امید آفرینی در جامعه اسلامی در منشور سیاسی زیارت عاشورا
امید، که از معرفت و شناخت نسبت به مبدأ و معاد حاصل مى شود، اساس همه تلاش هاى مفید و پرثمر انسانى و نیز منشأ اصلاح امور در جامعه و رسیدن شخص به سعادت ابدى است؛ همان گونه که ناامیدى و قطع امید نسبت به خدا و روز قیامت منشأ فسادها و تبه کارى ها و منتهى شدن کار انسان به شقاوت ابدى است. [ر.ک: محمدتقى مصباح، اخلاق در قرآن، ج 1، ص 400] . همین که انسان به آینده اى روشن امید داشته باشد، احساس نیکو و حالتى شاد به وى دست داده، باعث نشاط وى مى شود و در او انگیزه کار و تلاش ایجاد شده، او را به فعالیت هاى صحیح زندگى وادار مى کند.[ر.ک: الیزابت کوبلر، پایان راه (پیرامون مرگ و زندگى)، ص 142 / غلامحسین معتمدى، انسان و مرگ (درآمدى بر مرگ شناسى)، ص 40)].
از اقدامات بسیار مهم در حکومت اسلامی امید آفرینی در جامعه می باشد و ناامیدی در برخورد های سیاسی باعث نشان دادن ضعف است و موجب سلطه بیگانگان و ظالمان بر مؤمنین میشود.
در فراز هایی از زیارت عاشورا به حکومت حق و منصور که انتقام گیرنده خون سید الشهدا است اشاره شده که خود نشانه امید آفرینی و امید به آینده می باشد. «و ان یرزقنی طلب ثارکم مع امام هدی ظاهر ناطق».
قرآن کریم جهت ترغیب و تشویق انسان به کارهاى شایسته، بهره فراوانى از امید برده است.
خداوند نسبت به دیدار خود امید مى دهد:
ـ (مَن کَانَ یَرْجُوا لِقَاء اللّهِ فَإِنَّ أَجَلَ اللّهِ لاَت وَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ)[عنکبوت: 5]، کسى که به دیدار خداوند امید دارد [بداند که] اجل [او از سوى ]خدا آمدنى است و اوست شنواى دانا.
در جامعه اسلامی و دیگر جوامع بشری امید قوه محرکه پیشرفت است. اگر امید در جامعه وجود داشته باشد مردم میتواند به قله های پیشرفت و توانایی دستیابند.
«امید» و نقش آن در پیشرفت همهجانبهی ملی و اسلامی در چنین منظومهای و به عنوان یکی از مهمترین و اثرگذارترین مؤلفههای پیشرفت معنا میشود. رهبر معظم انقلاب حرکت کلان ملت ایران در مسیر پیشرفت را به تلاش گروهی کوهنورد تشبیه کرده و «امید» را یکی از مولفههای معنویِ اساسی برای رسیدن به این قله معرفی میکنند: «پیشرفت کشور را تسریع کنیم. امروز چه چیزهائی میتواند ما را موفق کند و چه چیزهائی میتواند برای ما مشکلات به وجود بیاورد؟ من یک مثالی بزنم: یک گروه کوهنورد را در نظر بگیرید که میخواهند خودشان را برسانند به قلهی برجستهی این کوه که دارای منافع است، دارای افتخار است. همّ آنها در درجهی اول، پیش رفتن و کار کردن و تلاش کردن است. البته در راه ممکن است مشکلاتی پیش بیاید، خطرهائی وجود دارد. آنچه برای آنها در درجهی اول ضروری است، عبارت است از اینکه تلاش کنند، کار کنند، تحرک داشته باشند، عزم راسخ داشته باشند، امید خود را از دست ندهند، نسبت به رسیدن به اهداف ناامید نشوند... ممکن است در هر راهی مشکلات و خطرهائی پیش بیاید... پس سازوبرگ اصلی این حرکت عظیم و بزرگ عبارت است از همین عزم راسخ، همین امید، همین کار و تلاش پیگیر، همین برنامهریزی، همین آمادگی و هشیاری. اگر این سازوبرگ اصلی وجود داشت، اگر این ارکان اصلی را دارا بود، این مجموعهای که دارد حرکت میکند - در مثال ما، کوهنوردان؛ و در واقعیت، ملت ایران - بر تمام مشکلات فائق میآید و میتواند همهی دشمنان خود را به زانو در بیاورد. اساس، این است.»[بیانات در اجتماع مردم بجنورد ۱۳۹۱/۰۷/۱۹].
در زیارت عاشورا نیز با بیان دو گزاره از قبیل: «وَ اَسئَلهُ اَن یبَلِّغَنِی المَقامَ المَحمُودَ لَکُم عِندَالله وَ اَن یرزُقَنِی طَلَبَ ثارِکُم مَعَ اِمامٍ هُدَی ظاهِرٍ ناطِقٍ بِالحَقّ مِنکُم» و همچنین «فَأَسْأَلُ اللَّهَ الَّذِي أَكْرَمَ مَقَامَكَ وَ أَكْرَمَنِي (بِكَ) أَنْ يَرْزُقَنِي طَلَبَ ثَارِكَ مَعَ إِمَامٍ مَنْصُورٍ مِنْ أَهْلِ بَيْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ؛» امید آفرینی را به نمایش درآورده و امید به آینده و قیام امام زمان عج را بیان میکند.
در این دو گزاره از زیارت عاشورا، از خدا می خواهیم خونخواهی امام حسین (ع) را با یاری امام منصور و امام زمان نصیب ما کند و در گذاره دیگر می گوییم: خونخواهی را از خدا می خواهیم که در رکاب امام زمان (عج) که هدایتگر است، واقع شود.
از مهم ترین و اساسی ترین گزاره های منشور سیاسی زیارت عاشورا امید به آینده و امید به پیشرفت و رسیدن به قله ها است؛ انقلاب ایران نمونه ای از امید آفرینی در بین ملل جهان می باشد، تمام کشورهای جهان و ملل مختلف با این الگو و این دستور از منشور سیاسی زیارت عاشورا می تواند از سلطه غرب و استعمار جهانی خارج شدن و با استقلال و امید به پیشرفت برای آینده کشور خودشان تلاش نمایند.
حامد میرزاخان
عضو مجمع نمایندگان طلاب و فضلای حوزه علمیه قم