سنجش دینداری باید بر اساس شناخت زمانه صورت گیرد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام حمید پارسانیا در نشست علمی ملاحظات دینی سنجش دینداری که عصر چهارشنبه 21 دی‌ماه در قم برگزار شد با بیان این‌که سنجش دینداری بیشتر از موضع اجتماعی مدنظر است، قائل شدن به ابعاد اجتماعی دینداری را بدون تأثیرگذاری نقش انسان، نوعی تردیدگرایی در سنجش دینداری دانست.
 
وی با طرح این مسأله که شاید ضرورتی برای سنجش دینداری احساس نشود و سؤال شود که از کدام دین سخن می‌گوییم، اظهار داشت: شناخت ابعاد اجتماعی و فردی دین از آنجا که اسلام دارای ابعاد و مقاصد فردی و اجتماعی است و به مسؤولیت انسان در حوزه زندگی فردی و اجتماعی توجه دارد، ضروری است.
 
مسؤول کمیته روحانیون شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: شناخت زمانه‌ای که دین در آن است و ابعادی که دین در حوزه حیات اجتماعی پیدا کرده با لحاظ این مسائل که دین دارای یک هویت اجتماعی و ابعاد اجتماعی آن انسانی، تاریخی و در معرض تصرف انسانی است، ضرورت دارد و انسان دیندار باید این ضرورت‌ها را به خوبی بشناسند.
 
وی با بیان این‌که وقتی درباره حقیقت دین و دینداری سخن می‌گوییم، باید بدانیم که دینداری مربوط به فرد است یا جامعه گفت: دین می‌خواهد در حوزه زندگی اجتماعی بسط پیدا کند، از این‌رو نیاز دارد شرایط تبلیغی را بسنجد و زمینه‌های اجتماعی را برای فهم بررسی کند.

حجت‌الاسلام پارسانیا ادامه داد: اسلام یک دین اجتماعی است، بنابراین نیازمند آن هستیم که ظرفیت‌های اجتماعی دین، شدت و قابلیت اجتماعی دین را در عرصه فرهنگی در حوزه امر به معروف و نهی از منکر و گسترده‌تر از آن در حوزه احکام حکومتی شناسایی کنیم.
 
وی با بیان این‌که دینداری دارای شدت و ضعف است، با طرح این سؤال که آیا به ضرورت و امکان سنجش دینداری قائل می‌شویم و آیا سنجش دینداری ممکن است یا خیر و اگر هست چه جنبه‌هایی از آن ممکن است، به امکان سنجش دینداری از نظر دین پرداخت.

این استاد حوزه و دانشگاه اضافه کرد: دین دارای ابعاد و ساحت‌های اجتماعی و حتی ظاهر اجتماعی است، بنابراین امکان طرح سنجش دینداری وجود دارد و اگر هم جنبه‌هایی از آن هم ناممکن باشد، به سبب «لَا إِکْرَاهَ فِی الدِّینِ قَدْ تَبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنْ الغَیِّ» است.
 
وی با بیان این‌که سنجش دینداری به آن سبب که انسان موجودی دیندار و دائم در حال تغییر و تحول است، نسبت به شرایط آینده محدودیت ایجاد می‌کند، شرایط و ملزومات دینداری را مورد بررسی قرار داد و اظهار داشت: دینداری در عرصه حیات انسانی آمد و شد می‌کند، بنابراین یک بحث درباره حقیقت دین و یک بحث درباره دینداری مردم مطرح می‌شود.
 
حجت‌الاسلام پارسانیا با اشاره به این‌که نظریه، حوزه سنجش را فعال می‌کند و شاخصه‌ها به سبب نظریه‌ای که هست مشخص می‌شوند، گفت: اگر دین در نظریه‌پردازی منشأ اثر باشد، آنچه در شرایط و ملزومات دینداری مطرح شده است، نشان می‌دهد که خود نظریه هم باید دارای رنگ و بوی دینی باشد؛ چنانچه براساس نظریه اجتماعی، هیچ نظریه‌ای در خلأ شکل نمی‌گیرد.
 
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی شناخت صحیح دین را از جمله شرایط مورد نظر در سنجش دینداری برشمرد و خواستار انتخاب شاخصه‌های دین با وجود خود دین و تمرکز در حوزه دین شد و اظهار داشت: بررسی کنیم با چه نظریه‌ای می‌خواهیم وارد این حوزه شویم و چه تعریفی را می‌خواهیم از حقیقت دین مدنظر قرار دهیم.

وی با بیان این‌که دین تنها اُبژه ﴿object﴾ نیست، بلکه سوژه هم هست، تصریح کرد: چنانچه نظریه‌های ارائه شده در این حوزه از منظر دینی باشد، تعامل برقرار است، اما اگر دین تنها ابژه باشد، نظریه‌هایی که ارائه می‌شود به معنای مرگ دین است؛ بنابراین به لحاظ نظری چنین اجازه‌ای داده نمی‌شود. /920/