۱۴ سال گذشت، اما حماسه فراموش نمی‌شود
۱۴ سال قبل، واکنش مردم گیلان به وقایع ناگوار عاشورای ۸۸، در هشت دی رقم خورد، مردم گیلان در شام غریبان، از اتفاقات روز عاشورای تهران (۶ دی) مطلع شدند. صبح فردا در رشت جلسه‌ای برگزار شد که شهید حامد کوچک‌زاده، یکی از مدافعان حرم گیلانی از بانیانش بود، به قول شاعر که می‌گوید: «آن‌زمان که وطن، فروشی بود / رشت شعر مقاومت می‌گفت»
حوالی ۱۳ سال پیش بود که مردم گیلان به دیدنش رفته بودند. شور و شعف از خوشحالی دیدنِ ماه یک طرف و قدردانی ماه از بصیرت گیلانی‌ها در زمان فتنه از طرفی دیگر شورِ بیت را بیشتر کرده بود. آقا بهشان گفته بود: « رشت جزو معدود مناطقی بود که یک روز زودتر از حرکت خودجوش ملت، در هشتم دی سال ۸۸ به صحنه حضور مردم در مقابل فتنه گران تبدیل شد.»
اجتماع مردم رشت در هشت دی ۱۳۸۸
حماسه‌ای که دیداری حماسی را رقم زد
هزاران نفر از اقشار مختلف مردم استان گیلان جمع شده بودند پایِ منبر آقا، تا ببینند در سال گذشته، وقتی پس از فتنه ۸۸ زودتر از سایر مردمِ کشور بصیرت به خرج داده و به سردمداری شهدای مدافع حرمی که پر کشیدند اما همواره شهید زیستند و به آن اهانت فتنه‌گران جواب محکمی دادند را آقا چطور تبیین می‌کنند و تکلیفشان پس از آن حماسه چیست؟ و حالا یک سال پس از آن ماجرا در هشت دی ماه ۱۳۸۹ آقا روبرویشان ایستاده بود و از همت، بصیرت، آگاهی و هوشیاری مستمر مردم گیلان قدردانی می‌کرد و ولایتمداران گیلانی اشک شوق می‌ریختند.
دیدار مردم گیلان با رهبر انقلاب در هشتم دی ماه ۱۳۸۹
آقا بعد گریزی به سابقه تاریخی گیلان زدند. سبقه‌ای تاریخی که همواره باعث افتخار گیلانیان است. ایشان همت مردم خطه گیلان را نمونه بارزی از همت ملت ایران دانستند.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی از شخصیت مبارز و مجاهد شهید میراز کوچک خان جنگلی، در بیان سابقه درخشان مردم گیلان صحبت کردند و فرمودند: «مقابله با عوامل گروه‌های ملحد و ضد دین، حضور تأثیرگذار در پیروزی انقلاب اسلامی، رشادت جوانان مؤمن و بسیجی این استان در دوران دفاع مقدس، و نقش‌آفرینی اندیشمندان، دانشگاهیان و علمای گیلان در مقاطع مختلف از جمله سوابق دینی، انقلابی و علمی مردم این استان است.»
دیدار مردم گیلان با رهبر انقلاب در هشتم دی ماه ۱۳۸۹
ایشان همچنین با یادآوری نقش آفرینی مردم رشت در مقابله با فتنه سال گذشته، آن را نشانه دیگری از همت و بصیرت مردم گیلان دانستند و افزودند: «رشت جزو معدود مناطقی بود که یک روز زودتر از حرکت خودجوش ملت، در هشتم دی سال ۸۸ به صحنه حضور مردم در مقابل فتنه گران تبدیل شد.»
۱۴ سال قبل، واکنش مردم گیلان به وقایع ناگوار عاشورای ۸۸، در هشت دی رقم خورد، مردم گیلان در شام غریبان، از اتفاقات روز عاشورای تهران (۶ دی) مطلع شدند. صبح فردا در رشت جلسه‌ای برگزار شد که شهید حامد کوچک‌زاده، یکی از مدافعان حرم گیلانی از بانیانش بود، به قول شاعر که می‌گوید: «آن‌زمان که وطن، فروشی بود / رشت شعر مقاومت می‌گفت»
جمع‌بندی جلسه این شد که برای صبح روز بعد (هشت دی) از مردم برای برگزاری یک تجمع در میدان شهرداری رشت دعوت شود (در حالی که هنوز شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی راهپیمایی سراسری ۸ و ۹ دی را اعلام نکرده بود). صبح هشتم دی‌ماه، مردم رشت به‌میدان آمدند؛ البته برای مردم اقلیمی که یک درهم‌آمیختگی تاریخی و عمیق با امام‌زادگان و نوادگان ائمه اطهار (ع) داشتند، این کافی و راضی‌کننده نشد و آن‌ها ۹ دی ماه مجدداً در میدان شهرداری رشت اجتماع کردند.
هشتم دی، محمل یک حضور حماسی دیگر از مردم گیلان در تاریخ است که از بیشتر چشم‌ها دور مانده است؛ دی ماه ۱۳۲۹، در اوج حساسیت مبارزات ملی شدن شدن صنعت نفت، دقیقاً در چنان روزی، میدان شهرداری رشت شاهد حضور ده‌ها هزار نفر از مردم گیلان شد.
در زمانهای که ساختارهای سیاسی و اجتماعی، بسیاری از مناطق کشور را در انفعال فرو برده بود؛ این تجمع بزرگ، پشتوانه شخصیت‌هایی چون مرحوم آیت‌الله کاشانی، مرحوم مصدق و قلم‌ها و اراده‌هایی شد که ۲۹ اسفندماه، ملی شدن نفت را به مرحله تصویب رساندند، تجلیل یا حمایت رهبران ملی‌سازی نفت و شخصیت مبارزی چون شیخ محمدباقر رسولی از مردم گیلان برای این تجمع، نشانه اهمیت و تأثیرگذاری حماسه هشت دی بود.
هفت دی ماه آغاز حماسه‌سازی گیلانیان بود
مرتضی نورسته، یکی از فعالان فرهنگی و اجتماعی استان گیلان که در حماسه مردم گیلان در هشتم دی ماه ۱۳۸۸ حضور فعال داشت درباره دو جریان فعال در دوران ۸۸ گفت:«یک جریان منتسب به نهادهای رسمی حاکمیتی بودند مانند سپاه، مجموعه‌های فرهنگی، شورای تبلیغات، ائمه جمعه که در انتخابات ۸۸ نقش آفرینی داشتند و جریان‌های مردمی که پیش و پس از ۸۸ در صحنه‌ها حضور داشتند.»
نورسته، از فعالان حماسه هشت دی ۸۸ مردم رشت می‌گوید که یکی از جریان‌های مردمی در تقابل با فتنه حضور جوانانی مانند شهید سید اسماعیل سیرت‌نیا و شهید حامد کوچک‌زاده از شهدای مدافع حرم گیلان بود، این افراد بدون هیچ وابستگی در تمامی صحنه‌ها حضور داشتند.
رهبر انقلاب می‌فرمایند: « همت را از مردم گیلان مشاهده کردیم که ایمان، اخلاص و حضور در صحنه را به جایی رساندند که جزو مردم برجسته شدند» همان طور که نورسته، از حاضرانِ حماسه هشت دی در رشت تعریف می‌کند: «مردم گیلان در زمان فتنه ۸۸ در گیلان در روز ۱۱ محرم الحرام جلوی درب دفتر نماینده ولی‌فقیه در گیلان جمع شده بودند و می‌توان گفت گیلانی‌ها در هفت دی ۸۸ بصیرت خود را بروز دادند که شاید بتوان گفت هفت دی بود که بیشتر در این سال‌ها مغفول ماند.»
رویش جوانان نخبه گیلانی از دل جریان فتنه ۸۸
سجاد ستوده، یکی دیگر از فعالان فرهنگی و اجتماعی استان گیلان است که در حماسه بصیرتی گیلانیان در سال ۸۸ حضور فعال داست. او می‌گوید: «در آن زمان، فیسبوک و توئیتر به شدت خالی از نیروهای معتقد به نظام و انقلاب و حیات خلوت و اتاق فرمانی برای اغتشاش به فرماندهی BBC و سایر شبکه‌های خارجی معاند فارسی زبان بودند، ما در ایران جنگ وبلاگ‌ها را داشتیم و بسیاری از افراد در این حوزه ترور می‌شدند.»
گیلان به دلیل سبک زندگی و دسترسی‌هایی که مردم دارند تقریباََ شبیه تهران بود و در اغتشاشات نیز درگیر بود، و زمانی که در تهران درگیری‌ها به پایان رسید در گیلان نیز شاهد جمع شدن مشکلات و اغتشاشات بودیم. با اینکه نبود سواد فضای مجازی و فعالیت و حضورِ نیروهای انقلابی در شبکه‌های اجتماعی کم‌رنگ بود اما بصیرت و ایمان، 2 قوه محرکه‌ای بود که مردم را به خیابان‌ها آورد و نقشه دشمن را خنثی کرد.
ستوده، که در جریان حماسه هشت دی رشت حضور داشت درباره رویشی که پس از فتنه 88 در گیلان رخ داد این چنین می‌گوید: «در فضای مجازی شاهد جوانان نخبه رسانه‌ای بودیم که از دل همین جریانات رشد کردند. از سال ۸۸ جوانان و نخبگان ما فهمیدند که فضای بازی تغییر کرده و به فضای مجازی رسیده است و شاهد افزایش فعالیت‌های مجازی توسط جبهه انقلاب در گیلان بودیم.»
فتنه ۸۸ بدون مستندات در گیلان
متأسفانه یکی از پشیمانی‌ها این است که حماسه هشت دی تاکنون به درستی بازخوانی نشده است. البته سجاد ستوده، این فعال رسانه‌ای گیلانی معتقد است که» «چیزی به نام بازخوانی فتنه ۸۸ وجود ندارد چرا که این حماسه تاکنون خوانده نشده تا بازخوانی شود، در گیلان مستندی مکتوب درباره فتنه ۸۸ وجود ندارد و این موضوع باید دوباره خوانده شود.»
مطلبی که پرداختن به آن بسیار دارای اهمیت است. چرا که اکنون دانشجویان و دانش‌آموزانی هستند که در زمان فتنه یا بسیار کوچک بودند یا هنوز به دنیا نیامده بودند و فتنه را درک نکردند. گرچه این اتفاق مربوط به 14 سال اخیر است اما وقتی مستندات تاریخی کافی وجود نداشته باشد ممکن است که این حماسه بصیرتی در طی سال‌ها رنگ ببازد و فراموش شود. پس باید برای نسل جوان حاضر بازگو شود.
ستوده معتقد است که اسناد فتنه ۸۸ باید در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته و بازخوانی و تشریح شده و در اختیار نسل‌های جدید قرار بگیرد تا در تاریخ ماندگار شود، چرا که حضرت آقا خط تحریف را خطرناک‌تر از خط تحریم می‌دانند و دشمن دارد در خط تحریف به صورت جدی کار می‌کند، دشمن با هزینه‌های هنگفت مستندهای بسیاری می‌سازد و ما باید در مقابل این خط تحریف روایت درستی ارائه کنیم.
نقطه آغاز اغتشاشات در ۸۸ را از گیلان طراحی کرده بودند
روح الله پوراسماعیلی، از دیگر فعالان فرهنگی و اجتماعی استان گیلان است که او نیز یکی از بانیان حماسه بصیرتی هشت دی در رشت بود. او شاکله اصلی فضای ساختاری در سال ۸۸ در گیلان را عموماََ اصلاح طلب معرفی می‌کند و معتقد است که گیلان اغلب حیات خلوت جریانات اصلاح طلب و کارگزاران و از پایگاه‌های این جریانات در کشور بود تا جایی که نقطه آغاز اغتشاشات در ۸۸ را از گیلان طراحی کرده بودند.
به گفته این فعالِ حماسه هشت دی ۸۸، جریان اصلاحات بسیار حساب شده به بدنه اجرایی نیرو تزریق می‌کرد و بسیاری از گلوگاه‌ها که از نظر ما دور مانده بود در اختیار اصلاح طلبان بود و بسیار نیز مؤثر واقع شد. در سال ۸۸ ما در گیلان دنبال افرادی می‌گشتیم که برای انقلاب موضع‌گیری کند، مصیبت‌هایی برای یافتن سخنران در هشت دی ۸۸ کشیدیم اما افراد بسیاری به دلیل ملاحظات موضع‌گیری نمی‌کردند.
این فعال فرهنگی و اجتماعی درباره حضور شهید سیرت‌نیا در حماسه هشت دی می‌گوید: «شهید سیرت‌نیا پیش از اینکه مدافع حرم شود در جریان فتنه ۸۸ چندین بار تا مرز شهادت رفت، شهید حامد هم یکی از افرادی بود که همیشه در صحنه‌ها حضور داشت و در خط مقدم جریانات انقلابی بود و به سردمداری این شهدا بود که فرماندهان و دانشجویان انقلابی در کمتر از ۲۴ ساعت در تقابل فتنه ۸۸ حماسه هشت دی را پدید آوردند، جمعیت به حدی بود که دوربین عکاسان و فیلم‌برداران قادر به ثبت تمام افراد نبود اما متأسفانه خاطرات آن دوران ثبت و ضبط نشده است.»
متأسفانه پوراسماعیلی نیز نسبت به عدم ثبت و ضیط اسناد حماسه هشت دی در گیلان ابراز نگرانی کرد و معتقد است که «باید مؤسسه مطالعاتی فتنه در گیلان ایجاد شود، با اینکه تولید محتوا در فضای مجازی خوب است اما مانایی ندارد و ما نیازمند ثبت اسناد و تدوین و تألیف کتبی در حوزه بازخوانی و ثبت مدارک فتنه ۸۸ و حماسه هشت دی مردم گیلان هستیم.»
اجتماع مردم رشت در هشت دی ۱۳۸۸
حضور مردم در وقایع معمولی تاریخ مهم است اما در بزنگاه‌هایی که دل خواص به تردید می‌افتد و دست مدیران لرزان می‌شود اقدام مردم اهمیتی مضاعف می‌یابد و تاریخ دیگری را بنا می‌گذارد؛ هشت دی ۱۳۲۹ و ۱۳۸۸ هر دو روزی بودند که در آن مردم گیلان زودتر از بسیاری از خواص و مدیران، خودشان را به‌معرکه رساندند: "یکی در صیانت از استقلال اقتصادی ایران و دیگری برای حفاظت از استقلال سیاسی آن."
اهمیت و عظمت حضور مردم در دوره اختناق پهلوی (که گاهی مردم گیلان از رعب متهم شدن به برگزاری تجمع، جرئت برگزاری تشییع عزیزان خود را نداشتند) مشخص است اما در سال ۸۸، یکی از فعالان روشنگری در این موضوع می‌گفت ما گاهی برای انتخاب سخنران مراسمات، با امتناع اکثر خواص از سخنرانی روبرو می‌شدیم!
متأسفانه هنوز هم در یادآوری و احیای هشت دی گیلان، برخی از ما نگران و دست‌به‌عصا هستیم، بنابراین؛ در شرایطی که امروزه گاهی در مناسبت‌زدگی و مناسک‌سازی زیاده‌روی می‌کنیم اما پاسداشت مناسبت «۸ دی» در گیلان، به‌خاطر آن پیشینه تاریخی، می‌تواند نماد و یادآور زمانهای مختلفی شود که این استان پیشگام و تعیین‌کننده شده است.
منبع: فارس
ارسال نظرات