بخش نخست/ حجت الاسلام علیدوست:
در بررسی ادله سلاح کشتار جمعی باید نگاهی عقلایی داشت
خبرگزاری رسا ـ عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در میزگرد علمی بررسی دیدگاه فقه شیعه درباره سلاح‌های کشتار جمعی، نوع نگاه و رویکرد در بررسی ادله فقهی را در این مورد مهم دانست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم علیدوست عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم عصر امروز در میزگرد علمی بررسی دیدگاه های فقه شیعه در مورد تولید، نگهداری و استفاده از سلاح های کشتار جمعی که در دفتر خبرگزاری رسا برگزار شد به بررسی دیدگاه های دین مبین اسلام در این باره پرداخت و گفت: مساله مورد بحث یک مساله صرفا تعبدی و عبادی که از آغاز و انجام آن رنگ تعبد دیده شود نیست بلکه یک مساله کاملا اجتماعی و سیاسی و مربوط به مصالح نظام بشریت و انسانها است.
استاد حوزه علمیه قم با اشاره به روش های بررسی این بحث ابراز داشت: روش ورود به این گونه مسائل وقتی قرار است از لحاظ شرعی مورد بحث و بررسی قرار گیرد باید ابعاد آن مشخص گردد.
وی تاکید کرد: کسی قائل نیست که این مساله تعبدی است و وقتی مساله مذکور غیر تعبدی و کاملا عقلی شد، در بررسی فقهی آن نیز باید با روش ها و متد متناسب با مساله پیش رفت.
حجت الاسلام والمسلمین علیدوست اضافه کرد: در ابتدای این مساله باید اقتضائات عقل را مد نظر قرار داد که بنای خردمندان بماهم عقلا چیست، اگر در این مساله به درک عقل و اقتضای عقل انسانها رسیدیم باید ادله شرعی و نقلی و همچنین لبی شرعی (قرآن، روایات و اجماع) را بررسی کرد و ببینیم این ادله آیا مخالف عقل هست یا خیر.
وی ادامه داد: باید مجموعه آن چه عقل، نصوص شرعی و اجماعات اقتضا می کند فقیهانه در کنار هم قرار گرفته و به عنوان فقه امامیه و شیعه ارائه داده شود و این روش به معنای این نیست که نصوص ملفوظ دینی، (قرآن و سنت) و ادله لبی (اجماع) را نادیده بگیریم.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم خاطر نشان کرد: بحث در این است که ما اصلی را ترسیم کرده و بر اساس آن بحث و استدلال کنیم و ممکن است در این بین عده ای موافق باشند و عده ای نیز با موضوع مخالفت کنند.
وی برخورد نص مدار و نقلی محض با مساله فروش سلاح به دشمنان را یکی از شیوه های استدلال برای این بحث ذکر کرد و گفت: در مورد خرید و فروش، تولید و نگهداری سلاح البته نه با عنوان کشتار جمعی در کتاب مکاسب محرمه بحثی وجود دارد تحت عنوان فروش سلاح به دشمنان دین که در این بحث ما دو دسته روایات داریم که بخشی از این روایات فروش سلاح به دشمنان دین را جایز می داند و دسته دیگر نیز قائل به ممنوعیت فروش سلاح به دشمنان است.
حجت الاسلام والمسلمین علیدوست با اشاره به وجود روایات متضاد در مساله فروش سلاح به دشمنان دین خاطر نشان کرد: مرحوم شیخ انصاری برای جمع کردن بین روایاتی که فروش سلاح به دشمنان دین را جایز می داند و همچنین روایاتی که این مساله را ممنوع می داند، تفصیل قائل شده است و روایات جواز را اختصاص به زمان صلح و روایات مانع را به زمان جنگ مختص دانسته است.
وی اضافه کرد: شهید اول در این مساله معتقد است ما در هیچ زمانی چه در زمان صلح و چه در زمان جنگ مجوزی برای فروش سلاح به دشمنان دین نداریم و دلیل وی نیز اصل عدم تقویت و تجهیز کفار است.
این محقق حوزه علمیه قم ابراز داشت: مرحوم شیخ انصاری این استناد و استدلال شهید اول را رد می کند و می گوید: استدلال شهید اول اجتهاد در مقابل نص است و افزون بر این، دلیل ایشان بر مدعا نیز ضعیف است.
وی افزود: به نظر من برخورد شیخ انصاری با مساله تولید، فروش و نگهداری سلاح یک برخورد نص مدار است، وی روایات را رصد می کند و اقتضائات اولیه روایات را اخذ کرده و در صورت وجود تعارض بین آنها جمع می کند اما برخورد شهید اول با مساله فوق برخوردی عقلانی است و اگر از ایشان سئوال شود در مقابل روایات اجتهاد می کنی پاسخشان منفی خواهد بود.
این استاد حوزه علمیه قم تقویت کفر علیه اسلام را به هیچ وجه جایز ندانست و با اشاره به اینکه این موضوع خط قرمز است، ابراز داشت: اگر روایتی بر خلاف این مساله بود عموم آن روایت اصلا منعقد نمی شود.
وی با اشاره به دیدگاه های امام راحل در مساله فروش سلاح به دشمنان دین گفت: مرحوم حضرت امام در این مساله برخوردی عقلایی داشته و می گویند بیع و تولید سلاح از شئون حکومت است و این گونه نیست که مساله ای فرعی به حساب آید و افراد عهده دار آن باشند.
استاد حوزه علمیه قم تاکید کرد: امام راحل با تاکید بر اینکه این مساله یک مساله اجتماعی و کاملا متغیر است معتقد بودند نگهداری و همچنین فروش سلاح به دشمنان مساله ای است که باید حکومت صالح عهده دار آن باشد.
وی افزود: این مساله تابع مصالح و مفاسد است، ممکن است در یک مقطعی مصلحت اقتضای جواز بکند و در مقطعی دیگر نیز مصلحت منع را اقتضا کند، معیار امام راحل در اینجا صلح و جنگ نیست، اقتضائات زمان و متغیر های مکانی می تواند در این مساله تاثیر بگذارد و این نگاه عقل مدار و غیر تعبدی است.
حجت الاسلام والمسلمین علیدوست در نتیجه گیری خود از بخش اول سخنان خود خاطر نشان کرد: مرحوم شیخ انصاری این مساله را تعبدی می پندارد و از این رو همه مراحل بحث وی تعبد مدار است و این نگاه در فهم ادله هم تاثیر دارد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در ابتدای سخنانش از ابتکار خبرگزاری رسا در برگزاری این میزگرد علمی قدردانی کرد و گفت: امیدواریم این گونه نشست های علمی ثمرات و فواید خوبی را به همراه داشته باشد. /924/پ201/ج
ارسال نظرات