گزارشی از نخستین نشست«فعالان اخلاق کاربردی با رویکرد سازمان و مدیریت»
خبرگزاری رسا ـ نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی تخصصی فعالان اخلاق کاربردی با حضور جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه در تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نخستین نشست از سلسله نشست‌های علمی ـ تخصصی فعالان اخلاق کاربردی بارویکرد سازمان و مدیریت با حضور جمعی از اساتید حوزه و دانشگاه 18 آذر، در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در تهران برگزار شد.
در این نشست عابد جعفری عضو شورای علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: در دنیای کنونی جهانی سازی به سرعت پیش می رود و نیاز است که IT را در کشور به بالاترین سطح برسانیم؛ پس در این رابطه موضع و رویکردها چیست؟ دو نکته کلیدی در جوامع مورد نظر است اول قانون و ایجاد نظم، قانون گرایی و رعایت قانون در همه دنیا مطرح است.
همانطور که در حوزه فردی از توبه یاد می شود در روابط افراد اخلاق نقش آفرین است
وی ادامه داد: ارزش قانون از این جهت که ایجاد نظم می کند و زمینه را برای انجام سایر فعالیتها را فراهم می کند و اگر نباشد، سایر فعالیتها نیز ایجاد نمی‌شود؛ تا امنیت و نظم نباشد امکان سایر کارها نیست و ایجاد نظم زمینه عدالت را ایجاد می‌کند و زمینه رشد انسان‌ها فراهم می‌شود.
عابدینی خاطرنشان کرد: نکته دوم اینکه روابط و تعالی افراد باید چگونه باشد؟ پس اخلاق وارد زندگی جمعی می شود زیرا اخلاق ارزش درونی و متعالی دارد و تحول آفرین است و ایجاد دگرگونی می کند و همانطور که در حوزه فرد از توبه یاد می شود در روابط افراد اخلاق نقش آفرین است.
وی افزد: پیامبر(ص) برای مکارم اخلاق مبعوث شدند؛ زیرا رویه اخلاقی موجب انقلاب در جامعه می شود و اگر اخلاق در جامعه جاری شود و اصول اخلاقی را در رابطه با انسان‌ها رعایت کنیم، جامعه هم دگر‌گون خواهد شد.
عضو شورای علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در پایان گفت: پس اکنون نسبت ما با دنیا در شرایط فعلی چیست؟ در زمینه قانون و اخلاق باید بحث اخلاق در جامعه را در سطح ملی مطرح کنیم و باید تجمیع ملی داشته باشیم و در این زمینه مدارس، دانشگاهیان، متدینین و اندیشمندان جهان اسلام باید پاسخ بدهند.
در جامعه ایران میراث دار دو فرهنگ هستیم که ارزشمندترین آن فرهنگ شیعی است
در ادامه نشست شجاعی نماینده گروه اخلاق حرفه ای دانشگاه تهران گفت: در جامعه ایران میراث دار دو فرهنگ هستیم که ارزشمندترین آن فرهنگ اسلامی و شیعی است، دوم فرهنگ ایرانی و در این زمینه باید پاسخگو باشیم که چه کرده ایم و چه استفاده ای از این دو فرهنگ برده ایم و آیا توانسته ایم خود را اخلاقی کنیم.
شجاعی ادامه داد: در اخلاق حرفه ای، اخلاق را به عنوان یک رفتار ارتباطی می شناسیم درون شخصی و برون شخصی که شامل ارتباط شخص با خدا، خود و طبیعت است و اگر انسان رابطه خود را با اخلاق نسنجد نمی تواند با محیط و با خدا اخلاقی باشد.
وی ابراز داشت: معیار تشخیص اخلاق چیست؟ گاهی بر مبنای عرف و گاهی بر مبنای دین، بنا به اکثریت سنجیده می شود در صورتی که معیار باید همه جانبه، فراگیر و جهان شمول باشد و در این صورت آن معیار می تواند حق باشد پس کسی نمی تواند آن حق را از دیگری بگیرد یا آن را بفروشد.
وی درباره موفقیت سازمان‌ها گفت: سازمان‌ها برای موفقیت می توانند چند نکته را در نظر بگیرند اول ارتباط درست و مناسب با محیط، هیچ سازمانی نمی تواند موفق باشد مگر این که بالا دست، پایین دست سازمان را حمایت کند و پس از آن رابطه درست و صحیح با بیرون سازمان است.
نماینده گروه اخلاق حرفه ای دانشگاه تهران ادامه داد: برای برقراری ارتباط با دیگران باید خود را متصف به ویژگی هایی بکنند که اعتماد ایجاد کند و اگر شخص یا سازمان اعتماد پذیری را در خود ایجاد کند، این اعتماد سرمایه واقعی سازمان خواهد بود.
بسیاری از گزاره‌های اخلاقی هنوز تبدیل به قانون نشده است
وی خاطر نشان کرد: سازمان ها باید برای ایفای حقوق محیط تلاش کنند به عنوان مثال زمانی محموله را به پست می دهید که می دانید بسته شما را به مقصد می رساند و خواسته های شما را با رعایت حقوق برآورده می کند در این راستا گزاره های حقوقی ما کامل نیستند و بسیاری از گزاره های اخلاقی به قانون در نیامده است.
شجاعی گفت: برای اینکه مسؤولیت پذیری قانونی داشته باشیم باید مسؤولیت پذیری اخلاقی داشته باشیم و باید اخلاق را سر لوحه کار قرار بدهیم و در این راستا مسؤولیت اخلاقی می تواند مزیت اخلاقی باشد و اخلاقی شدن برای سازمان ها سودمند است.
وی بیان کرد: مردم رفتار اخلاقی را می شناسند و به دنبال آن می گردند و تلاش می کنند به فرد اخلاقی برسند و سازمانی اخلاقی است که بنای قانونی خود را متصف به قانون کنند و نیز ارتباطش با پرسنل و محیط بیرون، اخلاقی باشد.
نماینده گروه اخلاق حرفه ای دانشگاه تهران ادامه داد: برای اینکه اخلاق در سازمان‌ها شکل بگیرد نهایت آن جمع سند اخلاقی سازمان است که به نام دکتر قراملکی ثبت شده است و در آن مرام نامه ها و اصول به صورت مجزا نقل شده است.
شجاعی در پایان افزود: برای اخلاقی شدن سازمان باید آگاه به اخلاق باشد و چگونگی اخلاقی شدن و بینش و نگرش را بداند پس اگر این بینش را ایجاد کنیم که ارباب رجوع میهمان است، همین باعث تغییر رفتار کارکنان خواهد شد.
اسلام کمال معنویت را در کمال اخلاق و کمال اخلاق را در کمال معنویت می داند
در ادامه نشست حجت الاسلام محمد تقی اسلامی، مدیرگروه اخلاق کاربردی در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تبلیغات اسلامی حوزه قم گفت: این پژوهشگاه در سال 81 در حوزه علمیه قم تاسیس شد، تدوین کتاب شناخت اخلاق اسلامی میراث مکتوب اخلاق اسلامی مورد توجه جامعه علمی و متن درسی دوره دکترا قرار گرفت و به عنوان سند ظرفیت شناسی و توسعه علم اخلاقی آماده ارائه سیاست کلان در عرصه ملی است.
وی ادامه داد: که در گام نخست کتاب اخلاق کاربردی که به معرفی این رشته می‌پردازد را تدوین کردیم و به عنوان یکی از دروس مقطع دکترا قرار گرفت که البته کتاب سال جمهوری اسلامی در سال گذشته شد.
اسلامی افزود: این کتاب در چهار سطح مطرح شد اخلاق آموزش و پرورش، اخلاق مدیریت، اخلاق کار، اخلاق زیست فناوری و زیستی است و ما مطالعاتی در هنجارها داریم و از مسئله یابی و حل تعارض شروع می کنیم پربسامد ترین رویکرد ما کاملا دینی است.
وی ادامه داد: دنیا به سوی این می رود که دین در منبع پژوهش قرار بگیرد پس توجه اکید به محیط بیرونی سازمان لازم است زیرا اگر سازمان فقط درون خود را ببیند حرفه ای نیست و در تعامل با محیط اینکه عمل من روی چه موجوداتی ت‍‍أثیر می گذارد و شأن اخلاقی متعلق به چه موجوداتی است اهمیت دارد.
مدیرگروه اخلاق کاربردی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی بیان کرد: اینکه نسل آینده چه می خواهد و چه طور باید زندگی کند پس ما باید حتما فلسفه و ماوراء را در نظر بگیریم؛ زیرا کسی با متد غیر بشری به اخلاق نرسیده است و در این راستا اسلام کمال معنویت را در کمال اخلاق و کمال اخلاق را در کمال معنویت می داند.
وی به آفت های دین شناسی اشاره کرد و گفت: از آفت های دین پژوهی این است کسی اسلام را مطالعه کند تا شبهات را پاسخ دهد زیرا برای رسیدن و درک و شعور اسلامی یک سری معنویت‌ها و ریاضت‌ها لازم است.
حجت الاسلام اسلامی در پایان ابراز داشت: اگر می خواهیم رشد کنیم باید کار فردی حذف شود و باید به سراغ جمع خواهی و مشاوره برویم.
اخلاق کاربردی باید هدف اساسی در جامعه ما باشد
عباسی معاونت پژوهشی مرکز حقوق و اخلاق پزشکی دانشگاه شهید بهشتی در ادامه نشست گفت: سه حوزه فقه، حقوق، اخلاق دغدغه های اساسی مارا تشکیل می دهند مرکزی را باید ایجاد کرد که فقیه فیلسوف و حقوق دان کنار هم بنشینند و به تشریح علوم بپردازند.
وی ادامه داد: اولین گروه تاریخ پزشکی، اخلاق پزشکی ریشه در تاریخ ما دارد پس به این فکر بودیم که چه سازوکاری را تدوین کنیم که دانشجوی پزشکی از ابتدا برای هر یک از مباحث استدلال داشته باشد.
عباسی خاطر نشان کرد: در «مقدمه الحاوی» برای یک طبیب گفته شده یک طبیب چه علومی را باید بداند تا به طبابت بپردازد از جمله فقه، حقوق، اسطرلاب، ریاضیات تا طبیب خدا ترس در جامعه باشد.
وی بیان کرد: در جهان غرب همه چیز بر اساس انسان است و می گویند موتور محرکه را ببرید و در کشور خود بومی سازی کنید این در حالی است که فرمان اتومبیل را به ما داده اند؛ اما موتور در دست آنها است.
وی دامه داد: برائت قبل از عمل برگرفته از فقه امامیه از سال 61 در کتب قانونی ما بیان شده است؛ اما ما نتوانسته ایم مسائل روز را با مسائل شرعی همراه کنیم و نیز بین دیدگاههای فکری و صاحب نظران انطباق ایجاد شود.
معاونت پژوهشی مرکز حقوق و اخلاق پزشکی دانشگاه شهید بهشتی گفت: به عنوان مثال قانون دیاتر استخوان فک در فقه یک استخوان محسوب می شود و یک دیه دارد اما در پزشکی چند استخوان است پس ما باید متناست با طبقات جامعه قدم برداریم.
وی افزود: اخلاق کاربردی باید هدف اساسی در جامعه ما باشد اما اخلاق ضمانت اجرایی ندارد و رویکرد آن پزشک اسلامی است که باید با پزشکی که در سایر کشورها است متفاوت باشد.
کتاب اخلاق ناصری به زبان روز تبیین شود
در ادامه نشست حسین زاده مدیرگروه اخلاق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی گفت: چرا باید از اخلاق شروع کرد؟ گزاره ها به هست ها می پردازد فلسفه کلام، گزاره باید و نباید اخلاق و فقه را شکل می دهد، بیشتر روابط ما اخلاقی است که برای تفهیم آن می توان صندلی را مثال زد که اگر چارچوب آن محکم نباشد دوام ندارد و رویه ابری آن اخلاق است.
وی ابراز داشت: پیامبر(ص) فرمودند «برای مکارم اخلاق و علم مبعوث شدم» و به اخلاق خود را معرفی می کند پس در این زمینه از سال 86 الی 87 تحقیقی صورت گرفت و در آن چند صد کتاب و پایان نامه و مقاله مطالعه شد.
عباسی در پایان گفت: ما خلأ تئوری و خلأ عمل داریم ما در حیطه روایت و احادیث خلأ عمل داریم؛ نکات کلیدی که باید مورد مطالعه باشد باید ادبیات بیشتر از این مرور شود و نقشه علم و اخلاق ترسیم شود به عنوان مثال کتاب اخلاق ناصری را امروزی کرده و در چارچوب فضایل و رذایل بررسی کنیم./956/502/س
ارسال نظرات