نقش و جایگاه مردم در استقرار و استمرار نظام اسلامی در پرتو قانون اساسی بررسی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان رضوی، دکتر هادی طحان نظیف، عضو حقوقدان و سخنگوی شورای نگهبان در برنامه ای با عنوان نقش و جایگاه مردم در استقرار و استمرار نظام اسلامی در پرتو قانون اساسی و شورای نگهبان که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه رضوی برگزار شد بسیج را تبلور عشق به اسلام، ایران و مردم خواند و گفت: بسیجی نماد یک ایثارگر مقاوم در برابر ظلم است.

وی در ادامه به قدرشناسی ایام تحصیل و دوره دانشجویی توصیه کرد و از دانشجویان خواست تا قدر فرصت ها را دانسته و توشه علمی و آگاهی و بصیرت لازم را برای خود فراهم کنند.

دکتر طحان نظیف با اشاره به موضوع نقش و جایگاه مردم در استقرار و استمرار نظام اسلامی در پرتو قانون اساسی و شورای نگهبان بیان داشت: مکاتب سیاسی گوناگون در طول تاریخ نظرات مختلفی پیرامون حاکمیت داشتند که نقطه اشتراک همه آنها حضور مردم، هرچند به صورت محدود بوده است.

وی افزود: حداقل حضور مردم در این سیستم های حکومتی فرمانبرداری و تبعیت در حکومت خودکامه است و در مقابل هم نقش حداکثری در حکومت دمکورات مردم بر مردم مطرح می شود که نقش مردم در تحقق آن محوری است.

نقش و جایگاه مردم در حکومت اسلامی

عضو حقوقدان شورای نگهبان بیان داشت: می گویند در حکومت اسلامی اساس و بنیان و منشاء چیست؟ در جواب خواست شارع مقدس به عنوان مبنا مطرح می شود. حال جایگاه و شان مردم در این حکومت چیست؟ یعنی در استقرار و استمرار حکومت نقش مردم چیست؟

وی افزود: تشکیل حکومت اسلامی فرایند چند مرحله ای است که نقش مردم را در مراحل آن به گونه های مختلف می توان دید.

سخنگوی شورای نگهبان بیان داشت: تشکیل حکومت اسلامی و قرار گرفتن امام معصوم در راس آن و یا نائب امام زمان(عج) در عصر غیبت، خواسته شارع مقدس است. از آن سو هر حکومتی که ریشه در مبانی و حاکمیت الهی نداشته باشد هم حکومت طاغوت نامیده می شود.

وی افزود: مردم در تشکیل حکومت اسلامی مختار هستند یعنی باید بخواهند که چنین حکومتی را بر سر کار بیاورند. درصورت خواستن، در راه تشکیل حکومت، وظیفه بسترسازی و مهیا کردن شرایط را دارند و رای و نظر آنها زمینه ساز است.

دکتر طحان نظیف بیان داشت: مرحله استقرار نیازمند انتخاب از سوی مردم است اگر مردم با ولی همراهی  نکنند حکومت تشکیل نمی شود هرچند عدم همراهی عقوبت و نحوست داشته باشد.

وی افزود: در تشکیل حکومت بعد بسترسازی و فراهم شدن مقدمات دو نظریه انتخاب و انتصاب مطرح است که در هر دو نظریه نقش مردم روشن است.

سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: مردم در مرحله تشکیل و استقرار نقش دارند هرچند حکومت الهی باشد و در مرحله پس از تشکیل یعنی استمرار هم همان عوامل مشروعیت زای الهی و پذیرش و همراهی مردم نیز دارای نقشی برجسته است.

وی گفت: مسئله مشارکت مردم در استمرار حکومت اسلامی را نظام از کنار آن به سادگی نگذشته و در نگاه امام و رهبری و قانون اساسی هم مطرح شده است.

امامت و امت

عضو حقوقدان شورای نگهبان بیان داشت: امام و امت ساختار و بنیانی است که در نظام شرعی ما مطرح بوده و مجرای حاکمیت الهی از طریق امام نسبت به مردم در غالب امت تبلور و تجلی پیدا می کند.

وی افزود: جامعه ای که امامت و ولایت را می پذیرد و با ولی خود هم نظر می شود را امت می نامند که این دارای یک مفهوم جدید و نکته ای مهم است.

سخنگوی شورای نگهبان ادامه داد: یکی از شئون امامت اداره جامعه است و اولین معنای متبادر از امام، حاکمیت است اما جایگاه امامت فراتر از این است حکومت تنها وسیله ای برای تحقق وظایف امام و اداره جامعه در مسیر سعادت و رستگاری است.

وی افزود: مفهوم دولت و ملت در نظام های حقوقی سیاسی با یک عامل و عنصر جغرافیایی شناخته می شود اما مفهوم امام و امت فراتر از آن بلکه اعتقادی است.

دکتر طحان نظیف در ادامه گفت: دیدگاه امامت و امت گستره جهانی دارد که دولت و ملت را در بر می گیرد. امام نیز در انقلاب رابطه مرجع و مقلد را به رابطه امام و امت ارتقاء داد این رابطه در پیروزی و تدام انقلاب نقش جدی داشت.

وی افزود: امروز انقلاب مقتدرانه در یک چله پرافتخار مسیرش را پیش می رود و مرحله تمدن سازی در گام دوم خود را در پی دارد. و مردم که در تشکیل و استقرار حکومت همراهی کردند در استمرار نظام نیز نقش بی بدیلی در حوزه امامت و امت دارند.

عضو حقوقدان شورای نگهبان بیان داشت: دو عنصر رهبری و مردم عامل پیروزی هر انقلابی است امامی که پیوند می خورد به امت، بیشتر سال های عمرش را به صورت فیزیکی در کنار آنها نبود اما با اعتقاد مردم و باور قلبی آنها به سمت قیام برای خدا برای استقرار احکام الهی حرکت کرد و به پیروزی رسید.

نگاه امام و رهبری به مردم

سخنگوی شورای نگهبان بیان داشت: در نگاه بسیاری از سیاستمداران مردم وسیله کسب قدرت هستند که در قبال این خدمت یک امتیازاتی هم به آنها تعلق می گیرد اما در نگاه امام، رضایت مردم مقدمه بدست آوردن رضایت خداست یعنی انها را در جایگاه ولی نعمتی می بیند.

وی افزود: در این نگاه مردم تاریخ مصرف ندارند همانطور که خودشان انقلاب کردند باید این را پیش ببرند این انقلاب و قانون اساسی برای مردم است.

وی ادامه داد: رهبری هم مکرر همین نگاه امام را مطرح می کند که می فرمایند کار و صحنه دست مردم است ابتکار عمل با آنهاست.

دکتر طحان نظیف بیان داشت: قانون اساسی فارغ از نگاه بنیانگذار و رهبر انقلاب این نگاه را نسبت به مردم دارد. و شورای نگهبان نیز پاسدار حقوق مردم بر مبنای قانون اساسی است.

وی افزود: قانون اساسی در اصل ششم اشاره به مشارکت مردم در امور کشور دارد انتخاب نوع حکومت هم در روز اول با مردم بود و بعد آن انتخاب کسانی که قانون نویسی و بعد بازنگری داشتند نیز با نظر مردم بوده است.

وی ادامه داد: اصل 111 مربوط به رهبری اصل122 برای پاسخگویی رییس جمهور اصل 137 در مورد پاسخگویی وزرا و موارد متعدد دیگر در قانون وجود دارد که حق مردم محسوب می شود و پاسداری از آن را در عمل نیز نشان می دهد.

وظایف شورای نگهبان

عضو حقوقدان شورای نگهبان در ادامه سخنان خود به بیان وظایف شورای نگهبان پرداخت و گفت: شورای نگهبان چند وظیفه اصلی دارد یکی از مهمترین ها نظارت بر مصوبات مجلس از حیث عدم خلاف شرع و قانون بودن است و مجامع مشورتی فقهی حقوقی در قم و تهران نیز موارد را بررسی کرده و به صورت گزارش مکتوب در جلسه شورا مطرح می شود.

وی افزود: نظارت بر انتخابات یکی دیگر از وظایف مهم شورا است که هر دوسال یکبار مطرح می شود اما اهمیت نظارت بر مصوبات مجلس بیش از آن و به صورت روزانه و دائمی است.

سخنگوی شورای نگهبان بیان داشت: تفسیر قانون اساسی یکی دیگر از وظایف شورا است که در صورت داشتن ابهام و یا عدم روشنی فراگیری آن، از سوی شورا به عنوان یک مرجع صالح بررسی و تفسیر می شود.

وی افزود: پاسخ به استعلامات دیوان عدالت اداری در مواردی که مردم مصوبه ای را خلاف شرع می دانند از دیگر وظایف شورای نگهبان است.

وی ادامه داد: مصوبات برای بررسی در هر سطحی که باشد اعم از هیئت وزیران یا شوراهای شهر و غیره در صورتی که یک شهروند مصوبه ای را خلاف شرع بداند و تقاضای بررسی بدهد با ارجاع دیوان عدالت اداری، فقهای شورا به جد و ریز برای یک ادعای شهروند بررسی و تبادل نظر داشته و ساعت ها وقت می گذارند تا نتیجه حاصل شود.

در پایان جلسه دکتر طحان نظیف به سوالات دانشجویان پیرامون مباحث ارائه شده و غیره پاسخ گفت./933/