نظام استنباط فقه، اقتضائات، بایدها و نبایدها

حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست، از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، با اشاره به دیدار نخبگان و فضلای حوزه علمیه قم با رهبر فرزانه انقلاب اسلامی، این دیدار را جلسه ای بسیار صمیمی عنوان کرد.

وی تصریح کرد: با وجود طولانی شدن بیش از حد این برنامه، مقام معظم رهبری با دقت و توجه کامل به مطالب و نقطه نظرات افراد گوش فرا داده بودند و از این مطالب یادداشت برداری می کردند.

همه باید از سیره و روش رهبر انقلاب درس بگیریم

استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: حضرت آیت الله خامنه ای با وجود اعلام مجری برنامه برای اتمام زمان ارائه دیدگاه های نخبگان، تاکید کردند که همه آقایان نظرات و دیدگاه های خود را بیان کنند و امیدواریم این سیره و روش مقام معظم رهبری برای همه ما درس و عبرت باشد.

وی در ادامه با اشاره به ارائه دیدگاه ها و نقطه نظرات خود در این دیدار مهم گفت:‌ بنده در این دیدار بحثی را تحت عنوان فقه، نظام استنباط، هست ها و بایدها مطرح کردم و به تبیین ابعاد مختلف آن پرداختم.

این استاد حوزه علمیه قم ابراز داشت: فقه در مجموعه دانش های اسلامی از جایگاه برجسته ای برخوردار است و دانش فاخری به شمار می رود و در واقع فقه گنج رنج هزاران محدث و فقیه است.

وی انضباط، فنی بودن و ناظر به حوادث واقعه بودن را از جمله ویژگی های فقه برشمرد و تصریح کرد: امروز این دو تکلیف متوجه متکفلان استنباط است و از یک سو به تعبیر امام راحل فقه شان باید جواهری و از سویی دیگر ناظر به حوادث واقعه باشد.

این استاد حوزه علمیه قم توجه به مقاصد کلان شارع را از جمله بایدها در فقه عنوان کرد و بیان داشت: نصوص مبین مقاصد باید در نظام استنباط مورد توجه قرار گیرد.

جریانی که امثال سروش دنبال می کنند فقه نیست

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست ابراز داشت: البته من به عنوان سند قبول ندارم، چون حاصل آن یک فقه ژورنالیستی، عامیانه و عامه پسند می شود، مثل جریاناتی که امثال سروش آن را دنبال می کنند که در واقع اینها اصلا فقه نیست؛ اما اگر مقاصد کلان شارع را در استنباط نادیده بگیریم نیز درست نیست، چون توجه به مقاصد گاهی نصوص مبین احکام را توسعه، تفسیر و تضییق می کند.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ادامه بحث خود توجه به فلسفه فقه را بسیار مهم ارزیابی و تاکید کرد: ما دهها مساله داریم که جای آن در فلسفه فقه است و ضرورت دارد به این امور بیش از پیش توجه شود.

حجت الاسلام و المسلمین علیدوست، توسعه مسائل اصول فقه را نیز ضروری خواند و گفت: یک سری مسائل مهم در اصول فقه است که ماندگار می باشد و باید مورد توجه قرار گیرد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بیان داشت: توانایی ها و پتانسیلی که در منابع فقه است باید مورد توجه قرار گیرد، اگر ما قبول داریم که عقل از منابع است باید توجه کنیم که در چه جاهایی به کار می رود.

وی توجه به ساحت های نوپدید در فقه را ضروری ارزیابی کرد و ابراز داشت: موضوعات و عرصه هایی مثل فقه الاخلاق، فقه السیاسه، فقه الاداره و فقه الحکومه و امثال اینها که از موضوعات نوپدید استف باید به آن توجه جدی شود؛ البته هم این مسائل باید با انضباط دقیق فقهی و روش های شناخته شده مورد قبول و پذیرش اسلاف گذشته انجام گیرد.

این استاد حوزه علمیه قم، آسیب شناسی مشکلات موجود در فقه را از دیگر بخش ها و سرفصل های دیدگاه ها و نقطه نظرات خود در دیدار نخبگان حوزه با رهبر انقلاب دانست و تصریح کرد: یکی از مشکلات ما در فقه، این است که نوآموزان ما در این عرصه توانایی ارتباط برقرار کردن با تراث گذشته را ندارند چون پایه های آنها ضعیف است.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست اضافه کرد: باید تدبیری اتخاذ شود که افزون بر تقویت پایه های علمی نوآموزان فقه، ارتباط آنها با تراث برقرار شود ولو اینکه این کار با کم شدن حجم دروس باشد.

مسؤولان،نخبگان و جوانان حوزه را در روند امور سهیم کنند

این استاد حوزه علمیه قم ادامه داد: این باور غلط که همه کارها را گذشتگان انجام داده اند و ما دیر به دنیا آمده ایم تصور و باور غلطی است و باید اصلاح شود؛ در عرصه فقه با همه تلاش هایی که شده است، تنها ده درصد کار شده و هنوز نود درصد باقی مانده است و باید کار زیادی در این عرصه ها صورت بگیرد.

وی با اشاره به دیگر مشکلات موجود در حوزه اظهار داشت: متولیان سنتی و مسؤولان رسمی حوزه، اساتید و نخبگان جوان را که هنوز به اثبات نرسیده اند را در امور حوزه سهیم نمی کنند.

حجت الاسلام والمسلمین علیدوست تاکید کرد: متولیان رسمی و مسؤولان حوزه باید فرایندی را تدبیر و پیش بینی کنند که جوان تر ها مشارکت منطقی در روند پیشرفت حوزه های علمیه داشته باشند.

وی با اشاره به کرسی های نظریه پردازی در حوزه های علمیه تصریح کرد: بنده در این دیدار از مقام معظم رهبری و همه ایستادگان بر قله دانش، فقه، اصول، رجال، فلسفه و سایر علوم دعوت کردم که شما نیز بیائید و در این وادی سهیم شوید تا دیگران نیز از نظرات شما استفاده کنند و این مساله نیز رونق و جان تازه ای بگیرد. /924/ت201/ع