وهم و خیال از دلایل دروغ‌گویی کودکان است
حجت‌الاسلام محمد حسین زاهدی، استاد اخلاق حوزه علمیه قم در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در پاسخ به پرسش‌های «آیا ما در معاشرت‌هاى روزانه، به هم دیگر به طور کامل راست می‌گوییم؟ و در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟» با اشاره به آیات و روایات گفت: یکی از رذائل اخلاقی که در قرآن و روایات فراوانی از معصومان(ع) نسبت به آن مذمت شده دروغ‌گویی است.
وی ادامه داد: سخن خلاف واقع یا عمل خلاف باطن را دروغ میگویند و افزون‌بر این‌که این رذیله اخلاقی به صورت زبانی از فرد صادر می‌شود گاهی ممکن است به صورت عمل و رفتار باشد، در روایتی از پیامبر اکرم(ص) وارد شده «خیانت بزرگی است که سخنی را به برادرت بگویی در حالی که او تو را تصدیق می‌کند و راست‌گو می‌داند که تو به او دروغ بگویی».
بی‌اعتمادی نخستین آفت دروغ
این مشاور مذهبی با بیان این‌که بی‌اعتمادی نخستین آفت و اثر دروغ‌گویی است، خاطرنشان کرد: قلب فرد دروغ‌گو به سبب گرفتار شدن به این رذیله اخلاقی همیشه تیره و تار است از این‌رو فرد کذاب همیشه نسبت به ایمان و گفته‌های دیگران نیز شک کرده و می‌پندارد که سخنان آن‌ها نیز کذب است، حتی گاهی فرد دروغ‌گو نسبت به آیات قرآن و سخنان مؤمن نیز شک می‌کند.
اضطراب و استرس از آثار دروغ
وی افزود: دیدگاه مردم نسبت به فرد دروغ‌گو همیشه نگاه بی‌اعتماد گونه‌ای است هر چند که در برخی موارد فرد راست هم بگوید؛ همچنین فرد دروغ‌گو همواره از لحاظ روحی و روانی در جامعه سردرگم بوده و گرفتار استرس و اضطراب خواهد بود.
حجت‌الاسلام زاهدی آگاهی نداشتن نسبت به آثار رذیله اخلاقی دروغ و آگاه نبودن به اصل مطلب صادر شده از دیگران را دلایل گرفتار شدن افراد به دروغ‌گویی دانست و اظهار داشت: کودکان گاهی از روی وهم و خیالی مطلبی را بیان می‌کنند به این معنا که قصد بیان سخن دروغ را ندارند ولی به سبب وهم و تخیلی که در ذهن خود دارند آن را به گونه‌ای بیان می‌کنند که دروغ می‌شود.
وهم و تخیل از دلایل دروغ‌گویی کودکان
وی خاطرنشان کرد: وقتی کودکان سخنی را بیان می‌کنند والدین باید از آن‌ها توضیح بیشتر بخواهند تا به صدق و کذب گفته‌های آن‌ها آشنا شوند؛ گاهی مواقع نیز دروغ‌گویی کودکان به سبب ترس و استرس آن‌ها از تنبیه والدین است که باید پدر و مادر نیز نسبت به این موضوع توجه داشته باشند.
این استاد اخلاق حوزه علمیه قم ترس از به خطر افتادن یا از دست دادن منابع و ثروت را از دیگر عوامل گرفتاری افراد به دروغ‌گویی خواند و بیان داشت: گاهی افراد برای این‌که مالی را به دیگران قرض ندهند متوسل به دروغ می‌شوند.
آثار و آفات دروغ‌گویی برای مردم تبیین شود
وی ادامه داد: همچنین ترس از دست دادن پست و مقام یا به دست آوردن آن‌ها، حسادت و غضب نیز خود سبب می‌شود که دروغ‌گویی در جامعه رواج داشته باشد و بهترین راه برای این‌که این رذیله اخلاقی در جامعه رواج نداشته باشد این است که آثار سوء دروغ‌گویی مانند بی‌اعتمادی برای مردم تبیین شود.
ترس از اخراج شدن از دلایل رواج دروغ‌گویی در میان افراد
حجت‌الاسلام زاهدی اعتقاد به عذاب آخرت، از بین بردن زمینه‌های دروغ‌گویی در جامعه را از راهکارهای رایج نشدن این رذیله اخلاقی در جامعه برشمرد و گفت: برخی مواقع ترس از اخراج شدن از کار نیز سبب گرفتار شدن افراد به رذیله اخلاقی دروغ می‌شود، همچنین باید توجه داشت که بهتان و تجسس نیز از نتایج دروغ‌گویی است.
وی در پایان اظهار داشت: انتخاب دوست خوب که بدی‌های فرد را بیان کند، مطالعه کتاب‌هایی که درباره دروغ نوشته شده و اصلاح اعمال نیز در گرفتار نشدن فرد به این رذیله اخلاقی نقش بسیار مهم و اساسی دارد.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، دو پرسش از این پرسش‌ها مربوط به موضوع دروغ بود.
گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعى در جامعه‌ى ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگى‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه‌ى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟
حد زاد و ولد در جامعه‌ى ما چیست؟
الگوى تفریح سالم چیست؟
نوع معمارى در جامعه‌ى ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهاى ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى در میان بعضى از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخى از مردم چیست؟
انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخى از حرف‌های خوب، ایده‌هاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى می‌ماند؟
چه کنیم که ریشه‌ى ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان روى آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صله‌ى رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟
طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگونیم؟
بعضى‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى و نا بردباری در میان بعضى از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفى در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌هاى ادارى ما کم است؟
چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانه‌هاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعه‌ى ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه‌ى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟
چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟ /993/ت302/ن