شناسایی موضوعات در فقه ارتباطات جدی گرفته شود

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمد‌علی حیدری، استاد حوزه و دانشگاه صبح امروز در همایش فقه ارتباطات به بررسی ابعاد گوناگون این شاخه از فقه پرداخت و گفت: به نظر می رسد در زمینه فقه و رسانه سه محور اصلی باید مورد توجه محققان فقهی قرار گیرد.

وی بیان داشت: یکی از کارهای اصلی محققان فقه ارتباطات، تحلیل موضوعات و ارائه موضوعات جدید است، به عنوان مثال یکی از سبک های مطرح در عرصه هنر و رسانه، طنز انتقادی است که محققان علوم اسلامی باید تحلیل کنند آیا این روش از مصادیق مسخره کردن است یا خیر.

این محقق حوزه علمیه قم بیان داشت: برخی از کاریکاتورها مصداق تمسخر است و برخی این گونه نیست از این رو محقق علوم اسلامی باید تحلیل کند که کدام کاریکاتور شخصیت فرد را زیر سوال می‌برد و او را به سخره می گیرد و کدام‌یک اینگونه نیست.

وی با بیان اینکه تغییر موضوع، تغییر حکم را به دنبال دارد، گفت: ممکن است در قدیم افراد مختلفی در تعزیه نقش امام معصوم(ع) را بازی می کردند اما امروز ممکن است فقیهی به دلیل تفاوت‌های سینما و تعزیه حکم به حرمت بازیگری در نقش امام به دلیل وهن بدهد.

وی با اشاره به اینکه سینما دارای فاکتورهایی همچون واقع نمایی و بازنمایی بالا است، اظهار داشت: تعزیه خوانی کاری نمادین است و حتی ممکن است فردی هشتاد ساله نقش جوان بیست ساله را بازی کند و وهن هم تلقی نشود.

این محقق علوم اسلامی، با بیان اینکه احکام فقهی بر پایه عناوین است، گفت: در فقه رسانه یک بخش مهم بررسی موضوعاتی است که شکل جدید پیدا کرده و این شکل جدید می طلبد که با تحلیل دقیق و علمی از منظر جامعه شناختی مورد بررسی قرار گیرد.

حجت الاسلام حیدری اظهار داشت: در مساله تصویر‌پردازی امام معصوم(ع) باید نخست در یک طرح عملیاتی، مفهوم وهن و مصادیق آن مشخص شود و بعد افکارسنجی کنیم تا مشخص شود نظر عموم مردم و متدینین در این باره چیست. که به نظر من حتی اگر ده درصد مردم گفتند این کار وهن است نمی توان تصویر امام را نشان داد زیرا وهن برای این افراد صادق است و ما نباید کاری کنیم که مقدسات گروهی از مردم مخدوش شود.

وی گفت: حوزه دیگری که شایسته تامل و بررسی است، موضوعاتی است که دارای حکم خاص است اما به تناسب اینکه در فضای رسانه طرح شده، شرایط خاصی را رقم زده است به عنوان نمونه از نظر فقهی خواستگار می تواند به محاسن زن نگاه کند که تعمیم این مطلب به فضای همسر‌یابی اینترنتی می‌تواند حکم حجاب را سست کند.

این محقق علوم اسلامی بیان داشت: در فضای مجازی اگر زنی مشخصات فردی خود را به نمایش گذاشت و یک میلیون نفر شرایط او را داشتند، آیا این یک میلیون نفر می‌توانند همزمان او را مشاهده کنند؟ آیا زن حق دارد محاسن خود را مکشوف سازد؟ پاسخ منفی است زیرا با حکم حجاب و شخصیت زن منافات دارد.

حجت الاسلام حیدری در پایان گفت: عرف در فقه اسلامی همواره نقش شناسایی موضوع را داشته و از منابع فقه نبوده است، در حوزه فقه ارتباطات هم بدین گونه است، در نتیجه می توان گفت فقه ارتباطات دارای همان اصول و چارچوب های فقه جواهری است. /909/پ202/ع