ویژگی های پول در فقه اسلامی

به گزارش خبرنگار سرویس سیاسی خبرگزاری رسا، آیت الله محسن اراکی عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری پیش از ظهر امروز در نشست حکمرانی اقتصادی و کنترل تورم که در دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری در قم برگزار شد گفت: در فقه اسلامی کالایی که ارزش حقیقی دارد باید پایه مبادله قرار بگیرد اما ارزش پول کاغذی اعتبار محض است.

وی با تصریح بر اینکه کالای مورد مبادله باید منفعت محلل مقصوده داشته باشد، اظهار داشت: کالا در فقه اسلامی باید نیاز باشد و مالیت داشته باشد یعنی مالیت مال به وجود منفعت مقصوده یا همان ارزش مصرف بوده و تعیین کننده منفعت نیز عرف است اما منظور از عرف عرف عقلاء است نه عرف ساخته شده به واسطه القائات سرمایه داران؛ عرف عقلاء نیز باید از عقل سرچشمه بگیرد نه اینکه برای منفعت شخصی فرهنگی را عرف کنند.

وی با اشاره به مبارزه اسلام با بسیاری از عرف های جاهلی تصریح کرد: اگر منفعتی مشروع باشد و مقصود عقلاء هم باشد می تواند ملاک مالیت منفعت مقصوده باشد.

استاد درس خارج حوزه علمیه قم با قرائت آیه «لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ» اظهار داشت: در فقه اسلام «اکل مال بالباطل» ممنوع است یعنی مبادله چیزی که حقیقتا مال هست با چیزی که مال نیست ممنوع است؛ مدت ها به این اصرار قرآن کریم نسبت به «اکل مال بالباطل» فکر می کردم و همچنین بر روی آیه «وَلَا تُخْسِرُوا الْمِيزَانَ» تعمق کردم و متوجه شده اساس مبادله در اسلام بر اساس رهنمود های این دو آیه است.

وی ادامه داد: اگر مالی مبادله می شود باید در ازاء مال مبادله شود و اگر انسان مال را مبادله کرد و در مقابل آن چیزی گرفت که ارزش مصرفی دارد این معامله درست است؛ علاوه بر ممنوعیت مال با چیزی که مال نیست، مال مبادله شده نیز باید از لحاظ ارزش برابر باشد که اینجا بحث پول پیش می آید.

آیت الله اراکی با اشاره به ویژگی های پول در فقه اسلامی عنوان داشت: چیزی که شرایط پول شدن را دارد باید ارزش حقیقی داشته باشد زیرا اگر این شیء ارزش اعتباری محض داشت راه برای «اکل مال بالباطل» باز می شود؛ کسانی که پول اعتباری دارند کالای حقیقی خریداری می کنند و پیش خود نگه می دارند که تقاضای کاذبی از کالا به وجود می آید و ارزش کاغذی که قرار بود برای مبادله قرار بگیرد پایین می آید.

عضو هیأت رئیسه مجلس خبرگان رهبری با اشاره به خلق پول توسط دولت ها و بانک ها، عنوان داشت: بانک ها هر وقت بخواهند می توانند پول چاپ کنند که در نتیجه عدم تعادل بین طرفین معامله پیش می آید. کسانی که می توانند پول را کنترل کنند آن را با هزینه پایین بدون پشتوانه چاپ می کنند و با آن کالا خریداری کرده و احتکار می کنند.

وی در ادامه ذکر ویژگی های پول، اضافه کرد: پول باید بتواند پایداری داشته باشد که در نتیجه گذشت زمان از بین نرود و مانند میوه جات و کالای مصرفی که در طول زمان از بین می رود نباشد؛ طلا و نقره کمترین میزان استهلاک را دارد و همچنین پول باید آسان قابل نگه داری باشد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به لزوم تغییر اعتبار پول ملی تصریح کرد: پیشنهاد کردم که طی چند مرحله و فرایند نخ نقره را در هر اسکناس قرار دهند که ارزش آن اسکناس برابر با مقدار نخ نقره باشد و در چند مرحله افزایش وزن نقره نخ طلا در اسکناس قرار داده شود تا کم کم مورد اقبال عموم نیز قرار گیرد؛ به مرور به پولی برسد که طلا باشد و معتقد هستم که اگر بخواهیم با دلار مبارزه کنیم راهی جز این نیست؛ اینچنین پول ایران پول اول جهان خواهد شد.

وی با بیان اینکه یکی از علت های اصلی تورم چاپ پول است اظهار داشت: ثروت در هر جامعه ای محدود است از این رو در نتیجه این نوع خلق پول کالای حقیقی جامعه توسط خالقین پول احتکار می شود تا سود کنند و کارگر حقیقی پول اعتباری می گیرد و ارزش پولش هر روز کم می شود. هرچه خودرو وارد کشور شود و تولید افزایش پیدا کند ارزش خودرو پایین نمی آید زیرا بازهم کسانی که پول کاغذی به دست دارند همه این خودرو ها را می توانند در عرض چند ساعت خریداری و احتکار کنند؛ محدودیت مثل کدملی و حساب وکالتی جواب نمی دهند چون کارت ملی و کارت بانکی را اجاره می کنند.

آیت الله اراکی با تأکید بر اینکه در کشورهای خارجی چاپ پول در کنترل دولت بوده و علاوه بر سلطه کامل بر بازار دارند، نحوه نقل و انتقال را کنترل می کنند، گفت: آمریکا به عنوان قدرتی که پول کاغذی در مقیاس جهانی چاپ می کند و تورم را تشکیل می دهد و این تورم را به سایر کشورها صادر می کند. این سیستم آفت پذیر است و اگر هم در کشوری تورم دیده نشد چیزی از آفت پذیری سیستم پول اعتباری کم نمی کند.

وی با بیان اینکه تقاضای کاذب فقط با خلق پول نیست، اظهار داشت: با تبلیغات هم چنین موردی رخ می دهد مانند دارو و لوازم آرایش که با لابی و تبلیغ کالا را گران می کنند. ایجاد تقاضای کاذب و ایجاد فرهنگ مصرف گرایی در فرهنگ سرمایه داری وجود دارد.

عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه دولت باید زمینه مناسب برای افزایش تولید و کاهش هزینه های تولید را فراهم کند، تصریح کرد: مهم ترین راه های مبارزه با تورم جلوگیری از خلق پول است که باید کلا محو شود زیرا خلق پول کاملا نامشروع است.

وی در پایان با اشاره به مشکل ارز خاطرنشان کرد: ارز که در کشور وارد می شود در اختیار شرکت های دولتی و شبه دولتی است که دولت می تواند این ارز را بگیرد؛ ارز وارداتی کشور کم نیست بلکه در اختیار سیاستگذاری کلان دولت قرار نمی گیرد.

علی نژاد