررسی غفلت و پیامدهای آن در قرآن» پژوهشی از «مرضیه صحراییان» به بررسی و شناسایی همه جانبه غفلت و پیامدها و راه‌های پیشگیری از آن در قرآن اهتمام ورزیده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:

چکیده:

در این تحقیق سعی بر این است که غفلت و پیامدهای آن در قرآن مورد بررسی قرار گرفته و مطالب تازه نوینی از آن ارائه گردد. غفلت که از بی توجهی سرچشمه می‌گیرد در درجه‌های مختلف در بسیاری از افراد جامعه وجود دارد و بدون اینکه خود افراد متوجه غفلت خود باشند پیامدهای آن، گریبان آن‌ها را می‌گیرد و آن‌ها را متضرر می‌سازد و چون هر جامعه را افراد تشکیل می‌دهند بنابراین سعی شده غفلت و پیامدهای آن از جنبه فردی مورد بررسی قرار گیرد تا غفلت در درون هر فرد شناخته شود. بدین منظور از روش توصیفی استفاده شده، ابتدا مفهوم غفلت، عوامل، مراتب و انواع آن مورد بررسی قرار گرفته و سپس به پیامدهای آن در قرآن پرداخته و راه‌های پیشگیری و درمان بیان گردیده است. در نتیجه چون پیامدهای اخروی سخت‌تر از پیامدهای دنیوی هستند پس پیشگیری بهتر از درمان است.

اهمیت و ضرورت تحقیق:

از آنجایی که غفلت در درجه‌های مختلف در بسیاری از افراد وجود دارد و کمتر مورد توجه قرار گرفته است، و بسیاری از افراد نمی‌دانند که به غفلت دچار هستند و اگر این مانع شناخته نشود فرد نمی‌تواند به درمان خود پردازد و ممکن است به درجه‌های بالاتری از غفلت مبتلا شود و پیامدهای مخرب غفلت گریبان او را بگیرد، لازم است غفلت مورد شناسایی و بررسی قرار گیرد و چه بهتر که این مانع در آیات روشن­گر قرآن هر چه بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

تعریف و تبیین موضوع :

در این پژوهش سعی شده است غفلت و پیامدهای آن مورد بررسی در قرآن قرار گیرد. در مورد غفلت معانی زیادی آورده شده که تقریباً این معانی به هم نزدیک می‌باشد و لیکن غفلت بیشتر به معنی بی توجهی است. بی توجهی به امری پس از آگاهی نسبت به آن، به طوری که بی توجهی به آن متوقع نیست. ضد غفلت نیز آگاهی و بیداری است. نسیان و سهو نیز در مواردی به معنای غفلت استعمال می‌شوند بنابراین آیات مربوط به نسیان و سهو نیز به کار برده شده است و همچنین این تحقیق غفلت را از جنبه فردی مورد بررسی قرار می‌دهد.

اهداف و فواید تحقیق:

در این تحقیق اهدافی مورد نظر بوده است از جمله بررسی و شناسایی همه جانبه غفلت در قرآن، اعم از شناسایی عوامل ایجاد کننده آن، شناسایی انواع و مراتب آن، شناسایی پیامدهای آن، درمان و احیاناً راه‌های پیشگیری از غفلت.

امید است به واسطه این تحقیق، ابتداً به خودم در جهت دوری از غفلت و درمان آن کمک کنم و بعد این تحقیق گام موثری باشد برای شناخت دیگران و دوری از غفلت.

مفاهیم و گستره غفلت:

غفلت به معنی بی توجهی به عنوان یک مانع مطرح است و ضد آن آگاهی و بیداری است. نسیان و سهو نیز در مواردی به معنای غفلت استعمال می‌شوند که آیات مربوط به آن‌ها در تحقیق وجود دارد. غافلان کسانی هستند که از ابزار شناختی که خداوند در اختیار آن‌ها قرار داده درست استفاده نمی‌کنند و در غفلت به سر می‌برند.

عوامل ایجاد غفلت:

عواملی موجب ایجاد غفلت می‌شوند که در رأس آن‌ها تبعیت از شیطان به عنوان عاملی مهم مطرح است. دلبستگی به دنیا، گناه، تعصب و جهل، امنیت و رفاه، باور نکردن معاد، آرزوهای بی انتها، پیروی از هوی و هوس، پیروی کورکورانه، نفاق و بالاخره گروه گرایی به عنوان عوامل ایجاد غفلت مطرح هستند.

مراتب و انواع غفلت:

غفلت دارای دو مرتبه است: غفلت گریز ناپذیر و درمان پذیر؛ که غفلت درمان پذیر، خودش یا معذور است یا مذموم. خدا فراموشی و خود فراموشی از انواع غفلت هستند که این دو رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند. خدا فراموشی، یا غفلت از ربوبیت خداست، یا از یاد خداوند، یا از خشم خداوند و یا غفلت از آخرت است. خود فراموشی نیز زیر مجموعه‌هایی دارد که به صورت مستقیم و غیر مستقیم به خود فراموشی بر می‌گردند که عبارتند از :غفلت از شیطان، از هوای نفس، از دنیا، از عمر، از استعدادها، از عبادات، از حسابرسی، از مرگ.

پیامدهای غفلت:

در دنیا و آخرت پیامدهای غفلت گریبان فرد غافل را می‌گیرد و باعث می‌شود او به انواع و اقسام بدبختی‌ها دچار شود؛ در دنیا غرور، سلب توفیق، قساوت قلب، معیشت تنگ، گرفتاری به سنت استدراج و بالاخره عذاب دنیوی گریبان آن‌ها را می‌گیرد و در آخرت پشیمانی در روز قیامت، کوری در قیامت، دوری از رحمت خداوند و عذاب اخروی آن‌ها را فرا می‌گیرد.

پیشگیری و درمان غفلت:

برای پیشگیری از غفلت راه‌هایی وجود دارد که دوری از جمع غافلان، سوءظن به خود و مراقبه از آن جمله‌اند. درمان غفلت نیز به وسیله شناخت، مداومت بر یاد خداوند، عبرت، موعظه و در نهایت به وسیله محاسبه امکان پذیر است.

نتیجه گیری:

غفلت به طور کلی، معنی عدم توجه و بی توجهی را می‌رساند. بیداری و آگاهی هم ضد غفلت است. مورد خطاب غفلت همه انسان‌ها هستند به جز پیامبران که از غفلت دور می‌باشند. عامل مهمی که باعث غفلت می‌شود، تبعیت از شیطان است که در بسیاری از عوامل غفلت نقش مهمی دارد. بدترین مرتبه غفلت، غفلتی است که مستقر شود و مضاعف باشد. از میان انواع غفلت نیز خدا فراموشی بدتر از همه انواع دیگر است. زیرا به خود فراموشی می­انجامد. در میان پیامدهایی که گریبان فرد غافل را می‌گیرد پیامدهای اخروی بسیار سخت‌تر از پیامدهای دنیوی هستند. زیرا در آخرت دست فرد از همه جا کوتاه است و اینکه همیشه پیشگیری از هر امری، به ویژه غفلت، بهتر از درمان است و اگر راه‌هایی که برای پیشگیری بیان گردید رعایت شود فرد اصلاً به دام غفلت نمی‌افتد.

شایان ذکر است، پایان‌نامه «بررسی غفلت و پیامدهای آن در قرآن» پژوهش پایانی « مرضیه صحراییان»، برای اخذ مدرک سطح 2 مدرسه علمیه نور الزهراء (س) تهران است که در سال 1389 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «خانم بوترابی» است. /9193/پ201/ن