گزارش نشست «الزامات سیاسی-امنیتی و چارچوب‌های تقنینی توسعه و تنظیم‌گری بازی‌های دیجیتال در ایران»

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، نشست «الزامات سیاسی - امنیتی و چارچوب‌های تقنینی توسعه و تنظیم‌گری بازی‌های دیجیتال در ایران» به همت گروه سیاست و امنیت و با حضور جمعی از کارشناسان و مسئولان این حوزه روز سه شنبه در مرکز تحقیقات اسلامی مجلس برگزار شد.

 

حجت‌الاسلام حمید داستانی بنیسی مدیر مرکز تخصصی دین و فضای مجازی حوزه‌های علمیه در این نشست به تشریح رویکردها و ضرورت‌های توسعه صنعت بازی‌های دیجیتال در کشور پرداخ و با اشاره به اینکه بازی‌های دیجیتال یک پدیده نوظهور است که دارای ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود می‌باشد، تأکید کرد: رویکرد جمهوری اسلامی در زمینه بازی‌های دیجیتال، تقویت تولید و انتشار بازی‌های غیر مضر و ارتقاء سواد دیجیتال در این حوزه است.

وی افزود: با توجه به فعالیت‌های گسترده کشورهای منطقه مانند ترکیه و عربستان، باید در بازه زمانی ده ساله به جایگاه نخست غرب آسیا در تولید و توسعه بازی‌های دیجیتال دست یابیم.

حجت‌الاسلام داستانی بنیسی، گام نخست در این مسیر را ایجاد و ارتقاء آموزش‌های علمی و مهارتی در حوزه مطالعات بازی‌های دیجیتال دانست و گفت: نیازمند ساماندهی و تربیت پژوهشگران متخصص در زمینه پایان‌نامه‌ها و تحقیقات علمی، دینی و فنی مرتبط با بازی‌های دیجیتال هستیم.

ضرورت توسعه سواد دیجیتال و فرهنگ نقد سازنده در حوزه بازی‌های دیجیتال

مدیر مرکز تخصصی دین و فضای مجازی حوزه‌های علمیه، توسعه سواد دیجیتال و تقویت تفکر انتقادی در میان کاربران بازی‌های دیجیتال را از دیگر ضرورت‌های مهم عنوان کرد و بیان داشت: ما نسبت به بازی‌های داخلی نقد و انتقاد سازنده داریم اما متأسفانه در مورد بازی‌های خارجی که با مشکلات فنی و محتوایی فراوان مواجه‌اند نقد کافی صورت نمی‌گیرد. باید فرهنگ نقد در این حوزه نیز توسعه یابد.

حجت‌الاسلام داستانی بنیسی همچنین به اهمیت تصویب قانون کپی‌رایت اشاره کرد و گفت: بدون تصویب این قانون، صنعت بازی‌های دیجیتال شکل نمی‌گیرد و گردش مالی در این حوزه متوقف خواهد شد. اگر امکان دانلود رایگان بازی‌ها به شکل غیرقانونی وجود داشته باشد، صنعت بازی در کشور به سرعت فرو خواهد ریخت.

وی ادامه داد: اگرچه اجرای قانون کپی‌رایت هزینه‌بر است اما می‌توان برای بازی‌ها به صورت خاص و جداگانه قوانین کپی‌رایت تعریف کرد و این امر به شکل قابل توجهی به رشد صنعت کمک خواهد کرد.

وی درباره ساماندهی مجوزدهی به بازی‌های داخلی و خارجی اظهار داشت: باید اعطای مجوز با دقت و نظارت کافی انجام شود. تجربه بازی پرفروش «عملیات انهدام دو» در سال ۱۳۹۲ نشان داد که می‌توان بازی‌های موفق تولید کرد، اما پس از آن برخی بازی‌ها بدون رعایت استانداردهای لازم به بازار آمدند که این موضوع به صنعت آسیب زد.

تأکید بر تعادل میان نظارت دقیق و جلوگیری از کندی روند توسعه بازی‌های دیجیتال

وی تأکید کرد: سخت‌گیری‌های بی‌مورد نیز نباید موجب کندی روند توسعه شود، اما بی‌نظمی و عدم کنترل نیز قابل قبول نیست.

حجت‌الاسلام داستانی بنیسی فراهم‌سازی زیرساخت‌های سریع و گسترده برای انتشار بازی‌ها را مهم‌ترین مسئله در توسعه صنعت بازی‌های دیجیتال عنوان کرد و افزود: در حالی که برخی بازی‌سازان به سمت انیمیشن‌سازی روی آورده‌اند به دلیل فرآیند درآمدزایی آسان‌تر باید زیرساخت‌های لازم برای توسعه بازی‌های دیجیتال نیز تقویت شود.

وی همچنین بر ضرورت نظارت بر ورود بازی‌ها به بازار تأکید کرد و گفت: حمایت همه‌جانبه و حساب‌شده از بازی‌های داخلی سالم و غیرمضر ضروری است. این حمایت باید هدفمند بوده و اولویت به بازی‌هایی داده شود که محتوای دینی، اسلامی و موضوعاتی مانند فرزندآوری را دربر دارند.

مدیر مرکز تخصصی دین و فضای مجازی حوزه‌های علمیه در پایان به نیاز مبرم کشور به تدوین و اجرای قوانین و مقررات جامع و مدون در حوزه بازی‌های دیجیتال اشاره کرد و گفت: این قوانین باید در سطوح مختلف تدوین و به صورت طرح‌های منسجم اجرایی شوند تا صنعت بازی‌های دیجیتال بتواند در چارچوبی منظم و اصولی توسعه یابد.

لزوم تدوین چارچوب‌های قانونی و ارتقاء سواد مصرف بازی‌های دیجیتال در ایران

در ادامه نشست حجت‌الاسلام محمدجواد روستایی، نویسنده کتاب «درسنامه سواد مصرف بازی‌های دیجیتال»، بر ضرورت تدوین سیاست‌های دقیق و افزایش سواد مصرف‌کنندگان بازی‌های دیجیتال تاکید کرد.

حجت‌الاسلام روستایی در این نشست با اشاره به اهمیت رعایت اسناد و مقررات در حوزه بازی‌های دیجیتال اظهار داشت: بازی‌های دیجیتال دارای سه بخش اصلی تولیدکننده، توزیع‌کننده و مصرف‌کننده هستند که هر سه گروه باید ملزم به رعایت اسناد و قوانین مربوطه باشند. وی افزود در ایران سندهای متعددی در این زمینه تدوین شده است، اما نیازمند بازنگری و به‌روزرسانی بر اساس تجربه‌های جهانی هستیم.

حجت‌الاسلام روستایی با اشاره به بررسی‌های خود در خصوص الزامات سیاستی و امنیتی در کشورهای آمریکا، چین، کره جنوبی و اتحادیه اروپا گفت: نزدیک‌ترین مدل به شرایط ایران، مدل چین است که باید به دقت مورد مطالعه قرار گیرد.

وی تصریح کرد: در آمریکا با وجود رویکرد آزادی بیان و حداقلی بودن مداخله دولت، بازی‌ها از حذف محتوا مصون نیستند اما برخی خطوط قرمز تعریف شده است که اجازه عبور از آن‌ها داده نمی‌شود.

وی افزود: اولین گام در این حوزه تدوین الزامات سیاستی و چارچوب‌های قانونی است و بررسی مالکیت شرکت‌های بازی‌سازی توسط نهادهای امنیتی از جمله موارد مهم محسوب می‌شود. بازی‌ها نیز باید تحت قوانین محکم از جمله قوانین کپی‌رایت قرار گیرند.

نویسنده «درسنامه سواد مصرف بازی‌های دیجیتال» همچنین به سامانه‌های فعال در حوزه مصرف بازی‌ها اشاره کرد و گفت: متأسفانه در ایران هیچ شبکه آموزشی و سامانه‌ای برای ارتقاء سواد والدین و کاربران بازی‌های دیجیتال وجود ندارد که این مسئله خلأ بزرگی در حوزه فرهنگ‌سازی است.

حجت الاسلام روستایی در خصوص نقش دولت گفت: دولت در آمریکا معمولاً تنها زمانی وارد عرصه بازی‌های دیجیتال می‌شود که شکایتی مطرح شده باشد، اما در چین سختگیرانه‌ترین مدل نظارت اعمال می‌شود.

وی افزود: تحریف تاریخ، مخالفت با نظام سیاسی و موضوعاتی مانند تایوان از جمله موارد ممنوعه در بازی‌ها در چین است و محدودیت‌هایی مانند سقف ساعت بازی برای کاربران اعمال می‌شود.

وی در پایان با تأکید بر مشکلات کشور در حوزه مصرف کالاهای فرهنگی گفت: در ایران هیچ پلتفرمی برای ارتقاء سواد مصرف موسیقی و دیگر تولیدات فرهنگی وجود ندارد و پیشنهاد می‌کنم دولت یک بار برای همیشه چنین پلتفرمی را به صورت رایگان و فراگیر راه‌اندازی کند تا سطح سواد مصرف رسانه‌ای در کشور افزایش یابد.

لزوم تدوین چارچوب‌های قانونی برای مدیریت بازی‌های دیجیتال در ایران

در ادامه نشست حجت‌الاسلام عسکر درخشان‌دوست، دبیر گروه فقه مرکز دانش بازی‌های رایانه‌ای، به بررسی اهمیت بازی‌های دیجیتال در عصر حاضر پرداخت و گفت: بازی‌های دیجیتال در ابتدا با هدف سرگرمی طراحی شدند اما به تدریج به بخشی جدایی‌ناپذیر از زیست جهان انسان‌ها تبدیل شده‌اند و زمینه نفوذ عمیق این فناوری در زندگی فردی و اجتماعی ما را فراهم کرده‌اند. بر همین اساس، ضرورت دارد که نگاه عمیق و دقیق‌تری به ظرفیت‌های این پدیده داشته باشیم و هم‌زمان به چالش‌ها و مخاطرات آن توجه کنیم.

وی افزود: امروزه بازی‌های دیجیتال تنها به عنوان یک ابزار تفریحی شناخته نمی‌شوند بلکه سبک زندگی را شکل می‌دهند، الگودهی می‌کنند، باورها و نظام‌های ارزشی را می‌سازند و انگیزه‌ها را در سطح ملی و فرهنگی دگرگون می‌سازند. این بازی‌ها در نهایت می‌توانند رفتار انسان‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و حتی به محملی برای جنگ‌های شناختی و نفوذ اطلاعاتی تبدیل شوند.

حجت‌الاسلام درخشان‌دوست با تأکید بر اهمیت تنظیم‌گری و قانون‌گذاری دقیق در این حوزه گفت: برای بهره‌برداری بهینه و کنترل پیامدهای منفی بازی‌های دیجیتال، لازم است چارچوب‌های تقنینی متناسب با مقتضیات فرهنگی و امنیتی کشور تدوین شود تا این فناوری به عنوان یک فرصت فرهنگی و اجتماعی مورد استفاده قرار گیرد و تهدیدات آن به حداقل برسد.