نقش کتاب الکافی در علوم اسلامی / ضرورت پرداختن به زوایای شخصیت شیخ کلینی

به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، وبینار علمی پژوهشی بزرگداشت شیخ کلینی با عنوان "کلینی، احیاگر مذهب شیعه"با سخنرانی حجت الاسلام والمسلمین مجتبی فاضل، سرپرست حوزه‌های علمیه خواهران به صورت مجازی برگزار شد.

این وبینار با همکاری اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل و فناوری اطلاعات مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران و معاونت پژوهش مدرسه علمیه الزهراء (س) شهرستان مینودشت و مدیریت حوزه علمیه خواهران استان گلستان به صورت مجازی و پخش زنده در سامانه لایو مرکز برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین فاضل، در این وبینار در ابتدا به جایگاه حدیث در منابع شیعی اشاره کرد و گفت: منابع چهارگانه معتبر فقهی برای استنباط احکام شرعی نزد شیعیان، شامل کتاب، سنت، اجماع و عقل است که ادله اربعه گویند. فقیه بر اساس این منابع معتبر، حکم شرعی را استنباط می‌کند. هرچند اهل سنت به غیر از این ادله اربعه، از قیاس، و استحسان هم ممکن است بهره بگیرد، ولی شیعه این موارد را به شدت رد میکند.

وی بیان داشت: کتاب که همان قران کریم است، نور است و منبع هدایت، ولی آیات قرآن، احکام اسلام را به صورت کلی بیان کرده اند و برای دانستن جزئیان آن‌ها باید از تفاسیر و احادیث بهره گرفت. قرآن به مانند دریایی است که ممکن است افراد عادی قابل استفاده نباشد.

استاد حوزه، به نقش مرحوم کلینی در جمع آوری حدیث اشاره کرد و افزود: «شیخ کلینی» مشهورترین دانشمند فقیه و محدث نامی در زمان غیبت صغراست که سال ولادت ایشان معلوم نیست، ولی سال وفاتش را ۳۲۹ هجری ذکر کرده اند که با طول عمر ۷۰ سال، احتمالا در سال ۲۶۰ متولد شده اند.

سرپرست حوزه‌های علمیه خواهران، تصریح کرد: شیخ کلینی، هم عصر چهار نایب خاص امام زمان (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف) بوده است، در این عصر به دلیل محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های اجتماعی این بزرگان، مسئولیت فرهنگی و علمی تشیع بر دوش کلینی بوده است، آنچه از تاریخ می‌توان استفاده کرد اینکه کلینی، نواب خاص امام زمان (ع) را درک کرده و احتمالا بسیاری از احادیث و اخبار را از مصدر اصلی و دست اولش اخذ کرده است.

وی بیان داشت: کلینی برای جمع آوری اخبار و احادیث کتاب کافی، مسافرت‌ها کرده و به شهر‌ها و سرزمین‌های دور و نزدیک اسلامی رفته تا بتواند در گردآوری احادیث، مستند عمل کند. کلینی پس از کسب فیض از ده‌ها استاد و محدث در شهر‌ها و مناطق مختلف، سرانجام به بغداد رسید. موقعیت شهر بغداد به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام هم قابل توجه است.

حجت الاسلام و المسلمین فاضل، کتاب کافی را یکی از مهمترین کتاب‌های حدیثی و نخستین کتاب از کتب اربعه و جوامع اولیه حدیث شیعه عنوان کرد و اظهار داشت: این کتاب در واقع نخستین کتابی است که به صورت جامع در همه زمینه‌های اعتقادی، فقهی، اخلاقی، تفسیر و تاریخ، روایات معتبر را در سه بخش عمده اصول دین «اصول کافی»، فروع دین «فروع کافی»، و «روضه کافی» جمع کرده است و مرحوم کلینی ۲۰ سال از عمر خود را برای جمع آوری آن صرف کرده است.

وی از طلاب و اساتید حوزه‌های علمیه خواهران خواست تا با توجه به زحمات شیخ کلینی در گردآوری احادیث معصومین (ع) در کتاب الکافی، به جایگاه ایشان بیشتر توجه داشته باشند.

سرپرست حوزه‌های علمیه خواهران تصریح کرد: اینکه امروز شیعه در علوم اسلامی مانند روانشناسی، اقتصاد، تعلیم و تربیت و ... حرفی برای گفتن دارد و نظر می‌دهد، به دلیل تلاش‌های امثال شیخ کلینی در جمع آوری احادیث معصومین (ع) است که همواره سعی داشته آن‌ها را مستند ارائه کند. البته ما در مورد صحت همه احادیث آن نظری فعلا نمیدهیم، ولی در تعارض بین نسخ گفته شده که اولی این است به کافی مراجعه شود؛ لذا برای تقدیر از تلاش‌ها و مرارت‌های ۲۰ ساله شیخ کلینی لازم است به صورت نمادین از ایشان یاد شود و پرده برداری از زوایای زندگی ایشان، تلاش طلاب و اساتید حوزه را می‌طلبد.