۱۲ دی ۱۴۰۲ - ۱۳:۱۱
کد خبر: ۷۴۸۸۲۷
وکیلی:

مهاجرت یکی از اصول مسلم پیشرفت شیعیان بوده است

مهاجرت یکی از اصول مسلم پیشرفت شیعیان بوده است
عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در نشست علمی مرجع مجاهد یکی از اصول مسلم پیشرفت شیعیان در 1400 سال اخیر را مهاجرت دانست.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان رضوی، هادی وکیلی، عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد در نشست تخصصی همایش بین‌المللی مرجع مجاهد با اشاره به نشان‌دادن جایگاه آیت‌الله شیرازی در تثبیت نظریه اندیشه‌ی سیاسی شیعه در دوران معاصر، گفت: جهان اسلام بعد از دوران درخشان تمدنی در قرون سوم الی هشتم هجری، دچار ضعف و افول فراوان شد ودر سه الی سه قرن اخیر و زمانی که تمدن بشر به سرعت رشد کرد، مسلمانان از مسیر رشد تمدنی عقب ماندند و خواسته و ناخواسته در ذهن تمامی مسلمانان اعم از شیعه و اهل سنت سوالی مهمی مطرح شد که چرا مسلمانان این همه عقب‌ماندگی داشته‌اند.

وی افزود: در آن زمان و در پاسخ به این پرسش، سه نظریه بنیادی تولید شد که خواستگاه نظریه نخست در غرب بود و با این عنوان که تنها راه توسعه و پیشرفت و نجات، عبور از دهلیز و کانال تمدن غرب خواهد بود و را دیری وجود نخواهد داشت.

وکیلی در ادامه گفت: نظریه دوم بر این اساس تولید شد که جهان اسلام مبتنی بر تفکر تسنن است و گفتمان‌های مختلفی نیز حول نظریه صورت گرفت و فعالیت خود را در مصرو شبه قاره هند گسترش داد و اجمالا با قضیه خلافت اسلامی که مطرح شده بود حامیان زیادی پیدا کرد و هم در فضای نخبگانی و هم در حوزه‌های علوم دینی اهل سنت و مفتیان تسنن و هم در کف میدان نیز تحرکات زیادی به‌وجود آورد.

وی با اشاره به اینکه اگر نظریه‌ی اخیر شیعی به میدان نمی‌آمد، امروز در موقعیت بسیار نگران‌کننده‌تری قرار داشتیم خاطرنشان کرد: نقطه مقابل این است که در زمان به میدان آمدن نظریه اصیل شیعه و باتوجه به اقلیت بودن کمیت تشیع، از نظر الگو و مدل و گفتمان، ما دست برتر را داریم و این جاذبه‌ایست این نظریه به‌وجود آورده است.

وکیلی در خصوص کتاب «امام خمینی، تنها گزینه»  نوشته فتحی شقاقی، اظهار داشت: این نویسنده سنی مذهب این نکته را بیان کرد که بهترین الگوی ما امام حسین » ع « بوده است و امام خمینی نیز ایشان را مطرح کرده‌اند و بر این اساس به دنبال الگوی دیگری نباید گشت.

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: متفکران و نویسندگان برجسته غربی بسیاری این سوال را که چرا انقلاب ایران، انقلابی اسلامی بوده است را مطرح کرده‌اند تا پاسخی برای آن بیابند و دانشمندان زیادی در دانشگاه‌های کشور آمریکا نیز بر روی آن کار کرده‌اند.

وی بیان داشت: در درون ایران و در دوره مشروطه، متناظر با الگوهایی که وجود داشت، مدل‌هایی تولید شد و جریان ملی‌گرا، جریان چپ و جریان مذهبی شکل گرفت و چون پیروزی جریان مذهبی برای همگان مشخص شد، بسیار عادی و معمولی به نظر آمد و چیز عجیبی نبود که آن جریان به پیروزی رسید و به لحاظ تاریخی در آن زمان نیز مولفه‌هایی دخالت داشتند تا در رقابت با ملی‌ها و جریان های چپ، جریان مذهبی بر آن‌ها غلبه کند.

وکیلی فعالیت های گسترده عالمان دینی را در پیروزی این جریان موثر دانست و افزود: از نظر عالمان شیعه، حکومت‌های موجود غاصب بودند و مبتنی بر این حکومت‌های غاصب، یا باید درمقابل آن‌ها مدارا می‌شد یا یا به گونه‌ی دیگری در مقابل آن‌ها قیام می‌کردند.

وی در خصوص شخصیت آیت‌الله شیرازی نیز اظهار داشت: سیاست‌ها و مواضع ایشان اینگونه بود که همیشه و به یک‌شکل با یک کنش در مقابل حکومت پهلوی قرار نمی‌گرفتند و رفتار ایشان نشان‌دهنده این بود که عالم شیعه به خوبی فضا را کنترل کرده و آن را مدیریت می‌کند.

وکیلی با اشاره به اینکه نظر عالمان شیعه در آن زمان و در شهرهایی مانند نجف، قم و مشهد اینگونه بود که حکومت قصد اسلام‌ستیزی دارد، عنوان کرد: عالمان دینی با جمع‌بندی و به قطعیت رسیدن در این موضوع، بر آن شدند تا الگوی امام حسین(ع)  را انتخاب کرده و آن را سرلوحه فعالیت‌های خود قرار دهند.

وی با اشاره به کتاب نویسنده معروف ماری هگلند با عنوان «سیاست و مذهب در ایران معاصر» ، گفت: در این کتاب این سوال با مخاطب مطرح شد که چرا در ایران انقلاب اسلامی شیعی برپا شد و در جواب این سوال که در ایران چه فردی انقلاب کرد، انقلاب‌کننده اصلی حسین(ع) بود.

عضو هیئت علمی گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد افزود: شیعه معتقد بر این بود که با حضور عالمان دینی در میدان، تمام مردم و حتی تمامی طلاب با وجود به میدان آمدن باید دنباله‌رو و پیروی مرجعیت بوده و این موضوع به‌عنوان یک اصل در شیعه بیان شده است.

وی با اشاره به رعایت اصل مرجعیت در فعالیت‌های امام خمینی(ره)، یادآور شد: تمرکز بر این مسئله موجب پیروزی شیعیان شده و وحدت جامعه را به دنبال خواهد داشت و در مشهد و در بیت آیت‌الله شیرازی نیز، این مسئله نمایان بود و جامعه شیعه به خوبی از ایشان حمایت کرده و دنباله‌روی ایشان بودند.

وکیلی با اشاره به مسئله مطرح‌شده در ادبیات دینی شیعه با عنوان مهاجرت، اظهار داشت: یکی از اصول مسلم پیشرفت شیعه در 1400 سال اخیر، مهاجرت بوده است و عالمان دینی با سختی‌ و مشقت‌های فراوان در جهت ترویج شیعه در جهان فعالیت‌های گوناگونی انجام دادند.

وی در ادامه گفت: آیت‌الله شیرازی تاثیرات فراوانی از مراجع عالی‌قدر آن زمان در نجف و سامرا گرفته‌اند و الگوی ایشان به عالمان آن مراجع بسیار نزدیک بوده و در رویکرد ضد استبدادی نیز فعالیت‌های بسیاری انجام داده و نقش مهمی در مبارزه با استعمار آن زمان داشتند.

جواد رستمی
ارسال نظرات