تحول، رمز بقای مطبوعات

امروزه بر کسی پوشیده نیست که با ورود رسانه‌های نوظهور به سپهر رسانه معادلات رسانه‌ها چنان پیچیده شده است که زیستن و موفقیت در آن جز با نگاه تحولگرا و اتکا به دانش روز رسانه و نیرو‌های چندوجهی و چندکارکردی میسر نیست. بدون شک رازبقا در زیست‌بوم رسانه‌ای کنونی، در ایران و جهان برای رسانه‌های مکتوب سخت‌تر و پیچیده‌تر است چرا که مطبوعات در دنیای رسانه‌ها اعم از شنیداری، دیداری و مجازی رسانه‌ای پیشکسوت و سنتی محسوب می‌شود و برای ادامه بقا در عرصه رقابت رسانه‌ای ناگزیر به استفاده از نوآوری و تکنیک‌های نوین رسانه‌ای متناسب با مختصات رسانه‌های مکتوب است.

روزنامه به عنوان‌نماد رسانه‌های مکتوب نه با آمدن رادیو و تلویزیون میدان را خالی کرد و نه با ورود اینترنت و شبکه‌های اجتماعی. هرچند از میزان‌مخاطبان رسانه‌های مکتوب کاسته شده است، اما روزنامه‌های موفق با رویکرد تحولی و روزآمدساختن دانش رسانه‌ای و به کارگرفتن ظرفیت‌های برآمده از اینترنت و فضای مجازی توانسته‌اند به سنتزی دست یابند که رازبقای خود را حفظ کنند. هرچند بسیاری بر این باورند که با رشد فضای مجازی و ورود شهروند خبرنگار به عرصه اطلاع‌رسانی از شمارگان روزنامه‌ها کاسته شده است که البته نکته درستی است. اما با نگاهی به روزنامه‌های پرتیراژ جهان ملاحظه می‌شود که این روزنامه‌ها همچنان جایگاه و تیراژ خود را حفظ کرده‌اند. برای مثال می‌توان به روزنامه‌های ژاپنی یومیوری با بیش از ۱۰میلیون، آساهی شمبون حدود هفت‌میلیون و یواس‌ای تودی آمریکا با بیش از چهارمیلیون نسخه در روز اشاره کرد که با وجود روند رو به تزاید مراجعه مخاطبان به شبکه‌های اجتماعی، همچنان میزان انتشار و جایگاه خود را حفظ کرده‌اند. این در حالی است که همزمان بسیاری از روزنامه‌های دنیا ضمن انتشار نسخه کاغذی به نسخه الکترونیک و برخط روی آورده‌اند که مجموع این‌ها نشان‌دهنده بهره‌گیری مدیران رسانه‌های مکتوب از همه ظرفیت‌های موجود برای استمرار بقای خود است. امروزه برخی روزنامه‌های موفق در ایران و جهان با سوژه‌یابی مناسب و دقیق و انتشار مطالب تولیدی در فضای مجازی موفق شده‌اند از رسانه‌های نوظهور به عنوان فرصت برای دیده شدن بهره بگیرند. روزنامه‌ها با همه فراز و نشیب‌هایی که در رقابت با رسانه‌های نوظهور شاهد آن بوده‌اند همچنان به مدد قدرت تیتر و فتو تیتر یا تیتر و عکس جذاب موفق شده‌اند مخاطبان خاص و وفادار و حتی مخاطبان نیمه‌وفادار خود را در بزنگاه‌های مهم حفظ کنند که این بدون شک از عناصر مهم و کلیدی در رازبقای مطبوعات به شمار می‌رود. در چنین اتمسفری که رقابت در آن موج می‌زند روزنامه جام‌جم و پیوست مجازی آن همچون جام‌جم آنلاین و جام‌جم دیلی با سرلوحه قراردادن سیاست کلان رسانه‌ملی در چارچوب هویت محوری و عدالت‌گستری و رویکرد تحولی از یکسو و اتکا به زحمات و نوآوری خبرنگاران و مدیران محتوایی و فنی تحریریه برای کمک به تحقق این هدف‌گذاری از سوی دیگر کوشیده است جایگاه ممتاز خود را نزد مخاطبان حفظ کند تا همچنان محل توجه و رجوع علاقه‌مندان به مطالب متنوع با مزیت خبری تحلیلی در بستر اخبار و گزارش‌های فرهنگی و اجتماعی باشد.

در مجموع، هر چند کاهش سهم مطبوعات در کیک رسانه‌ای مخاطبان کاملا مشهود و واقعیتی انکارناپذیر است و از قدرت مانور روزنامه‌ها در دکه‌ها و کیوسک‌های روزنامه‌فروشی یا بر دستان فروشندگان روزنامه‌ها بر سر چهارراه‌ها کاسته شده و دیگر آن دلربایی و خودنمایی گذشته راندارند، اما روزنامه‌ها هنوز هستند و همچنان برای زیستن و رقابت تلاش می‌کنند. روزنامه‌نگاران یا ژورنالیست‌ها به عنوان انعکاس‌دهنده مسائل و دغدغه‌های جامعه در حوزه مسائل اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی همچنان از سوی مسوولان و مردم دارای احترام هستند چراکه حلقه اتصال و کنشگرانی هستند که خبرها، گزارش‌ها و تحلیل‌هایشان عملکرد‌های مسوولان را در معرض قضاوت قرار می‌دهد و موجبات پاسخگویی آن‌ها در برابر مطالبات جامعه را فراهم می‌کند. به این ترتیب مطبوعات میان بازیگران رسانه گرچه از بعد کمی، کم‌فروغ شده است، اما با تیتر‌ها و گزارش‌ها چالشی و سرمقاله‌های وزین از بعد کیفی دیده می‌شود و نبض آن همچنان می‌زند. موسسه فرهنگی مطبوعاتی جام‌جم نیز با سبدی متشکل از روزنامه، ضمایم، پایگاه خبری تحلیلی جام‌جم آنلاین و کانال‌های جام‌جم دیلی و آنلاین و همین‌طور انتشار کتاب‌هایی از جنس روایت و رسانه و همراهی سرپرستان استانی، چاپ، توزیع و آگهی‌ها سعی کرده است ضمن برقراری پیوند بین روزنامه و فضای مجازی نه تنها بر تنوع محصولات خود بیفزاید بلکه با احترام به ذائقه مخاطبان بر میزان رضایتمندی آن‌ها افزوده، خود را در گردونه رقابت پیچیده رسانه‌ای حفظ کند. تردیدی نیست همه رسانه‌های مکتوب از جمله جام‌جم برای ادامه این مسیر به تحول و نوآوری و جذابیت شکلی و محتوایی بیش از پیش نیازمند هستند تا جاودانگی خود را در دنیای پیچیده و پر رقابت رسانه‌ها حفظ کرده، پرچم خود را بالا نگه دارند و این همان نقشه راه خانواده پرتلاش جام‌جم با رمز تحول و پویایی در ۱۴۰۱است.

سال نو پیشاپیش مبارک