واکسنها مقابل «دلتا» چند درصد اثربخش هستند؟
با توجه به اینکه گونه دلتا ویروس کرونا مسریتر است پس با قدرت بیشتری به سلولهای میزبان ریه متصل میشود و تأثیر پاسخهای آنتی بادی مونوکلونال را کاهش میدهد؛ شیوع این سویه باعث نگرانی محققان و متخصصان شده و از آنجایی که این گونه در چندین کشور شیوع پیدا کرده است از افراد درخواست شده است اقدامات پیشگیرانه را بیش از پیش رعایت کنند؛ از سویی دیگر جهشهای جدید ویروس کرونا و کاهش اثربخشی برخی از واکسنها روی سویههای اخیر، دانشمندان را بر آن داشته که بررسیهای بیشتری روی اثربخشی واکسنها بر جهش دلتا داشته باشند؛ نکته قابل توجه این گزارش این موضوع هست که واکسنهای موجود علیه همهگیری در بازههای زمانی متفاوت اثربخشیهای مختلف نشان داده و درباره هیچ واکسنی نمیتوان به قطعیت ایمنی ناشی از دریافت آنها را تخمین زد.با توجه به تحقیقات محدود تا کنون، تلاش برای تعیین اثربخشی هر واکسن در برابر نوع دلتا همچنان یک چالش بزرگ است، بنابراین امکان تغییر دادههایی که در این گزارش به آنها پرداخت شده وجود دارد:
* دلتا/ افراد آلوده به دلتا ۱۲۶۰ برابر ویروس بیشتری در بینی خود در مقایسه با نسخه اصلی ویروس کرونا دارند
نوع دلتا که اولین بار در هند شناسایی شد همچنان نگران کننده است. در بسیاری از کشورها جمعیت واکسینه نشده قابل توجه است و ثابت شده است که گونه دلتا میتواند نسبت بالاتری از افراد واکسینه شده را نسبت به نسل قبلی خود آلوده کند. WHO دلتا را به عنوان یک نوع نگرانی طبقه بندی میکند، بدین معنا که ثابت شده است قابلیت انتقال را افزایش داده، باعث بیماریهای شدیدتر میشود یا از مزایای واکسنها و درمانها میکاهد. به گفته شین کروتی، ویروس شناس در موسسه ایمونولوژی لا ژولا در سن دیگو، ابرقدرت دلتا بسیار قابل انتقال است؛ محققان چینی نیز دریافتند افراد آلوده به دلتا ۱۲۶۰ برابر ویروس بیشتری در بینی خود در مقایسه با نسخه اصلی ویروس کرونا دارند. برخی از تحقیقات ایالات متحده نشان میدهد که بار ویروسی در افراد واکسینه شده مبتلا به دلتا با افرادی که واکسینه نشدهاند برابر است، اما تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
براساس اطلاعات موجود، موارد ابتلا به کووید ۱۹ در ایالات متحده در حال افزایش است و نوع دلتا در هر ۵۰ ایالت شناسایی شده، نوع دلتا در حال حاضر مسئول بیش از ۹۸ درصد از عفونتهای جدید کروناویروس در ایالات متحده است و در پی شیوع آن شمار افرادی بستری در بیمارستانها به میزان قابل توجهی افزایش یافته؛ مانند انواع جهشهای قبلی، نوع دلتا در بسیاری از کشورهای جهان گسترش یافته و از مهمترین آنها انگلیس است که در حال حاضر شیوع گونه دلتا در این کشور مسئول حدود ۹۹ درصد موارد جدید است. بر اساس دادههای مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) ، میانگین موارد روزانه کووید ۱۹ در این کشور بیش از ۱۵۰ هزار مورد است.
۱. فایزر
* ایمنی فایزر در برابر دلتا به ۴۲ درصد نزول میکند
طبق پژوهش جدیدی که اخیرا منتشر شده، واکسن کرونا فایزر به اندازه کافی در برابر سویه دلتا بدن فرد را ایمن نمیکند. این تحقیق اثربخشی واکسنهای mRNA را از دی ۹۹ تا تیر ۱۴۰۰ را بررسی کرده که نشان میدهد تمام واکسنها میتوانند از علائم شدید کووید۱۹ جلوگیری کنند، اما اثربخشی آنها روی دلتا کمتر از گونههای قبلی است. در این مطالعه از تست پیسیآر برای بررسی ابتلای افراد به کووید ۱۹ در چندین ایالت آمریکا استفاده شد. در این بین، ۳۵,۹۰۲ نفر دو دز واکسن مدرنا و ۳۷,۵۷۳ نفر دو دز واکسن فایزر تزریق کرده بودند و نتایج حاصل از بررسی آنها نشان داد که واکسن مدرنا ۸۶ درصد و فایزر ۷۶ درصد از ابتلا به این بیماری جلوگیری کرده؛ همچنین واکسن مدرنا ۹۱.۶ درصد از بستری شدن بیمار، ۹۳.۳ درصد از انتقال به آیسییو و ۱۰۰ درصد از مرگ جلوگیری کرده است. با این حال دادههای مربوط به تیرماه ۱۴۰۰ همزمان با شیوع چشمگیر سویه دلتا در ایالات متحده، محققان را نگران کرده؛ محققان در پژوهشهای اخیر خود در این ماه دریافتند، اثربخشی فایزر تا ۴۲ درصد و مدرنا تا ۷۶ درصد کاهش یافته، با توجه به شیوع دوباره ویروس کرونا در ایالات متحده و در شرایطی که تقریبا ۴۳۰ میلیون دز واکسن در این کشور تزریق شده و بیش از ۱۷۱ میلیون نفر دو دز واکسن را دریافت کردهاند، به خوبی میتوان کاهش اثربخشی واکسنها را درک کرد؛ نوع دلتا در حال حاضر مسئول بیش از ۹۸ درصد از عفونتهای جدید کروناویروس در ایالات متحده است و افزایش شمار بستریها در بیمارستان حاکی از آن است که ایمنی واکسنها در برابر گونه دلتا افت میکند. وبسایت هلثلاین به تازگی در گزارشی نوشته اثربخشی واکسن فایزر از ۴۲ درصد تا ۹۶ درصد متغیر است؛ با این حال مطالعات دیگری برای تعیین اثربخشی واکسن فایزر صورت گرفته:
* مطالعه یک:
براساس تحلیلی که توسط «Public Health England» انجام شد، دو دز واکسن فایزر به نظر میرسد حدود ۸۸ درصد در برابر بیماریهای علامتی ایمنی ایجاد میکند و تا ۹۶ درصد مانع بستری شدن در اثر ابتلا به گونه دلتا میشود. همین مطالعه نشان داد که واکسن تقریباً ۸۰ درصد در پیشگیری از عفونت از نوع دلتا موثر است. دانشمندان پس از تجزیه و تحلیل ۱۴ هزار فرد مبتلا به عفونت کرونا که ۱۶۶ نفر از آنها در بیمارستان بستری بودند به این نتیجه رسیدند.بر اساس این مطالعه، واکسنها در برابر عفونت دلتا اثر محافظتی داشتند و موارد بستری در بیمارستان به علت دریافت واکسن به صورت خفیفتری دچار گونه دلتا شده بودند.بهداشت عمومی انگلیس همچنین دادههای دنیای واقعی را در ماه مه به اشتراک گذاشت که اهمیت دز دوم واکسن را به خوبی نشان میداد تجزیه و تحلیلها نشان داد، یک دز واحد واکسن فایزر تنها حدود ۳۳ درصد محافظت در برابر بیماریهای علامتی را ارائه میدهد.
مطالعه ۲:
براساس دادههای یک منبع معتبر که در مجله نیچر منتشر شدهه بیانگر آن است که تزریق یک دز از واکسنهای دو دزی مانند فایزر و آسترازنکا به سختی محافظت ایجاد میکند.با این حال، محققان همچنین اعلام کردند افرادی که دو دز واکسن دریافت کردهاند، حفاظت بیشتری در برابر عفونت با نوع دلتا داشتهاند، به طوری که محققان میزان اثربخشی آنها را ۹۵ درصد تخمین زدهاند.این مطالعه همچنین نشان داد افرادی که قبلاً دچار کرونا شدهاند ممکن است مجدد به نوع دلتا آلوده شوند.
* مطالعه ۳
در همین حال، یک مطالعه در کانادا نشان داد که دو دز واکسن کووید ۱۹ به همان خوبی اه در برابر گونه انگلیسی محفاظت ایجاد کرد، در برابر گونه دلتا نیز عمل میکند. این مطالعه که هنوز دقیقا مورد بررسی قرار نگرفته همچنین نشان داد، واکسن فایزر پس از ۱۴ روز ۸۷ درصد ایمنی ایجاد میکند.
این مطالعه نشان داد که واکسن Pfizer-BioNTech حدود 87 درصد م 14ثر است 14 روز پس از دوز مصرفی.
* مطالعه ۴
یک مطالعه در «ScotlandTrusted Source» نیز نتایج مشابهی پیدا کرد. به گفته محققان، واکسن فایزر محافظت خوبی در برابر نوع دلتا ارائه میدهد و ۱۴ روز پس از دریافت دز دوم، ۷۹ درصد اثربخشی را نشان میدهد.
* مطالعه ۵
یک مطالعه در رژیم صهیونیستی نشان داد، واکسن فایزر محافظت بالایی ندارد، همانطور که قبلاً تخمین زده شده بود؛ رژیم صهیونیستی با جمعیت کم بیشترین میزان تزریق واکسن فایزر را داشته است.
* مطالعه ۶
مطالعهای که اثربخشی واکسن را در هند تجزیه و تحلیل کرد، نشان داد که واکسن فایزر پس از دو دز ۸۸ درصد در برابر نوع دلتا موثر بوده است.با این حال، اثربخشی پس از یک دز واکسن به میزان قابل توجهی پایینتر و تقریباً ۳۶ درصد بود.
* مطالعه ۷
یک مطالعه در ایالات متحده که هنوز مورد بررسی قرار نگرفته، نشان میدهد اثربخشی واکسن فایزر در برابر نوع دلتا کاهش یافته است. دادهها نشان می دهد که واکسن در ماه ژوئیه ۴۲ درصد در برابر عفونت علامتی با نوع دلتا محافظت میکند، در حالی که در اثربخشی واکسن در ژانویه بیش از ۷۶ درصد بود.
* مطالعه ۸
یک مطالعه دانشگاه آکسفورد در مورد تأثیر نوع دلتا بر اثربخشی واکسن کووید ۱۹ نشان داد، دو دز واکسن فایزر یا آسترازنکا هنوز در برابر عفونت فعلی محافظت خوبی ایجاد میکند، اما این محافظت ظرف سه ماه کاهش مییابد. این مطالعه نشان داد که اثربخشی واکسن واکسن فایزر پس از ۹۰ روز از دز دوم به ۷۵ درصد کاهش مییابد، در حالی که دو هفته پس از دز دوم ۸۵ درصد بوده و این رویه بیشتر در افراد بالای ۳۵ سال مشهود بود. این مطالعه هنوز مورد بازبینی قرار نگرفته است.
* مطالعه ۹
یک منبع معتبر که به عنوان «HEROES-RECOVER» شناخته می شود، نشان داد اثر واکسن در جلوگیری از عفونت علامتدار و بدون علامت با نوع دلتا از بیش از ۹۰ درصد به ۶۶ درصد کاهش یافته است. این مطالعه در دنیای واقعی بیش از ۴ هزار نفز ار نیروی کادر درمان ایالات متحده را آزمایش کرد.
اثربخشی واکسن فایزر از ۴۲ درصد تا ۹۶ درصد متغیر است.
* رژیم صهیونیستی: فایزر با شیوع دلتا فقط ۳۹ درصد اثربخشی دارد
رژیم صهیونیستی اواخر ماه میلادی گذشته (ژوئیه) اعلام کرد: واکسن کووید ۱۹ فایزر با شیوع دلتا فقط ۳۹ درصد موثر است؛ براساس گزارش جدید وزارت بهداشت اسرائیل، واکسن فایزر/ بایونتک در اسرائیل که نوع دلتا سویه غالب است، فقط ۳۹ درصد موثر بوده است. در همین راستا آیزاک بوگوچ، استاد بیماریهای عفونی در دانشگاه تورنتو یادآور شد: «ما باید توجه داشته باشیم که با گذشت زمان، ممکن است اثر این واکسنها کاهش یابد». در پایان ماه آوریل مقامات درمانی رژیم صهیونیستی اعلام کردند با پدیدهای روبرو شدهاند که نشان میدهد در کسانی که دومین واکسن فایزر/ بایونتک را دریافت کردهاند التهاب عضلات قلب (میوکاردیت) دیده شده است. مقامات وزارت بهداشت و درمان میگویند در میان بیش از پنج میلیون از کسانی که دو نوبت واکسن را بین ماههای دسامبر تا ماه مه امسال دریافت کردهاند، ۲۷۵ مورد دچار میوکاردیت شدهاند.
۲. مدرنا
* تزریق دز سوم ضروری است
شرکت مدرنا اخیرا اعلام کرد، واکسن این شرکت تا ۹۳ درصد اثربخشی پس از گذشت شش ماه از تزریق دز دوم را نشان میدهد، اما با توجه به گسترش سویه جدید، تزریق دز سوم احتمالا ضروری است.آنها در حال حاضر مشغول انجام مطالعاتی هستند که گزینه مطلوب جهت تزریق به عنوان دز تقویتی برای افزایش اثر علیه سویه دلتا و سایر سویهها را مشخص کند و موارد جدید در حال گذراندن فاز دوم مطالعات بالینی هستند. همچنین مدرنا ادعا کرده که تزریق دوباره نیمی از مقدار واکسن فعلی به عنوان دز سوم یا استفاده از نمونه بهبود یافته میتواند در هر دو حالت به افزایش میزان آنتیبادی در بدن افراد واکسینه شده کمک کند؛ ارقام اعلام شده از سوی مدرنا نشان میدهد که ۹۳.۲ درصد از افراد واکسینه شده تا شش ماه پس از تزریق دوم در برابر ابتلا به کووید ۱۹ همراه با علائم، مصونیت دارند. همچنین تزریق واکسن توانسته است از بروز فرم شدید بیماری در ۹۸.۲ درصد از افراد جلوگیری کند. با این حال بسیاری از مقامات بهداشتی در سراسر جهان هشدار دادهاند که سویه دلتا میتواند بسیار بیشتر از گذشته موجب بروز فرم علامتدار بیماری در افراد واکسینه شده شود؛ مطالعات دیگری درباره اثربخشی واکسن مدرنا صورت گرفته:
* مطالعه ۱
یک مطالعه آزمایشگاهی بر روی واکسن مدرنا نشان داد که واکسن میتواند در برابر نوع دلتا و سایر گونهها محافظت ایجاد کند، حتی اگر در مقایسه با نوع آلفا بسیار کمتر باشد.اما بر اساس دادهها که هنوز مورد بررسی قرار نگرفته است، جالبترین نکته این یافتهها این بود که این واکسن در تولید آنتی بادی علیه دلتا بسیار موثرتر از بتا بود؛ هیچ سطح مشخصی از اثربخشی ذکر نشده است.
* مطالعه ۲
یک مطالعه کانادایی نیز نشان داد، واکسن مدرنا با ۷۲ درصد در برابر نوع دلتا پس از یک دز موثر است. اطلاعات کافی برای محاسبه حفاظت پس از دو دز برای مدرنا وجود نداشته و این مطالعه هنوز مورد بررسی همتا قرار نگرفته است. با این حال، یافتهها نشان میدهد که حتی یک دز واکسن مدرنا حفاظت خوب تا عالی را در برابر عفونت علامتی و همچنین بیماری های شدید ارائه می دهد؛ دو دز نیز به احتمال زیاد حفاظت بیشتری را ارائه میدهد.
* مطالعه ۳
یک مطالعه آزمایشگاهی کوچک که توسط محققان نیویورک انجام شده است نشان میدهد که واکسنهای مبتنی بر فناوری mRNA، هر دو ۹۴ تا ۹۵ درصد در پیشگیری از کووید ۱۹ با نوع دلتا موثر بودهاند.
* مطالعه ۴
یک مطالعه از پیش چاپ شده در «medRxiv» نشان داد، واکسن مدرنا در جلوگیری از عفونت در ماه ژانویه، چند ماه قبل از غالب شدن نوع دلتا، بسیار موثر بوده؛ به نظر میرسد این واکسن در جلوگیری از مرگ و بیماری شدید با نوع دلتا بسیار موثر است. با این حال، جدیدترین دادهها نشان میدهد که اثر واکسن مدرنا در برابر عفونت علامتدار با نوع دلتا در ماه جولای به ۷۶ درصد کاهش یافته است. این مطالعه شامل بیش از ۵۰ هزار شرکت کننده بود و در چندین ایالت ایالات متحده توسط کلینیک مایو انجام شد.
ونکی ساندراراجان، سرپرست این مطالعه گفت: ممکن است تزریق تقویت کننده مدرنا به افرادی که در اوایل سال جاری واکسن فایزر یا مدرنا را دریافت کردهاند توصیه شود.
* مطالعه ۵
محققان آکسفورد با استفاده از دادههای اداره آمار ملی (ONS) در مورد عفونت کووید 19، واکسنهای فایزر، مدرنا و آسترازنکا را در برابر نوع دلتا مقایسه کردند و دریافتند که یک دز واحد واکسن مدرنا دارای اثر مشابه یا بیشتر در مقایسه با دز واحد بقیه واکسنهاست؛ با این حال، محققان میگویند این میتواند به این دلیل باشد که افرادی که واکسن مدرنا را دریافت کردند به طور متوسط جوانتر بودند و این واکسن در افراد جوانتر تأثیر بیشتری داشت.
* مطالعه ۶یک منبع معتبر که به بررسی عملکرد واقعی واکسنهای فایزر و مدرنا در بین کادر درمان میپردازد، دریافت، از زمانی که نوع دلتا در ایالات متحده به نوع غالب تبدیل شده، اثربخشی این دو واکسن در برابر عفونت از ۹۱ درصد به ۶۶ درصد کاهش یافته است.
۳. سینوفارم
رژیم صهیونیستی اواخر ماه میلادی گذشته (ژوئیه) اعلام کرد: واکسن کووید ۱۹ فایزر با شیوع دلتا فقط ۳۹ درصد موثر است.
* کاهش ایمنی واکسن سینوفارم تا ۵۰ درصد/ اثربخشی ۹۴ درصدی در برابر مرگ ناشی از کرونا
مطالعه اخیر آکادمی علوم پزشکی چین مقدمه این گزار را تأیید میکند و میگوید تحقیقات نشان داده «بارهای ویروسی در عفونت دلتا تقریبا هزار برابر بیشتر از مواردی است که توسط انواع قبلی SARS-CoV-2 ایجاد شده است». «فنگ زیجیان» محقق مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های چین و شاو ییمینگ، کارشناس مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریهای چین، اثربخشی واکس ها را در برابر نوع دلتا ویروس کرونا ارزیابی کردند و نوشتند: تحقیقات و یافتهها نشان میدهد اثر محافظتی واکسنهای کووید ۱۹ در برابر نوع دلتا کاهش مییابد، اما واکسنهای موجود هنوز خواص پیشگیرانه و محافظتی خوبی در برابر نوع دلتا دارند .یک بررسی در کشور پرو نشان میدهد که تزریق دو دز واکسن کرونای چینی سینوفارم در پیشگیری از عفونت در کارکنان پزشکی ۵۰.۴ درصد اثربخشی داشته است.این پژوهش که درباره واکسن شرکت چینی سینوفارم به نام BBIBP-CorV انجام شد، دادههای به دست آمده در فاصله ماههای فوریه تا ژوئن (اسفند تا خرداد) یعنی هنگامی که پرو دستخوش موج دوم شیوع با سویههای لامبدا و گامای کروناویروس بود را بررسی کرده و در حدود ۴۰۰ هزار نفر از کارکنان پزشکی خط مقدم انجام شده است.این بررسی همچنین نشان داد که دو دز واکسن سینوفارم در پیشگیری از مرگ ناشی از کووید ۱۹ اثر بخشی ۹۴ درصدی دارد.
دو دز واکسن سینوفارم در پیشگیری از مرگ ناشی از کووید ۱۹ اثر بخشی ۹۴ درصدی دارد.
۴. اسپونتیک وی
* وزارت بهداشت روسیه: اثر بخشی واکسن اسپوتنیکوی در برابر سویه دلتا کمتر از تصور قبلی است
میخائیل موراشکو، وزیر بهداشت روسیه میگوید: اسپونتیک وی، نخستین واکسن روسیه ۸۳ درصد در برابر نوع دلتا موثر بوده است. پیش از این، شرکت سازنده واکسن اسپوتنیک وی اعلام کرده بود این واکسن در برابر این سویه کرونا ۹۰ درصد اثربخشی دارد.وزیر بهداشت روسیه گفت: واکسن اسپونتیک وی روسیه در برابر نوع دلتا حدود ۸۳ درصد ایمنی نشان داده که کمتر از تصور قبلی است. خبرگزاری رسمی روسیه نیز میزان اثربخشی این واکسن در برابر گونه دلتا را تأیید کرده است.
۵. آسترازنکا
* دو دز واکسن آسترازنکا ۶۰ درصد ایمنی ایجاد میکند
در تحقیقی که اداره سلامت همگانی انگلیس انجام داده مشخص شد یک نوبت واکسن آسترازنکا ۳۳درصد ایمنی در مقابل سویه دلتا ایجاد کرده در حالیکه این رقم برای آلفا ۵۰ درصد بود. پس از نوبت دوم، اثربخشی آسترازنکا در برابر سویه دلتا به ۶۰ درصد رسیده است. پژوهش دیگری نشان داده، واکسن آسترازنکا که از همان فناوری جانسون اند جانسون استفاده میکند، ۳۳ درصد در برابر گونه دلتا موثر است.
۶. جانسون اند جانسون
* واکسن جانسون اند جانسون در برابر گونه دلتا اثربخشی ندارد
نتایج یک بررسی جدید نشان میدهد واکسن تک دز جانسون اند جانسون نسبت به دیگر واکسنها از اثربخشی بسیار کمتری در برابر گونه دلتا برخودار است. برهمین اساس، افرادی که با این واکسن در برابر کرونا ایمن شدهاند نیاز به دریافت دز تقویت کننده دارند. این درحالیست که «متای مامن» رئیس بخش تحقیق و توسعه شرکت داروسازی «جانسون اند جانسون» پیش از این در بیانیهای گفته بود: بررسی آمارها در مطالعات هشت ماه اخیر نشان میدهد که واکسن یک دوز کووید ۱۹ شرکت جانسون اند جانسون آنتی بادی خنثی کننده قوی تولید میکند که نه تنها میزان آن کاهش نمییابد، بلکه با گذشت زمان شاهد تقویت آن هستیم. یک مطالعه جدید نمونههای خون بیمارانی که واکسنهای مدرنا، فایزر و جانسون اند جانسون را علیه نوع دلتا دریافت کردهاند، مورد بررسی قرار داد و دریافت، سطح آنتی باد بیمارانی که واکسن جانسون اند جانسون را زدهاند در برابر گونه دلتا پنج تا هفت برابر کمتر بود، در حالی که سطحآنتی بادی آنهایی که فایزر و مدرنا زده بودند سه برابر کمتر بود. در این بین مطالعات دیگری نیز صورت گرفته اما به طور کلی اطلاعات کمی از میران اثربخشی واکسن جانسون اند جانسون به منظور تخمین محافظت در برابر گونه دلتا وجود دارد. گزارش شده است که این شرکت همچنین در حال تحقیق است که آیا دز دوم باعث افزایش ایمنی در برابر انواع مختلف ویروس کرونا میشود یا خیر:
* مطالعه ۱
یک آزمایش بالینی اخیرا نشان داد، واکسن تک دز جانسون اند جانسون 85 درصد در برابر بیماریهای شدید موثر است و محافظت قوی و مداوم در برابر بستری شدن در بیمارستان و مرگ را ایجاد میکند؛ این آزمایش بالینی همچنین نشان داد واکسن J&J باعث خنثی سازی فعالیت آنتی بادی شده که ویروس را از آلوده شدن سلولهای سالم در برابر نوع دلتا در سطح بالاتری نسبت به نوع بتا متوقف میکند.
* مطالعه ۲
نتایج موقت یک مطالعه شامل ۲۰ نفر نشان داده است که واکسن J&J نوع دلتا را در ۲۹ روز پس از اولین تزریق خنثی کرده و محافظت در طول زمان بهبود یافته است. دادههای فعلی برای هشت ماه مورد مطالعه تا کنون نشان داده، واکسن کووید ۱۹ جانسون و جانسون تنها یک واکنش آنتی بادی خنثی کننده قوی ایجاد میکند که کاهش نمییابد، بلکه بهبود آن را نیز در طول زمان مشاهده میکنیم علاوه بر این، ما یک پاسخ ایمنی سلولی مداوم و به خصوص قوی و با دوام را مشاهده میکنیم.
* مطالعه ۳
یک مطالعه منتشر شده در سرور پیش چاپ «BioRxiv» نشان داد، واکسن جانسون اند جانسون حدود ۶۷ درصد در برابر نوع دلتا موثر است. این مطالعه همچنین نشان داد که واکسن آنتی بادی کمتری نسبت به نوع آلفا در برابر دلتا تولید میکند ، اما دانشمندان میگویند این مطالعه تنها ۲۷ نفر را مورد بررسی قرار داد و ممکن است عملکرد واقعی آن را به طور دقیق منعکس نکند. این دادهها بحث هایی را در مورد تقویت کننده احتمالی واکسن تک دز ایجاد کرده که قرار است بررسیهای بیشتری در این زمینه صورت بگیرد.