ظرفیت ایجاد برادری و اتحاد مسجد مغفول مانده است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام والمسلمین مهدی هادوی تهرانی، استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم، عصر روز گذشته در هفتیمن جلسه توانمندسازی خادمین شهر بهشت (طرح مسجد ما) که در فرهنگسرای غدیر مشهد برگزار شد، گفت: نبی اکرم(ص) پیامی برای بشر به ارمغان آورد که اختصاص به زمان و مکان خاصی ندارد.

وی با اشاره به این‌که اسلام برای هدایت بشر در هر زمان و مکان و شرایطی است، گفت: این خصوصیت اقتضا می‌کند که اسلام قابلیتی برای تطبیق با شرایط مختلف داشته باشد که این قابلیت از دیدگاه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است، اما برخی با گمان تاریخ‌دار بودن مفاهیم اسلامی با برخی مسائل مخالفت کردند، مثل اوائل انقلاب که بحث مجازات‌های اسلامی مطرح شد که شهید مطهری، شهید صدر و امام خمینی بیاناتی در زمینه چگونگی تطبیق اسلام در شرایط مختلف دارند.

وی با اشاره به نظریه اندیشه مدون در اسلام، گفت: این نظریه سعی می‌کند به پرسش‌های اساسی پیرامون اسلام پاسخ دهد، در این بحث توضیح داده می‌شود که دین دارای عناصر جهان شمول یعنی غیر وابسته به شرایط و نیز عناصر موقعیتی یعنی وابسته به شرایط است که عناصر موقعیتی نیز دو دسته ناظر به حقایق عالم و ناظر به اعتبارات و تشریعات شرعی دارد.

حجت الاسلام والمسلمین هادوی حقایق عالم را به دو بخش فلسفه یعنی جهان‌شناسی و اخلاق یعنی انسان شناسی تقسیم کرد و گفت: تشریعات به دو بخش مکتب و نظام تقسیم می‌شود که احکام از اینجا سرچشمه می‌گیرد، همچنین سیستم اسلامی در هر حوزه‌ای دارای عناصر فلسفه، اخلاق، مکتب، نظام، سازوکار و حقوق است که در هر زمینه مکتبی با مبانی و اهدافی تصور می‌شود که بر اساس آن نظامی در اسلام تشکیل می‌شود.

وی توضیح داد: نظام از نهادها تشکیل شده که هر نهاد رفتارهایی دارد، مثل نماز که در واقع نهادی تربیتی است؛ در اسلام نظام‌های متفاوتی ترسیم شده است که با هم تعامل دارند، مثل مسجد که در واقع نهادی چند بعدی است که در ظرفیت‌ها و موقعیت‌های مختلف کارکرد دارد، یعنی مسجد، خود نظامی تربیتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است.

وی افزود: در برخی زمان‌ها این ابعاد تحقق پیدا کرده و در برخی زمان‌ها محدود شده است که هنوز هم برخی مساجد محدود به خواندن نماز واجب می‌شود، یعنی نهادی تربیتی خیلی کوچک و کم اثر؛ مسجد نبوی ستونی داشت که پیامبر در آن مکان ملاقات‌های خود را انجام می‌دادند یا ائمه در مسجد به پرسش‌های عقیدتی و اعتراضات اصلی نسبت به دین پاسخ می‌دادند.

این استاد سطح عالی حوزه علمیه، ادامه داد: تفاوت مسجد و سایر عبادتگاه‌های ادیان دیگر مثل کلیسا این است که عبادت در اسلام مخصوص مسجد نبوده و فردی نیست، همچنین مسجد قصد تبدیل فعالیت فردی به اجتماعی را دارد و فقط مکان عبادت نیست، چنانچه در روایات داریم که خوش به حال کسی که مسجد خانه او است.

وی تأکید کرد: مسجد خانه دوم مسلمان است و او بخشی از زندگی خود را در مسجد می‌گذراند، مسلمان‌ها در روایات زیادی تشویق به حضور و گذراندن زندگی در مسجد شده‌اند.

وی با اشاره به روایتی از پیامبر اکرم(ص) که آثار حضور مستمر در مسجد و شاخص‌های مسجد خوب را ذکر کرده است، گفت: مسلمان در مسجد خوب، حقیقت و مفاهیم قرآن را یاد می‌گیرد، سنت و روشی یاد می‌گیرد که استوار است، علمی یاد می‌گیرد که فایده دارد مثل اطلاعات مفید بهداشتی، حرفی یاد می‌گیرد که او را به مسیر درستی هدایت کرده یا از مسیر اشتباهی بار می‌دارد، یعنی راه درست زیستن، کارهای لازم را یاد می‌گیرد، گناهانی را به‌ سبب ترس یا خجالت از دیگران ترک می‌کند و نیز همنشینانی پیدا می‌کند که برایش فایده خواهند داشت.

آیت‌الله هادوی در پایان با اشاره به کمرنگ شدن مفهوم خانواده در غرب گفت: جامعه اسلامی باید دارای احساس برادری باشد تا هنگام ایجاد مشکل برای هموطن و همسایه همه حاضر به کمک باشند، ظرف ایجاد این برادری مسجد است که افراد محله را به خانواده تبدیل می‌کند که در داستان هجرت به مدینه نمود داشت، جایی که انصار به یاری مهاجرین آمده و هر کدام یک یا چند خانواده مهاجر را به خانه خود بردند./932/پ201/س