نفوذ جریان نفاق انقلاب مشروطه را به انحراف کشاند

کمال اکبری عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، ضمن بررسی دیدگاه علمای دوران مشروطیت، اظهار داشت: در دوره‌ مشروطه تعداد کمی از علما با اصل مشروطه مخالف بودند مثلاً از جمله آنها می‌توانیم مرحوم ملا قربان علی زنجانی را نام ببریم.

وی افزود: اما عموم آنهایی که در مشروطه بودند، برای مشروطه مبارزه کردند و در مقابل طاغوت ایستادند و با مشروطه همراه بودند.

رییس کمیسیون فرهنگی و پژوهشی بنیاد ملی نخبگان با اشاره این که در آن دوران نسبت به مشروطیت دو قرائت به وجود آمد، تصریح کرد: یک قرائت آزادی خواه‌تر بود و قرائت دیگر دین‌مدارتر و مشروطه خواه‌تر؛ این دوتا قرائت به گونه‌ای به هم نزدیک بودند اما در جریان تحولاتی که در مشروطه اتفاق افتاد آرام آرام از هم دور شدند تا اینکه با دخالت عوامل دستگاه استبداد اینها به شدت از هم دور شدند.

اکبری خاطرنشان کرد: درست است که بعضی‌ از افراد این دو جریان در مقابل هم ایستادند اما هر دو طرف مشروطه را قبول داشتند؛ مرحوم میرزای نائینی از باب اینکه مشروطه نیاز و اساس است و باید دفع افسد به فاسد کرد و یا از این منظر که ما کار دیگری به غیر از این نمی‌توانیم انجام بدهیم، به دنبال مشروطه بودند.

وی افزود: مرحوم شیخ فضل‌الله نوری معتقد بود در عین حال که ما باید مشروطیت داشته باشیم، باید تمام اصول مذهب و شرعیّت را نیز در آن رعایت کنیم.

عضو هیأت علمی دانشگاه صدا و سیما گفت: آنهایی که قائل به دفع افسد بودند می‌گفتند سه ظلم وجود دارد که با مشروطیت دو تای آن برداشته می‌شود اما ظلم به امام که با غصب جایگاه او اتفاق افتاده بود، همچنان وجود داشت.

اکبری بیان داشت: شیخ فضل‌الله نوری می‌گفت قانونی غیر از قانون شریعت وجود ندارد؛ مجلس نمی‌تواند قانون تصویب کند اما مشروطه خواهان دیگر مثل آقای طباطبایی و میرزای نائینی سخن‌شان این بود که مجلس در امور عادیه می‌تواند قانون تصویب کند.

وی اظهار داشت: اگر علما درباره این مسأله از نزدیک با یکدیگر بحث‌ می‌کردند، شبهات قابل رفع بود اما ما می‌بینیم تحولات دوره‌ استبداد صغیر یعنی در دوره‌ای که مشروطه‌ اول شکست خورد و محمدعلی میرزا دوباره حکومت را بدست گرفت، زودگذر بود و اوضاع را به گونه ای دیگر رقم زد.

رییس کمیسیون فرهنگی و پژوهشی بنیاد ملی نخبگان افزود: در دوره‌ دوم که مشروطه خواهان تهران را فتح کردند اتفاق جدیدی می‌افتد؛ جریان‌ها و افراد جدیدی وارد دوره‌ مشروطه می‌شوند از جمله آنها خان سالاران و خان‌ها هستند مثل میرزا اسعد و یپرم خان ارمنی با لشکری که از گیلان آمده بود. اینها در مرکز قدرت قرار می‌گیرند و عمدتاً هیچ تناسبی با مشروطه نداشتند.

اکبری یادآور شد: میرزا اسعد پیش‌تر عامل قاجارها و استبداد بوده و بهادرخان همچنان مسؤول امور انتظامی قاجار بود. پس از فتح تهران، جریان مشروطه به شدت به دوپاره‌ تبدیل شد و مشروطه خواهان جدید مشروطه خواهان گذشته مانند مرحوم شیخ فضل‌الله نوری را تکفیر کردند و نهایتاً به شهادت ایشان منجر شد.

وی ابراز داشت: متاسفانه در دوران مشروطه علما نتوانستند جریان‌های نفاق و پشت پرده‌ای که وجود داشت را کشف و با آنها مقابله کنند./۹۲۰/ت۳۰۲/ج