ماهیت سینما از منظر نظام ارزشی نیازمند بازتعریف اصولی و عقلانی است

جواد شمقدری، رییس سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد  اسلامی، در گفت‌و‌گوی اختصاصی با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، با اشاره به ماهیت سینما در قبل از انقلاب، به تفاوت‌های سینمای دوران انقلاب اسلامی و سینمای قبل از آن پرداخت و گفت: ارتباط حوزه روحانیت و خانواده ها با سینما به عنوان یکی از مسائل جدی در قبل از انقلاب مورد بحث بود و این دو گروه هیچ توجهی به این عرصه نداشتند.

وی با بیان این که مبانی فکری در سینما با توجه به سخنان امام خمینی‌(ره) باید بر اساس تفکر شهید مطهری بنا شود که همان اسلام ناب است، تصریح کرد: عرصه سینمای امروز باید مبانی فکری‌اش بازتعریف شود.

شمقدری در ادامه به تبیین مبانی فکری، ارزشی و زیباشناسی سینمای امروز پرداخت و گفت: امام خمینی‌(ره) در تعریف مبانی هنر، بالاترین هنر را شهادت عنوان می کنند و به همین دلیل سینمای دفاع مقدس بهترین نوع هنر در بیان مبانی ارزشی، عرفان ناب و استکبارستیزی است.

 رییس سازمان سینمایی با بیان این که سینمای دفاع مقدس پس از جنگ شکل گرفت، خاطرنشان کرد: در سینمای ارزشی، رسالت انسان با تعهدات اجتماعی گره می‌خورد؛ این در حالی است که تعریف بعضی‌ها از هنر در قالبی جدا از ارزش‌ها است.

وی افزود: هنر برای هنر نمی تواند در عرصه سینمایی امروز کشور مطالبات بسیاری از اقشار جامعه ما را برآورده سازد و تعهد این سینما با توجه به تحولات روز به روز انقلاب و جامعه اسلامی نباید به مسائل سطحی بسنده شود.

عرصه سینمای امروز باید با مبانی دینی و اعتقادی خودی کار شود

رییس سازمان سینمایی با بیان این که در عرصه سینمای امروز باید با مبانی دینی و اعتقادی خودی کار شود، اظهار داشت: افزون بر فعالیت های مطالعاتی و پژوهشی در عرصه سینما این مبانی باید اجرایی شود.

شمقدری با اشاره به بنیان‌گذاری جدید اصول ارزشی در سینما گفت: از آنجا که مبانی فکری انقلاب اسلامی از حوزه‌های علمیه شکل گرفته است و چارچوب نظام ارزشی و تفکر ناب اسلامی  نیز در حوزه‌های علمیه است در واقع مبانی سینما نیز باید به این سمت سوق داده شود و از این کانال به بازتعریفی نو و جدید برسد.

وی افزود: اگر بخواهیم مبانی زندگی امروز انسان را بر دو پایه معیشت امور و هدایت تعریف کنیم، در واقع فرهنگ و هنر و در بخش هنری آن، سینما به عنوان یکی از مهم‌ترین مبانی هدایت دارای نقش‌های بسیار و متنوعی در این عرصه است.

شمقدری در ادامه به تبیین ماهیت سینما و بازخوانی آن پرداخت و اظهار داشت: سرگرمی و تفریح یکی از ماهیت‌های اصلی آن است که نمی توان نسبت به آن بی‌توجه بود و سرگرمی و تفریح را از سینما جدا کرد و اسلام نیز نگاه منفی درباره سرگرمی و تفریح ندارد و آن را رد نمی‌کند؛ اما سینما با ماهیت جادویی خودش احساس و عاطفه را فراتر از عقل می‌بیند؛ از این رو بعضی اوقات حقیقت و اصول پشت لایه‌های پرزرق و برق این هنر پنهان می‌شود که نباید نسبت به آن غفلت کرد.

وی با بیان این که سینما توانایی تغییر واقعیت را نیز دارد، تصریح کرد: این خاصیت سینما نیز در جای خود قابل بررسی است و از سویی قصه و درام نیز یکی از همان عناصر سرگرمی و تفریح است که به دلیل همین خاصیت نیز باید به آن توجه کرد و از آن غافل نشد تا مخاطب را در تغییر واژگان ارزشی و مبانی فکری اعتقادی دچار سرگردانی و تحیر نسازد.

وی افزود: ماهیت زیباشناختی در عرصه سینما نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین مسأله در عرصه ماهیت سینما باید نسبت به تعریف آن با توجه به مبانی ارزشی و اعتقادی تغییری جدید صورت گیرد؛ زیباشناسی اسلامی نیز وجود دارد و این موضوع نیز در اسلام رد نمی‌شود.

 ماهیت رسانه‌ای سینما به عنوان منبر جهانی

 رییس سازمان سینمایی وزارت ارشاد ادامه داد: سینما یک ماهیت رسانه‌ای دارد و دارای پیام و تأثیر است و این پیام رسانی سهل الوصول و قابل دریافت برای همه است یعنی همه از آن اثر می گیرند و ذهن مخاطب را در اختیار می گیرد، در واقع سینما یک منبر جهانی است و این عرصه متعلق به مبلغان است که در معرفی معارف اسلامی و اهل بیت‌(ع) قدم بردارند.

وی با تأکید بر حضور پررنگ مبلغان در عرصه سینما اظهار داشت: یکی دیگر از ماهیت‌های سینما، خود فیلمساز و هنرمند است و امروز در این فضا نیز باید فهم و درک هنرمندان ما از دین عمیق و ژرف شود و طلاب در این عرصه برای تفهیم مسائل دینی در عرصه هنر به خصوص سینما نباید کناره‌گیری کنند و حضوری مؤثر باید داشته باشند.

وی با تأکید بر استمرار فیلمسازی دینی در جامعه اظهار داشت: از آنجا که فیلم با مخاطب ارتباط می گیرد و بردل و جان او اثر می گذارد این موضوع رسالت فیلمسازان و هنرمندان را بیش از پیش سنگین می‌کند.

شمقدری در تبیین پاسخ به این سؤال که مبانی سینمای امروز چگونه تعریف می‌شود، تصریح کرد: وقتی می‌خواهیم یک مفاهیم دینی و ارزشی را در موقعیت‌های نمایشی نشان دهیم توجه به حد و مرزها و خط قرمزها، مسیر فیلمساز و هنرمند را تعیین می‌کند.

وی افزود: یکی از بزرگت‌رین چالش‌های اساسی ما در شرایط کنونی فهم و درک فیلم است و در این عرصه در خصوص فهم و درک فیلم به یک نقطه مشترک نمی‌رسیم و در این خصوص باید کار بیشتری شود و این موضوع به سابقه ذهنی و تاریخی فیلم، نمادها و نشانه‌ها، آرمان‌ها و هدف‌ها، خط قرمزها و نظام ارزشی، تکنیک و فن، پیام و اثر فیلم و نبود زبان تصویر مشترک بر می‌./934/ت301/س