مبانی انسان‌شناسی، یکی از مسائل تعیین کننده سرنوشت علوم انسانی است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمود رجبی، قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در نشست علمی قرآن و مبانی علوم انسانی که پیش از ظهر امروز در مؤسسه امام خمینی(ره) برگزار شد، گفت: ما برای پیش درآمد ورود در قرآن و استخراج مبانی علوم انسانی از آن، نیازمند به بیان محورهای حوزه مبانی علوم انسانی در قرآن هستیم.

وی افزود: همچنین بحث درباره امکان استفاده از قرآن در علوم انسانی، مطلوب و ثمربخش بودن آن و در نهایت ضروری بودن این امر نیز از مقدمات دیگر ورود به بحث استخراج مبانی علوم انسانی از قرآن است.

قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) اظهار داشت: عنوان قرآن و مبانی انسانی مستلزم یک رابطه دوسویه میان قرآن و علوم انسانی است و در نتیجه تأثیرگذار بودن علوم انسانی در قرآن نیز وارد عنوان مذکور می‌شود درصورتی که بحث در این‌باره نیازمند تحقیق مفصل بوده و در این نشست، تنها نقش و جایگاه قرآن در مبانی علوم انسانی مد نظر گرفته شده است.

وی با بیان محورهای اصلی حوزه مبانی علوم انسانی در قرآن، خاطرنشان کرد: معرفت شناختی در علوم انسانی رایج همچون بحث درباره امکان دستیابی به معرفت مطلق یکی از پنج محور این حوزه است که باید دیدگاه قرآن را بررسی کرده و آن را مبنای این بحث قرار داد.

حجت‌الاسلام والمسلمین رجبی ادامه داد: با توجه به این‌که اسلام روش‌هایی همچون تعقل «به معنای آنچه که در فضای فرهنگی به آن معتقدیم»، کشف و شهود عرفانی و روش وحیانی و تعبدی را در کنار روش تجربی برای اثبات حقائق ارائه می‌دهد و تنها روش تجربی بر علوم انسانی حاکم است، بحث درباره روش شناختی، به عنوان دومین محور بحث مبانی علوم انسانی در قرآن، مورد تحقیق دانشمندان است.

وی با بیان این‌که بحث درباره هستی شناختی سومین محور مورد تحقیق مبانی علوم انسانی در قرآن است، گفت: به طور حتم، علوم انسانی رایج نسبت به نظام هستی موضعی دارد که تأثیرگذار در نظریات علوم انسانی است؛ بحث درباره تک ساحتی یا دو ساحتی بودن جهان هستی و همچنین امکان جواز بی اعتنایی به بعد دوم آن، مهم‌ترین بحث‌ها در این‌باره است که باید آن را با مبانی قرآن منطبق کرد.

قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تأکید کرد: یکی از محورهای دیگر این نشست، بحث انسان‌شناختی است؛ تمامی دانشمندان علوم انسانی، مبانی انسان شناسی را قبول داشته و آن را یکی از مسائل تعیین کننده سرنوشت علوم انسانی می‌دانند.

حجت‌الاسلام والمسلمین رجبی افزود: برگر، یکی از دانشمندان برجسته جامعه شناسی، اقرار به این دارد که اغلب مباحث جامعه شناسی به شناخت ماهیت انسان بازمی‌گردد، همچنین علومی همچون جامعه شناسی، روانشانسی، علوم تربیتی، اقتصاد و حقوق مبتنی بر تصویری است، که دانشمند آن علم از انسان در ابعاد مختلف دارد.

استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: یکی دیگر از محورهای مبانی علوم انسانی در قرآن، مبحث ارزش شناختی است چراکه برخی ارزش‌ها از منظر قرآن مانع پیشرفت علوم انسانی و برخی دیگر سبب شکوفایی آن هستند؛ همچنین مسأله یابی علوم نیز مبتنی بر ارزش‌شناختی است.

قائم مقام مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) تصریح کرد: امکان استفاده از قرآن در حوزه مبانی علوم انسانی یکی دیگر از مقدمات ورود به بحث استخراج مبانی علوم انسانی از قرآن است.

وی در پایان گفت: در مسائل و مباحث علوم انسانی، قرآن سخن داشته و می‌توان از آن استفاده کرد و به اعتقادی دیگر باید از آن استفاده کرد اما بحث در مبانی علوم انسانی، بحثی فلسفی و عقلی بوده و نیازی به رجوع به قرآن در آن مباحث نیست و باید از مباحث فلسفی در این امر استفاده کرد./997/پ202/پ