قماربازان + سند

بر اساس اسناد برجای‌مانده از دوره پهلوی دوم، گزارشاتی موجود است که شماری از چهره‌های برجسته سیاسی و نظامی این رژیم، به طور منظم، هفته‌ای دو بار در منزل سپهبد خسروانی گرد هم می‌آمدند و به قماربازی‌های کلان می‌پرداختند. این گردهمایی‌ها، که با مبالغ هنگفت میلیونی همراه بود، گاه به بروز اختلافات و دلخوری میان شرکت‌کنندگان منجر می‌شد، چراکه برخی از آنان از پرداخت بدهی‌های ناشی از باخت در قمار سر باز می‌زدند.

این در حالی بود که کشور در آن زمان با چالش‌های جدی اقتصادی و اجتماعی دست‌وپنجه نرم می‌کرد و بخش زیادی از جمعیت، از محرومیت و کمبودهای اساسی در رنج بودند. مبالغ هنگفتی که در این جلسات قمار جابه‌جا می‌شد، در مقایسه با شرایط نابسامان جامعه، به‌وضوح نشان‌دهنده بی‌توجهی و جدایی طبقات حاکم از واقعیت‌های زندگی مردم بود.

نکته قابل‌توجه دیگر، حساسیت نهادهای امنیتی نسبت به این قماربازی‌ها بود که نشان‌دهنده وسعت و تاثیر این رفتارها حتی در سطوح بالای رژیم بود. چنین رفتارهایی نه تنها فساد ساختاری در میان لایه‌های بالای قدرت را آشکار می‌کرد، بلکه تصویر ناخوشایندی از فاصله عمیق میان حاکمیت و مردم ارائه می‌داد.

این رویدادها را می‌توان نمادی از سبک زندگی اشرافی و انحطاط اخلاقی در میان برخی از مقامات دوره پهلوی دانست؛ سبکی که در کنار دیگر مظاهر فساد و ناکارآمدی، بر نارضایتی عمومی دامن زد و از عوامل کلیدی فروپاشی مشروعیت این رژیم به شمار می‌رفت.

در گزارش ساواک از اعترافات یکی از افراد حاضر در این جلسات (جلال آهنچیان) چنین مشاهده می­شود:

متن سند:

در اجرای امر جلال آهنچیان احضار و پس از مذاکراتی که با وی شد و تذکراتی که به وی داده شد قبول نمود کلیه اطلاعات خود را درباره جلسات قماری که برخی از وزرا و مقامات مسئول در آن­ها شرکت دارند در اختیار گذارده و در آینده نیز مستمرا در این زمینه همکاری لازم را بعمل آورد .

نامبرده اظهار می­نماید حدود سه سال قبل وی در منزل خود يك جلسه مهمانی عادی ترتیب داده که در آن عده زیادی از شخصیت­های نظامی و سیاسی از جمله ارتشبد اویسی - سپهبد مبصر - سپهبد خسروانی - سپهبد شفقت - گلسرخی وزیر منابع طبیعی - زاهدی وزیر کشور - علی ایزدی رئیس دفتر والاحضرت اشرف پهلوی - سرهنگ معصومی معاون وزارت کشاورزی - هادی امیرابراهیمی - فریدون سودآور - على عبده ـ تقی علوی کیا وعده دیگری از شخصیت­ها شرکت داشتند .

در این میهمانی تعدادی از مهمان­ها بازی قمار سرگرم شدند و بعدها همین جلسه پایه و اساس تشکیل جلسات قمار شد و همه هفته سه شنبه­ها این جلسات تشکیل گردید البته تعدادی از افراد نیز درجلسات سه­شنبه­ها شرکت می­نمودند ولی در جلسات جدی قمار شرکت نمی­جستند .

این جلسات هر هفته منزل یکی از افراد بود ولی غالبا یا در منزل خود من (آهنچیان) يــــــــــا سپهبد پرویز خسروانی یا علی ایزدی بود چون در جلسات سه­شنبه که ظاهرا جنبه میهمانی داشت خانم­ها نیز شرکت داشتند جلسات دیگری نیز بوجود آمد که فقط مردها شرکت داشتند و به طوری که در این اواخر تقریبا هفته­ای دوبار این جلسات تشکیل می­شود و تقریبا کلیه جلسات در منزل سپهبد خسروانی است.

[...] ولی خسروانی در بعضی از بازی­ها در خاتمه بازی باخت خود را نمی­پردازد مثلا در يك جلسه خسروانی ٦٥٠ هزارتومان به ناصر گلسرخی و حسن زاهدی باخت ولی در خاتمه بازی چک­ها را پاره کرد و وجه آن را نپرداخت و بعضا در این قبیل مواقع رنجش­ها و ناراحتی های بین شرکت کنندگان پدید می­آید ولی بعد با وساطت سایرین حل می­شود.

آهنچیان می­افزاید چون با خسروانی دوستی چندین ساله دارد وجوهی را که در بازی از او می­برد به وی برمی­گرداند ولی خسروانی وجوهی را که از آهنچیان می­برد به وی مسترد نمی­دارد .

مشارالیه اضافه می­کند چون در بازی برای صاحب منزل مبلغی بعنوان کانیات برداشت می­شود( مخارج پذیرائی وغیره) در یکسال اخیر غالب جلسات بمنزل سپهبد پرویز خسروانی انتقال یافته است و بهانه ظاهری قضیه این است که همسر خسروانی که با شوهرش اختلافاتی دارد مایل نیست شوهرش در خانه دیگران ببازی بپردازد و این وجوه در هر يك از جلسات بتفاوت بین ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان می­شود و شاید از این بابت خسروانی طی یکسال گذشته متجاوز از یک میلیون تومان عایدی داشته است و این امر میزان باخت وی را از حدود ۴ میلیون تومان بحدود ۳ میلیون تومان کاهش داده است . ناصر گلسرخی وزیر منابع طبیعی - ناصر گلسرخی در بازی ها گاهی برنده و گاهی بازنده است ولی در مجموع برنده است و شاید ظرف یکسال اخیر حدود يك ميليون تومان برنده باشد ناصر گلسرخی شخصا به آهنچیان گفته است چنانچه دو فقره باختی را که در جلسات متشکله در شمال با شرکت پرتو وزیر دادگستری و شیبانی استاندار مازندران نموده نداشت میزان برد وی متجاوز از يك ميليون و هفتصد هزار تومان می­شد ولی باخت­های مذکور برد او را به يك ميليون تومان کاهش داده است.