پاسخ به شبهات پیرامون دعا در کتاب «فلسفه دعا از دیدگاه آیت الله مظاهری»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب «فلسفه دعا از دیدگاه حضرت آیت الله مظاهری» به قلم سید رضا حسینی از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شد.

این کتاب از چیکده، مقدمه و فصل‌هایی همچون مفهوم شناسی دعا، تعریف و اهمیت دعا، آثار رویگردانی از دعا، خاستگاه دعا، فایده‌های دعا، عوامل سنگ دلی، به دست آوردن نفس مطمئنه، شرایط دعا اهمیت شکر و پاسخ به شبهات دعا تشکیل شده است.

در چکیده این کتاب آمده است:

انسان، امیال، کشش‌ها و احساس‌های فطری گوناگونی دارد که تمام رفتارهای فردی و اجتماعی او را در دو بعد مادی و معنوی، پوشش می‌دهد. یکی از آن‌ها میل خدا جویی، کمال یاب و احساس دین گرایی است.

 آدمی می‌کوشد با همه ابزار و وسایل مشروع، این میل و احساس خود را اقناع کند و چشم‌ها را بهی سوی معشوق بگشاید. دعا بهترین روس و وسیله‌ای است که آن مهم را آسمان میزبخشد؛ یعنی انسان را با کمال مطلق پیوند می زند، امکان انگیزه انسان‌ها در باب دعا متفاوت است که از ختلاف دیدگاه آن‌ها در شناخت از عالم هستی و خالق آن نشئت می‌گیرد.

 در واقع با خدا نجوا کردن و او را صدا زدن؛ دعوت از اوست، لذا می‌توان گفت تمام موجودات به زبان حال، خدا را صدا می‌زنند؛ به خصوص آن‌گاه در اضطرار قرار می‌گیرند و این همان دعا و نیایش است که در حقیقت، آموزش عالی‌ترین مسائل اعتقادی، عبادی و اخلاقی و عرفانی و نوعی تمرین چگونه بهترین بودن است.

 البته این تمرین می‌تواند در هر مکانی باشد؛ ولی قداست برای مکان‌ها همچون مسجد الحرام؛ مستجار، حطیم و مسجد النبی به استجبات دعا و دستیابی به معنویات کمک می‌کند و از همین این اثر بر آن که چیسیتی و فلسفه دعا؛ ضرورت و اهمیت آن را با شهبه‌های وارد شده و پاسخ آنها بررسی کند.

در بخشی از مقدمه نویسنده می‌خوانیم:

حضرت آیت الله شیخ حسین مظاهری که انس و الفتی دیرینه با دعا و آموزه‌های عرفانی مکتب روح بخش اهل بیت علیهم السلام در کنار دیگر تلاش‌های علمی خود دارد؛ به شرح و تفسیر ادعیه و مناجات‌های معصومان علیهم السلام پرداخته و در لابه‌لای این مباحث، اشاراتی نیز به فلسه دعا کرده‌اند که اندیشه ناب ایشان در این اثر تدوین گردید.

نویسنده در بخش «شبهه‌ها درباره دعا» به  پنچ شبهه را مطرح و پاسخ می‌دهد: «آیا دعا قضا و قدر منافات دارد؟»، «چرا گاهی دعا می‌کنیم اما اجابت نمی‌شود»، «ثواب غیر باور ادعیه»، «سند ادعیه قالب اعتماد نیست!» و «نسبت دادن گناه معصومین علیهم السلام».

نگارنده در بخش شبهه دعا آورده است:

درباره دعا شبهه‌های گوناگونی با اغراض و انگیزه‌های مختلفی طرح شده است: تأملی در این شبهه‌ها نشان می‌دهد که منشأ اصلی طرح آن‌ها عدم مؤانسیت با معشوق و نچسبیدن لذت گفت‌وگو با محبوب است. اگر کسی به ندای فطرت خود درست پاسخ دهد و زمزمه‌های دورنی‌اش را بنشود؛ دیگر شبه‌های از این قبیل که چرا دعا مستجاب نمی‌شود، چرا باید دعا کنیم و چراهای دیگر برایش حل می‌شود.

 نگارنده در پایخ به این اشکال «آیا دعا با قضا و قدر منافات دارد؟» می‌نویسد: تصور می‌شود که دعای با قضا و قدر خداوند منافات دارد و چون مقدرات الهی امری مسلم است؛ پس کارهایی نظیر دعا کردن، صدقه دادن؛ توسل کردن؛ بی فایده است؛ زیرا وقتی مقدر شده است که فلان چیز به انسان برسد چه توسل بکند و چه نکند؛ صدقه بده یا نده؛ خواه یا ناخواه آن چیز به او خواهد رسید؛ اگر هم که مقدر نباشد اصلاً عواملی یاد شده بی‌تأثیر است.

اجمالا در جواب می‌گوییم که خداوند متعال علم به قضا و قدر و مقدراتی که خود در هستی نهاده است، ما را اکیداً به دعا فرمان داده و آنان را که از دعا می‌گریزند، توبیخ فرموده است.

در جهان هستی، اسباب و شروطی حکومت دارد که امور به وسیله آنها اراده می‌شود و خداوند ابا دارد از این که کارها را بدون آن وسایل و اسباب به جریان اندازد، از همین رو جهان هستی بر مدار قانون علیت می‌گردد. این علل و اسباب دو نوع است: مادی و معنوی.

 هم چنان که بیمار باید بیماری‌اش را با دارو و مداوا؛ معالجه نماید و از جمله وظایف او این است که از دارو استفاده کنند تا شفا یابد، قانون علیت هم حکم می‌کند که شفا یافتن بیمار و مرگ او به واسطه اسباب صورت می‌گیرد، اختیار اسباب و وسایل هم به دست اوست که اگر از دارو استفاده کرد و سلامت‌اش را باز خواهد یافت وگرنه خواهد مرد. همین طور اختیار اسباب معنوی از قبیل دعا، صدقه و توسل هم به دست انسان است که اگر دعا کنند به خواسته‌اش خواهد رسید و در غیر این صورت نمی‌رسد.

داشتن کتابنامه، نمایه آیات، نمایه روایات از ویژگی مهم این کتاب می‌توان برشمرد.

 نویسنده برای نگارش این کتاب 42 منبع همچون: الخصال، امالی، ثواب الاعمال، دعائم الاسلام، احیای تفکر دینی؛ مصباح الشریعه، مجمع البحرین، مجموعه آثار شهید مطهری و آفاق نیایش استفاده کرده است.

 کتاب «فلسفه دعا از دیدگاه حضرت آیت الله مظاهری» با شمارگان 1000 نسخه در 236 صفحه به قیمت 14 هزار تومان از سوی انتشارات بوستان کتاب منتشر شده است.

علاقه‌مندان برای تهیه این کتاب می‌توانند به فروشگاه مرکز بوستان کتاب واقع در قم، چهار راه شهدا مراجعه یا با شماره تلفن 37742155 تماس حاصل کنند./998/پ202/ق