جلوگیری رژیم پهلوی از برگزاری مراسم برای شهید آیت‌الله سعیدی
بین دستگیری و شهادت آیت‌الله سعیدی ۱۰ روز فاصله بود. تاریخ شهادت او را ۲۰ خرداد ۱۳۴۹ ثبت کرده‌اند. پیکر ایشان را به قم منتقل کرده و در آنجا به خاک سپردند. مراسم تشییع جنازه شهید آیت‌الله سعیدی به تظاهرات سیاسی علیه رژیم پهلوی منجر گشت. پس از شهادت آیت‌الله سعیدی، سپهبد مقدم رئیس اداره سوم ساواک دستور داد از هرگونه تبلیغ و تحریک و فعالیت در رابطه با شهادت آیت‌الله سعیدی جلوگیری کنند.
آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی در دوم اردیبهشت ۱۳۰۸ در محله نوغان مشهد متولد شد. او تحصیلات حوزوی خود را در این شهر آغاز کرد و در سال ۱۳۳۰ وارد حوزه علمیه قم شد. آیت‌الله سعیدی بیش از ده سال در درس‌های امام‌خمینی شرکت کرد و از فعالان نهضت امام بود. او حتی در سفرهای تبلیغی به کویت به معرفی و دفاع از امام‌خمینی می‌پرداخت و در سال ۱۳۴۴ با سفر به نجف به تبیین نهضت امام‌خمینی همت گماشت.
پایگاه انقلابیون
آیت‌الله سعیدی در سال ۱۳۴۴ به دعوت مردم جنوب تهران امامت جماعت مسجد موسی بن جعفر(ع) در خیابان غیاثی را برعهده گرفت و علاوه بر ترویج افکار و اندیشه‌های امام خمینی از حکومت شاه انتقاد می‌کرد. مسجد موسی بن جعفر پایگاه انقلابیون بود و از روحانیون مبارز برای سخنرانی دعوت می‌کرد. سعیدی مکاتبات زیادی با امام‌خمینی داشت و فعالیت‌های او حساسیت ساواک را بر انگیخته بود. طبق گزارش ساواک آیت‌الله سعیدی تنها فردی بود که علنی و غیرعلنی به نفع امام خمینی فعالیت می‌کرد.
مصیبت بزرگ
در اواخر اردیبهشت سال ۱۳۴۹، گروهی از سرمایه‌داران صهیونیست آمریکا برای مذاکره درباره سرمایه‌گذاری در ایران به تهران آمدند و با نخست‌وزیر و دولتمردان ایرانی به گفتگو پرداختند. در این سال، آیت‌الله سعیدی با نوشتن نامهای به علمای بزرگ کشور این اقدام را همچون مصیبت بزرگ و خطرناکی دانست که مسائل مهمی از قبیل امتیاز تنباکو، کاپیتولاسیون و سایر حوادث که برای هر یک از آنها، جامعه روحانیت پیشقدم در اعتراض و مبارزه بوده و قربانیانی داده است، کم اهمیت و کوچک است. این نامه صریح و افشاگر آیت‌الله سعیدی باعث رعب و وحشت رژیم پهلوی گردید وآنان به سرعت با مأموران امنیتی به منزل او هجوم بردند و وی را دستگیر کردند.[1]
شهادت زیر شکنجه
بین دستگیری و شهادت آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی، ۱۰ روز فاصله بود. ایشان در این مدت بارها شکنجه شد، ولی هیچ گاه حاضر به سازش نشد. تا آن که سرانجام وی را در زیر سخت‌ترین شکنجه‌ها به شهادت رساندند. تاریخ شهادت آیت‌الله سعیدی را ۲۰ خرداد ۱۳۴۹ ثبت کرده‌اند. پیکر ایشان را به قم منتقل کردند و در آنجا به خاک سپردند. مراسم تشییع جنازه شهید آیت‌الله سعیدی به تظاهرات سیاسی علیه رژیم پهلوی منجر گشت.
وحشت در ساواک
پس از شهادت آیت‌الله سعیدی، سپهبد مقدم رئیس اداره سوم ساواک دستور داد از هرگونه تبلیغ و تحریک و فعالیت در رابطه با شهادت آیت‌الله سعیدی جلوگیری کنند و افرادی که در این زمینه فعالیتی انجام میدهند، فوراً دستگیر و دست کم به مدت سه سال تبعید کنند.[2] به طوری که در یکی از گزارشهای شهربانی آمده است: «ساعت 19:00 امروز 49/3/26 سرکار سرهنگ وثوقی رئیس ساواک سمنان را ملاقات و اظهار داشتند طبق دستور مرکز بایستی از انعقاد مجلس ختم برای سید محمدرضا سعیدی خراسانی جلوگیری شود. مراتب به همین گونه به شهربانی‌های تابعه ابلاغ گردید. رئیس شهربانی سمنان»[3]
در گزارشی که شهربانی قم طبق دستور ممانعت از برگزاری مراسم برای آیت‌الله سعیدی به شهربانی مرکز ارسال داشته است، می‌نویسد: «محترماً بعدازظهر روز جاری [49/3/26] قرار بود مجلس ترحیمی به مناسبت شب هفت درگذشت مرحوم سید محمدرضا سعیدی خراسانی در مسجد امام تشکیل گردد و چون متصدی نظم محل مزبور را تضمین ننمود به نحو مقتضی و آرام از تشکیل مجلس مزبور جلوگیری گردید. ضمناً عده‌ای که اکثراً زن بودند به طور پراکنده و آرام به گورستان وادی السلام رفته پس از مراسم فاتحه‌خوانی بر مزار سعیدی مراجعت نمودند با مراقبت و پیش-بینیهای معموله هیچگونه گفتار یا عمل خلافی رخ نداد.»[4]
همچنین طبق گزارشهای شهربانی از طریق کلانتری‌ها با برگزاری هرگونه تجمع یا کجلس یادبودی برای آیت‌الله سعیدی جلوگیری شده است. از جمله این گزارشها، ممانعت کلانتری بازار تهران از برگزاری مجلس ختم آیت‌الله سعیدی در مسجد سید عزیزالله بازار تهران در تاریخ 27 خرداد 1349 است.[5]
در 27 خرداد 1349 آیت‌الله محمد غروی قصد دارد مجلس ختمی برای آیت‌الله سعیدی در مسجد ارک تهران برگزار کند اما در این روز درب مسجد ارک بسته است و مأموران شهربانی با متفرق کردن افراد و دسته‌های مردمی، هرگونه حرکتی را تحت نظر دارند. در این روز دو نفر به نامهای سید مهدی میری و سید کاظم فیض که برای شرکت در این مجلس به مسجد ارک مراجعه میکنند به اتهام اخلالگری دستگیر میشوند.[6]
گزارشهای شهربانی از برخورد و جلوگیری از برگزاری مجلس ختم برای آیت‌الله سعیدی در مسجد هدایت واقع در چهارراه استانبول در روز 28 خرداد 1349 و مسجد نو واقع در خیابان خراسان در تاریخ 30 خرداد 1349 است. طبق این گزارشها دستورات لازم به منظور جلوگیری از برگزرای هرگونه مجلس یا مراسمی برای آیت‌الله سعیدی داده شده و اقدامات و مراقبتهای لازم در این زمینه به عمل آمده بود.[7]
پی‌نوشت‌ها:
1- محمود پسندیده، شهید آیت‌الله سیدمحمدرضا سعیدی، مشهد، آوای کلک، 1390، صص 77-76
2- یاران امام به روایت اسناد ساواک، جلد اول، شهید آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، 1376، ص 26
3- آرشیو اسناد مرکز اسناد انقلاب اسلامی، پرونده آیت‌الله سید محمدرضا سعیدی، شماره بازیابی 1338، ص 21
4- همان، ص 12
5- همان، ص 20
6- همان، ص 27
7- همان، ص 30
ارسال نظرات