عناصر و مؤلفه های اصلی جنگ شناختی

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر مهدی قریشی استاد و پژوهشگر رسانه در دوره مهارت افزایی خبری خبرگزاری رسا با تأکید بر اینکه جنگ شناختی مناسبتی نیست، گفت: نمی توان به صرف انتشار یک خبر انتظار داشته باشیم مخاطب انقلابی شود؛ اگر انقلابی هستیم ریشه آن بر می گردد به 30 سال گذشته و ارتباط ما و خانواده ما در مسجد و هیئت، موارد مقطعی جنگ روانی است و جنگ شناختی بر روی ذهن ما است.

وی با بیان اینکه جنگ شناختی با جنگ روانی اشتباه گرفته می شود، اظهار داشت: جنگ روانی کاربرد خود را دارد برای مثال در انتخابات ها جمعیتی سفید، جمعیتی سیاه و جمعیتی خاکستری هستند و جمعیت سیاه و سفید از اعتقادات خود دست بر نمی دارند زیرا بر روی شناخت آنها کار شده و به اعتقاداتی رسیده که قابل تغییر نیست از این رو عملیات روانی به مدت 2 هفته با این گروه خاکستری کار دارد و می تواند نگاه آنها را به سفید یا سیاه متمایل کند.

این پژوهشگر رسانه با اشاره به توییت یکی از سلبریتی ها در خصوص احتیاجات زلزله زده های کرمانشاه اظهار داشت: در اثر یک توییت حجم زیادی از وسایل توسط مردم به سمت مناطق زلزله زده روانه شد و اینجا احساس می شود که پیام طبق نظریه گلوله جادویی مثل یک گلوله سریع عمل می کند. به نظر می رسید که تأثیر آنی و سریع پیام همانند یک گلوله که در نظریه گلوله جادویی آمده از بین رفته است اما در دوران امروز شگفتی هایی دیده می شود. در ایام زلزله و بحران از جنگ شناختی استفاده نمی شود بلکه با هزینه ای کم می توان یک عملیات روانی انجام داد اما جنگ شناختی هزینه و وقت بسیار بالایی را طلب می کند.

وی با بیان اینکه جنگ شناختی بسیار گسترده است، عنصر اصلی جنگ شناختی را پیام دانست و تصریح کرد: جنگ شناختی فرایند محور است بر خلاف جنگ روانی که تکنیک محور است؛ در منابع مختلف تکنیک های جنگ روانی را به عنوان تکنیک های جنگ شناختی معرفی می کنند که این مساله اشتباه است، پیام در جنگ شناختی مثل یک گل سفالگری به شکلی ورز داده می شود که بتوان با آن ادراک سازی انجام داد.

دکتر قریشی فرایند شکل دهی به تصاویر جهان را ادراک سازی معرفی کرد و افزود: در ادراک سازی داده گرفته می شود و پس از پردازش تصویری از آن شکل داده می شود. برای مثال در خصوص انقلاب اسلامی و دفاع مقدس داده هایی به شما ارائه می شود و تصویری از آن حاصل می شود؛ در جنگ شناختی غایت همه فعالیت ها تصویر نهایی است که شکل می گیرد. طرفدار داعش به دلیل داده هایی که به آن رسیده تصویری سیاه از شیعه دریافت کرده و در نتیجه از رفاهی که در اروپا داشته دست می کشد و به عملیات های گرگ تنها می پیوندد و این نشان می دهد که طرفدار داعش دچار خطای ادراکی شده و داده های نادرست دریافته کرده است. در جنگ شناختی با اطلاعات نادرست و پارازیت هایی که در پردازش ایجاد می شود تصویر نادرستی در پایان شکل می گیرد.

وی جنگ شناختی را یک فعالیت مستمر، طولانی مدت، همه جانبه و فرایندی توصیف کرد و افزود: جنگ نظامی شامل دریا، زمین و هوا می شود و در جنگ شناختی هم از همه ابزارها در همه جهات استفاده می شود یعنی رسانه، خبر، فیلم سینمایی، مسجد، منبر، سرود ابزارهای آن هستند. جنگ شناختی الگوهای راهبردی و قرارگاه دارد و این قرارگاه در سه سطح راهبردی، عملیاتی و تاکتیکی فعالیت دارد. ناتو در تحقیقات خود عرصه های نبرد را زمین، هوا، دریا، فضا، سایبر و در آخرین عرصه ذهن را عرصه نبرد دانسته و پیام را برای تسخیر اذهان می داند از این رو برای مقابله با آن باید از طریق قرارگاه مقابله کرد.

این استاد دانشگاه از لزوم ورود قرارگاهی به جنگ روانی و تقسیم وظائف بین رسانه ها و متخصصین این زمینه سخن گفت و سپس اظهار داشت: جایگاه فعالان رسانه ای خط مقدم جنگ شناختی همانند سربازان جنگ نظامی است و باید طبق طرح ریزی صورت گیرد. پیام در جنگ شناختی به مثابه سلاح است.

وی با اشاره به تلاش های فراوان شیعه و روحانیت در جنگ شناختی در طول قرن های گذشته اظهار داشت: در گذشته عنوان جنگ شناختی استفاده نمی شد اما همین کتاب الغدیر علامه امینی داده هایی جمع آوری کرده و طی مراحلی تجزیه، پردازش، دسته بندی کرده و منتشر می کند. دنبال چیز عجیبی در جنگ شناختی نباید باشیم بلکه همین کاری که در طول قرون گذشته انجام داده ایم را باید به جد انجام دهیم. تصویری که از امیرمؤمنان داریم نتیجه زحماتی است که به عنوان جنگ امروز شناخته می شود.

دکتر قریشی جنگ سایبری را در جنگ شناختی مهم دانست و آغاز پرونده هسته ای ایران را از افشای اطلاعات در اثر جنگ سایبری معرفی کرد.

این پژوهشگر رسانه در ادامه تکنیک های طرح ریزی و تکنیک های جنگ شناختی را با ذکر مثال بیان کرد و هدف جنگ شناختی را نفوذ و بی ثباتی دانست.

وی شکل گیری داعش و برخی پیشروی های این گروه ترویستی را در اثر جنگ شناختی دانست و با استفاده از نتایج تحقیقات خود در خصوص جنگ شناختی داعش و دلایل عضوگیری این گروه تروریستی، شاخص های مورد استفاده داعش در جنگ شناختی را بیان کرد.