جنسیت نفس و عدالت در اسلام بررسی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، جنسیت نفس و عدالت در اسلام با ارائه حجت‌الاسلام هادی صادقی، سرپرست دانشکده علوم حدیث، عصر امروز در نشست تخصصی ادراک، اخلاق و اعتقادات دینی و رابطه آنها با مسأله نفس و بدن از نشست‌های تخصصی همایش بین‌المللی آموزه‌های دینی و مسأله نفس و بدن، بررسی شد.

سرپرست دانشکده علوم حدیث با بیان این‌که نظریه‌های مطرح شده درباره حقیقت نفس انسان بسیار متنوع است، به برخی از این نظریه‌ها همچون صورت بدن ارسطو، روح مجرد افلاطون، تجلی عقل فلوطین، نور شیخ اشراق، جوهر روحانی ابن سینا، جوهر جسمانی الحدوث روحانی البقای ملاصدرا اشاره کرد.

وی با اشاره به جنسیت و حقیقت نفس در حکمت اسلامی، تصریح کرد: حکمای مشائی، بی‌استثنا، جنسیت را وصفی برای مرتبه حیوانیت می‌دانند؛ این وصف نزد آنان عارضی است، هرچند عرض لازم است؛ حکمای اشراقی نیز مانند مشائیان ذکورت و انوثت را از ویژگی‌های صنف‌ساز می‌دانند.

حجت‌الاسلام صادقی در ادامه به دیدگاه‌های فلسفی معاصر اشاره کرد و با بیان این‌که درباره تفاوت‌های زن و مرد دیدگاه‌های گوناگونی عرضه شده است، گفت: این گوناگونی هم در اصل تفاوت‌های زن و مرد است، هم در ناحیه نوع و علت این تفاوت‌ها؛ بنابراین متفکران مسلمان اصل تفاوت‌های زن و مرد را انکار نمی‌کنند.

وی با بیان این‌که مهم‌ترین ویژگی مورد نزاع در تفاوت‌های زن و مرد، تفاوت در قدرت تعقل است، ابراز داشت: در این موضوع دیدگاه‌های متفاوتی عرضه شده است که هرگونه اظهارنظری در این زمینه محتاج پژوهش تجربی یا استفاده از منابع وحیانی است؛ بنابراین آموزه‌های عقل فلسفی که احکام پیشین دارد، در حل موضوع راهگشا نیست.

سرپرست دانشکده علوم حدیث خاطرنشان کرد: تحقیقات روان‌شناسی، عصب‌شناسی، فیزیولوژی و زیست‌شناسی بیان‌گر وجود تفاوت‌های جدی میان زن و مرد در بسیار امور از جمله در قوای عقلانی، اعم از عقل نظری و عقل عملی است؛ اما امتیازات به صورتی متعادل توزیع شده است.

وی با اشاره به تحقیقات انجام شده در این زمینه، اظهار داشت: تفاوت زن و مرد صرفاً در ناحیه جسم نیست و به مسائل فیزیولوژیک ختم نمی‌شود؛ تفاوت‌های طبیعی گسترده‌ای در مسائل روحی و روانی میان زن و مرد وجود دارد که مربوط به جنسیت آنان است و ناشی از تربیت، فرهنگ، اجتماع و تاریخ نیست، بلکه طبیعی و ریشه‌دار در تفاوت‌های جسمانی دو جنس است.

حجت‌الاسلام صادقی به حکمت اختلافات در خلقت اشاره کرد و با بیان این‌که دنیا جایگاهی است که بنای آن بر اختلاف است و امکان یکسان‌سازی همه چیز در آن وجود ندارد، با استناد به روایتی از امام جواد(ع)، گفت: مردم تا زمانی در خیرند که تفاوت دارند، اگر همه مساوی شوند، هلاک خواهند شد.

وی با بیان این‌که برای فهم حکمت و عدالت الهی نمی‌توان جمع‌بندی معقول و روشنی از مجموعه احادیث و آیات قرآنی داشت، تصریح کرد: عدالت را می‌توان مهم‌ترین خواسته بشر در امور عملی به ویژه در مسائل اجتماعی، دانست؛ از این‌رو نمی‌توان بحث مفصل درباره عدالت داشت و تنها می‌توان خطوط کلی یک الگو را عرضه کرد. /920/پ202/ع