رئیس مرکز تحقیقات زن و خانواده:
نقطه اساسی تمدن اسلامی بر خانواده بنیان می‌شود
خبرگزاری رسا ـ رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده وابسته به مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران گفت: نقطه اساسی تمدن اسلامی بر خانواده بنیان می‌شود.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از روابط عمومی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران، حجت‌الاسلام محمدرضا زیبایی‌نژاد در همایش مادری و زن تراز انقلاب اسلامی که در تالار ابن خلدون دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران برگزار شد، درسخنانی با اشاره به وجوه تمایز تمدن اسلامی نسبت به سایر تمدن‌ها اظهارداشت: تمایز میان تمدن‌ها از تفاوت در آرمان‌های آنها پدید می‌آید.
نقطه امتیاز تمدن اسلامی بر تمدن‌های دیگر
وی آرمان تمدن اسلامی را بندگی خداوند برشمرد و اضافه کرد: در تمدن اسلامی خدا یک موجود حقیقی و فعال است و در مناسبات اجتماعی باید به رسمیت شناخته شود.
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه محصولات جامعه بر اساس تمدن و نیازهایی به این لحاظ در جامعه شکل می‌گیرد، متفاوت است، اضافه کرد: بر این اساس تکنولوژی اسلامی متفاوت از سایر تکنولوژی‌ها خواهد بود زیرا نیازهایی منجر به تولید تکنولوژی می شود که در جامعه‌ای با تمدن اسلامی شکل گرفته است.
اهمیت خانواده در ساخت تمدن اسلامی
حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه معرف و هویت تمدن اسلامی انسان متعادل و فرهیخته است، یادآور شد: بستر تولید این انسان خانواده است.
وی با بیان اینکه مطالعه خانواده می‌تواند جامعه را به ما بشناساند، اظهار داشت: اگر در اجتماع مشکلی باشد می‌توان با ضریبی تخمین زد که خانواده به درستی وظایف خود را انجام نداده است.
خانواده مرکز تعیین معیار تولی و تبری
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده با اشاره به ارزش‌های مختلفی که خانواده محل تولید آن است، از قناعت و دیگرگرایی به عنوان برخی از این ارزش‌ها یاد کرد وافزود: آنچه مهم‌تر از همه این ارزش‌ها است و معیار سنجش دیگران به شمار می‌رود، تولی و تبری است که بر اساس آن خانواده به کودک می‌آموزد بر چه اساسی درست و غلط را بسنجد.
خانواده انسان متعادل تحویل می‌دهد
وی با بیان اینکه از مهم‌ترین آثار خانواده تربیت انسان متعادل است، گفت: مادری در اندیشه دینی دارای وجوه کارکردی است که منفعت آن متوجه اجتماع می‌شود.
حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه مادر با تولید مثل و بازتولید مهم‌ترین ارزش‌ها را به جامعه منتقل می‌کند، گفت: در این راستا مادر به دلیل اهداف مقدس، رنج و سختی را تحمل می‌کند.
مادر نخستین تصویر را به فرزند می‌دهد
وی با اشاره به اینکه مادر نخستین تصویر را به کودک منتقل می‌کند، گفت: این تصویر از زندگی، خانواده، خلقت و دین از سوی مادر به کودک منتقل می‌شود وتصویر اول غالبا مبنای قضاوت قرار می‌گیرد.
رییس مرکز تحقیقات و خانواده با بیان اینکه تصویر ما از پدر از کانال بازنمایی مادر است، افزود: مادر باید بتواند بین مشقت عقلانی و غیرعقلانی تصویر درستی به کودک بدهد.
وی اظهار داشت: مادر به سبب اینکه در طول سالیان زیاد بیش از پدر با کودک در ارتباط است ارزش‌های پایدار را در او تولید می‌کند و هرچند ارزش‌های سیاسی را تولید نمی‌کند اما رفتارهایی مانند مدارا، قناعت و آرمان‌گرایی را می‌تواند در کودک نهادینه کند و از این طریق جامعه‌ای پدید آید که سطح تحمل اندک یا زیادی داشته باشد.
وی با بیان اینکه در خانواده به ویژه خانواده‌های پرجمعیت گذشت به کودکان آموخته می‌شود، افزود: وقتی چنین کودکی وارد جامعه می‌شود قواعد زیست اجتماعی و ایثار را بهتر می‌فهمد.
وی افزود: اگر مادر ارزش اقتدار سازنده را به کودک به درستی بیاموزد کودک در جامعه بهتر ولایت را می‌فهمد.
حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد اضافه کرد: مادر با شخصیت دادن به مرد می‌تواند به مرد قوام بخشد و او را در خدمت منافع خانواده در آورد.
وی افزود: مادر با اقتدار دادن به پدر می‌تواند نظارت بر فرزند را تعیین کند چرا مادر به تنهایی نظارت‌گر کامل نیست.
مادر جنسیت را بازنمایی می‌کند
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه مادر تصویری از زنانگی و مردانگی را به کودک منتقل می‌کند، افزود: این هنر در دست مادر است که نشان دهد وقتی یک زن می‌خواهد غیرمردانه عمل کند، چه رفتاری نشان می‌دهد.
وی با اشاره به تاکید روایات بر لقمه حلال و پاک‌دامنی اظهار داشت: «عفت بطن» و«عفت فرج» بسیار با اهمیت است به ویژه در دوره آخر الزمان و این لقمه حلال و حرام است که سعادت یا شقاوت فرد را رقم می‌زند.
وی از تربیت مادرانه به عنوان یک تربیت جامع یاد کرد و گفت: معلم و مربی مهدکودک تنها به کودک اندرز می‌دهد اما مادر به دنبال تربیت کودک است و او همان کسی است که هم او را اندرز می‌دهد و هم او را مورد عتاب قرار می‌دهد.
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده تربیت کودک توسط مادر را موجب تقویت احساس شخصیت در او دانست و افزود: کودک برای مادر یک فرزند ویژه است و بنابراین به او توجه ویژه دارد این باعث احساس شخصیت در او می‌شود.
حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد اظهار کرد: تربیت کار پدر و مادر است اما این مادر است که با حرمت گذاشتن برای پدر او را در سر جای خود می‌نشاند.
وی با بیان اینکه در ایران نقش مادری بر نقش همسری غلبه دارد، اظهار داشت: مادر باید احساسات خود کنترل کند تا کودک با نگاه به رفتار زناشویی و حرمت گذاشتن والدین مفهوم خانواده را دریابد.
رییس مرکز تحقیقات زن و خانواده با اشاره به آثار و پیامدهای کاهش و موالید دربرخی کشورها افزود: اگر خانواده نسبت به آینده کشور حساس نشود، فروپاشی تمدن‌ها رخ می‌دهد.
ویبا بیان اینکه با ترویج فرهنگ مصرف‌گرایی امکان فرزندآوری خانواده‌ها وزن‌ها کم شده است، اظهار داشت: تا زمانی که الگوی مصرف اصلاح نشود،خانواده تاب تحمل فرزندان را نخواهد داشت.
مادر عامل حمایت افراطی
حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه مادر عامل حمایت از کودک است، گفت: در گذشته مادران سخاوت پدران را کنترل می‌کردند، اما اکنون خانواده به کانون حمایت تبدیل شده است و زنان نیز به عامل مصرف تبدیل شده‌اند که این وضعیت به تربیت فرزند لطمه می‌زند.
وی افزود: مادر امروز احساس می‌کند در جهان پیچیده‌ای قرار گرفته است که آن را نمی‌شناسد و نیاز به کمک دارد.
وی با اشاره به توسعه وسایل ارتباطی در اختیار کودکان اظهار داشت: محدود شدن مادران در برابر وسایل ارتباطی باعث اضطراب آنها می‌شود و کارشناسان نیز به این اضطراب دامن می‌زنند.
در این همایش همچنین میزگردی با حضور حجت‌الاسلام زیبایی نژاد، فریبا علاسوند و مسعود جان‌بزرگی برگزار شد.
علاسوند در این میزگرد با بیان اینکه مسائل مادری و تحولات آن، بومی جامعه ماست اظهار داشت: گاهی به اشتباه فریب می‌خوریم و از نگاه تحلیل‌گران غربی می‌خواهیم زنان را در کشورمان تحلیل کنیم، این دور باعث ایجاد فاصله میان حقایق اصلی با تحلیل‌های علمی و کارشناسی می‌شود.
وی با اشاره به ابعاد مختلف مادری در جامعه امروز گفت: مادری از یک سو فرصت تلقی می‌شود و ظرفیتی به حساب می‌آید که هیچ گاه دچار تحول نخواهد شد. مادر شدن یک فرصت است که برای ارتقای نفس هم در زن سنتی و هم در مدرن وجود دارد.
وی ادامه داد: آنچه دچار تحول می‌شود نظام معنایی‌ای است که در بخش عاطفی و انگیزه‌های شخصی تاثیر می‌گذارد و در فرآیند فرزندآوری تاخیر ایجاد می‌کند.
عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده با بیان اینکه این تحولات مختص زنان نیست، افزود: نوع اشتغال و تحولات اجتماعی در مردان نیز اثر داشته است، اما زنان به وفور مخاطب این تحولات بوده‌اند.
وی با بیان اینکه امروز فعالیت اقتصادی به یک ضرورت اقتصادی تبدیل شده است و اشتغال زنان وجاهتی برای او به حساب می‌آید، گفت: از این رو تربیت فرزند را باارزش نمی‌دانیم این یک تنگنای ساختاری است.
علاسوند با بیان اینکه هیچ ساختی برای حمایت از مادری در این ساختار مورد توجه قرار نگرفته است خاطرنشان کرد: فشاری که زنان شاغل متحمل می‌شوند در نظامی است که حامی مادران نیست.
همچنین جان‌بزرگی در سخنانی از مادری به عنوان مرحله‌ای از زندگی برای زن یاد کرد که زن به آن احتیاج دارد و افزود: ازدواج به معنای تغییر سبک زندگی از مجردی به متاهلی است و گاهی با این امر همراه نیست و نمی‌توان همراهی دختر و پسر را ازدواج نامید.
وی اضافه کرد: اگر یک دختر همسری نداند نمی‌توان از او انتظار داشت که در مادری ایفای نقش کند.
جان‌بزرگی با بیان اینکه اگر پدر و مادر نتوانند روابط خود را مدیریت کنند، نمی‌توانند پدر یا مادر شوند، اظهار داشت: اگر آنها آمادگی برای از خودگذشتگی نداشته باشند، نمی‌توانند همسر و مادر باشند و یکی از شاخص‌های آمادگی وفاداری است.
وی برخی عوامل تربیت را شامل تربیت به موقع و به مقدار و توقف و کنترل دانست وگفت: پدر مسؤول محدودیت ایجاد کردن و مادر مسؤول پاسخگویی است.
وی افزود: مردها باید کدهایی را شناسایی کنند که بر اساس آن محبت ایجاد کنند و زن‌ها حمایت عاطفی از مرد می‌خواهند.
در این میزگرد همچنین حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه تحولات زنان هم‌‌پای تحولات مردان بوده است، افزود: نظام تربیت رسمی و غیررسمی ارزش‌هایی تولید می‌کند که تناسبی با خانواده ندارد بنابراین کسانی خروجی این نظام هستند که خانواده‌گرا نیستند.
وی با بیان اینکه پس از انقلاب اسلامی نظام تحصیلی ما تحول نیافته است، افزود: این نظام پسران را برای نقش‌های مردانه و دختران را برای نقش‌های زنانه آماده نمی‌کند.
همچنین در میزگرد دیگری با حضور مهدی منتظرقائم و محمدرضا جوادی یگانه مدرس دانشگاه و محمدتقی کرمی مدرس دانشگاه و عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده، با موضوع بازنمایی تصویر مادر در سینمای ایران مورد بررسی قرار گرفت.
دراین میزگرد منتظرقائم در سخنانی گفت: اگر والدین آگاهی داشته باشند و با آگاهی نسبت به مکانیسم‌های فریب چشم و دل و با خوانش انتقادی متن می‌توانند به چیزی برسند که در خود متن فیلم نیست.
وی افزود: اگر خانواده این مهارت‌های رسانه‌ای را نداشته باشد، در همراهی با کودک خود که در دنیای جدیدی زندگی می‌کند، ناتوان خواهد بود.
منتظرقائم با بیان اینکه برای عبور از انقلاب رسانه‌ای به سواد رسانه‌ای و مهارت رسانه‌ای نیاز داریم، اظهار داشت: اگر نگاه عوامانه به رسانه را با چندین پارادایم معرفتی در جامعه ترکیب کنیم می‌بینیم موانعی برای رها کردن نیروی خلاقیت وجود داشته است. در این شرایط آسیب‌هایی که در جامعه مشاهده می‌کنیم از آسیب‌های جنسی و رابطه با والدین دچار بلاتکلیفی است.
وی از خانواده به عنوان یکی از نقاطی یاد کرد که تغییرات سیاسی و اجتماعی در آن متجلی می‌شود و در کانون این توجه مادران قرار دارند.
وی گفت: شاید بتوانیم بحران آینده را بحران برآمده از خانواده بدانیم به ویژه خانواده‌های سنتی که توان کنار آمدن با رابطه فرزندان با رسانه را ندارند.
دراین میزگرد جوادی یگانه گفت: مساله مادری کم شدن بعد خانوار و رشد جمعیت است. این مساله در سطح سیستم مطرح است و ناشی از کاهش تمایل به فرزندآوری در خانواده‌ها است.
وی نتیجه این امر را رو آوردن زنان به ادامه تحصیلات و افزایش قدرت اجتماعی آنان دانست و اظهار داشت: حضور زنان در اجتماع منجر به روی آوردن به روانشناسان برای حل مشکلات شده است و این موضوع خود موجب اضطراب گسترده در زنان شده است.
جوادی یگانه با بیان اینکه در جامعه امروز، مادری روز به روز دشوارتر شده است، تصریح کرد: اکنون زن با مادر بودن تعریف نمی‌شود و مساله مادری پاسخی است که جامعه در برابر مشکلات فرزندآوری داده است و این شرایط طبیعی جامعه است. مساله ما سینما و ادبیات نیست زیرا آنها بازتاب‌دهنده آن چیزی هستند که در ساختار اجتماعی جامعه می‌بینیم.
همچنین کرمی با اشاره به وجوه بازنمایی مادر در حوزه رسانه اظهار داشت: بعد ازمشروطه توجه کمی به مادر افزایش یافته است اما توجه به مادر به مثابه توجه به یک قربانی است و مادر کسی است که قربانی می‌شود؛ قربانی یک نظام مردسالار.
وی وجه دیگر بازنمایی مادر در حوزه رسانه را مادر در مقام معشوق دانست و افزود: ستایش از مادر اگر به عنوان یک پدیده اجتماعی باشد، جایگاه مطلوبی است در حالی که تجربه شهودی ما این را نمی‌گوید و تصویر مادر به عنوان معشوق تنها تصویری شاعرانه است و عینیت بیرونی ندارد./9191/پ203/ی
ارسال نظرات