جزییات هفتمین همایش بین المللی سیره نبوی در طب؛ از وحدت حوزه و دانشگاه تا توسعه هوش مصنوعی

هفتمین همایش بینالمللی سیره نبوی در طب، آبانماه سال جاری در شیراز برگزار میشود؛ همایشی که از سال ۱۳۹۰ با هدف معرفی ابعاد معنوی و علمی سیره پیامبر رحمت(ص) آغاز شده و تاکنون شش دوره آن با حضور اندیشمندان حوزه و دانشگاه برپا شده است. محور اصلی این دوره، «هوش مصنوعی و سلامت معنوی» تعیین شده و قرار است علاوه بر بررسی فرصتها و چالشهای اخلاقی، حقوقی و اجتماعی این فناوری نوین، نقش آن در ارتقای سلامت معنوی انسان تبیین شود.
در همین راستا حجت الاسلام والمسلمین عبدالرضا محمودی رئیس همایش بینالمللی سیره نبوی در طب در مصاحبه ای تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری رسا در فارس، به تبیین این رخداد علمی پرداخت.
رسا: ایده اولیه برگزاری همایش بین المللی سیره نبوی در طب از کجا شکل گرفت؟
سال ۱۳۹۰، پس از اهانتی که در کشور دانمارک به ساحت پیامبر اکرم(ص) صورت گرفت، در دانشگاه علوم پزشکی با جمعی از دوستان اندیشیدیم که این تهدید را به فرصتی برای معرفی پیامبر رحمت(ص) تبدیل کنیم. به این نتیجه رسیدیم که باید همایشی علمی برگزار کنیم تا سیره نبوی را در عرصه طب و سلامت تبیین کنیم. الهام ما از روایت امیرالمؤمنین(ع) بود که فرمودند پیامبر «طبیب دوّار بطب» بود؛ طبیبی که به دنبال بیماران روحی و می گشت و با محبت خود به مداوای آنان میپرداخت.
رسا: تشکیل چنین همایشی در سطح بین المللی با چه موانع و دشواری هایی همراه بود؟
طبیعتاً برگزاری یک همایش علمی بزرگ نیازمند امکانات نرم افزاری و سخت افزاری گسترده است. بسیاری از دوستان ما در دانشگاه علوم پزشکی و حوزه علمیه مسئولیت های اجرایی سنگینی داشتند. اما چون این همایش منتسب به پیامبر اکرم(ص) بود، با اراده جدی بر همه موانع غلبه کردیم. جلسات شورای سیاستگذاری هر هفته چهارشنبه بعد از نماز ظهر و عصر برگزار می شد و گاهی تا سه یا چهار ساعت طول میکشید.
رسا: محتوای اصلی این جلسات چه بود؟
ابتدا اولویت سنجی می کردیم که چه مباحثی باید در همایش مطرح شود. در کشور سابقه ای از برگزاری همایش درباره سیره نبوی در طب نداشتیم، گرچه درباره سیره اهل بیت(ع) برنامه هایی بود. ما بر این باور بودیم که پزشکی تنها محدود به کالبد جسمانی انسان نیست، بلکه بیش از همه متوجه روح، روان و بُعد معنوی انسان است؛ بُعدی که متأسفانه در نظام پزشکی رایج کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
رسا: برگزاری همایش در طول این سال ها چه دستاوردهایی داشته است؟
از سال ۱۳۹۰ تاکنون، هر دو سال یکبار این همایش برگزار شده و تا امروز شش دوره داشته ایم. میتوانم بگویم در طول این ۱۴ سال، ۹۵ درصد چهارشنبه ها جلسات سیاستگذاری را برگزار کردیم. هر دوره همایش یک عنوان کلیدی داشت: ابتدا بحث «تبیین»، سپس «ترویج»، بعد «تولید علم». همکاری ارزشمند دانشمندان حوزوی و دانشگاهی، به ویژه مراجع تقلید، پشتوانه اصلی این مسیر بود.
رسا- در این مسیر با چه آسیب ها یا تهدیدهایی مواجه شدید؟
یکی از آسیب های جدی، پدیده «روایت سازی» و مدعیان طب اسلامی بود. برخی با استناد به روایات ضعیف یا برداشتهای نادرست، تلاش داشتند مکتبی به نام «طب اسلامی» ایجاد کنند؛ در حالیکه در شریعت اسلام چنین مکتبی وجود ندارد. قرآن کریم و روایات اهل بیت(ع) اگر هم به پزشکی، تاریخ یا کیهان شناسی اشاره کرده اند، همه در راستای هدایت انسان است نه تأسیس یک مکتب طبی مستقل. خوشبختانه با درایت مراجع و همکاری وزارت بهداشت، این جریان کنترل شد.
رسا- نظر شما درباره مفهوم «طب اسلامی» که بعضی افراد مطرح می کنند چیست؟
پاسخ: ما چیزی به نام «طب اسلامی» به عنوان یک وظیفه قرآنی یا رسالت اهل بیت نداریم. آنچه در منابعی مانند «طب الرضا» یا «طب الصادق» آمده، بیشتر ناظر به موارد خاص و شخصی بوده، نه قواعد کلی. اهل بیت(ع) خودشان هم به پزشکان مراجعه می کردند. بنابراین تعمیم این موارد به عنوان یک مکتب طبی جامع، هم از نظر فقهی و هم از نظر علمی محل اشکال است.
رسا- درباره همایش سال ۱۴۰۴ بفرمایید؛ محور آن چه خواهد بود؟
هفتمین همایش بین المللی سیره نبوی در طب، در آبان ۱۴۰۴ برگزار می شود و محور اصلی آن «هوش مصنوعی و سلامت معنوی» است. سه محور کلان برای همایش تعیین کرده ایم که 1- فرصتهای کاربرد هوش مصنوعی در ارتقای سلامت معنوی 2- چالشهای اخلاقی، حقوقی و اجتماعی هوش مصنوعی در حوزه سلامت معنوی 3- چشم انداز آینده سلامت معنوی با توسعه هوش مصنوعی. این موضوع از یک سو به یکی از مهمترین فناوری های روز جهان می پردازد و از سوی دیگر پیوندی نو میان علم و معنویت برقرار میکند.
رسا- این همایش چه نقشی در تقویت وحدت حوزه و دانشگاه داشته است؟
یکی از برکات این همایش، هم افزایی واقعی میان حوزه و دانشگاه بود. وحدت به معنای کنار گذاشتن رسالت ها نیست، بلکه به معنای اشتراک دستاوردها و همکاری علمی است. حوزه علمیه در علوم انسانی سرمایه عظیمی دارد و دانشگاه در علوم تجربی پیشتاز است. همایش توانست این دو را کنار هم بنشاند تا در عرصه سلامت معنوی هم در تشخیص و هم در درمان گام های مؤثری برداریم.
رسا- در پایان، چشم انداز شما برای آینده این حرکت چیست؟
امیدواریم با همت مسئولان و استمرار همکاری حوزه و دانشگاه، بتوانیم این همایش را گسترده تر و اثرگذار تر برگزار کنیم. هدف اصلی ما این است که در پرتو سیره نبوی، پزشکی را نه فقط به عنوان حرفه ای برای درمان جسم، بلکه به عنوان حرفه ای مقدس برای تعالی روح و هدایت انسان به کار گیریم.