خود گویی و خود خندیِ دولت دوازدهم

«دیروز هشتاد و هشتمین افتتاح ما بود، آخرین باری بود که کلمه زیبای علی برکت‌الله را که رسول عزیز زمانی که از نهر نمی توانست عبور کند به گفته جبرئیل گفت و عبور کرد و کلمه پیروزی امیرالمومنین بود را گفتم. آخرین علی برکت‌الله مربوط به یک مرکز همایش بین المللی در اصفهان بود که کشورهای جهان جمع شوند در این مرکز بین المللی».

چند خط بالا از آخرین سخنرانی حسن روحانی به عنوان ریاست جمهوری اسلامی ایران است؛ شاید بتوان همه هشت سال دولت و مدیریت او را در همین چند خط خلاصه کرد.

وقتی او در این چند خط می خواهد از افتخارات خود نام ببرد اشاره ای می کند به کلیدواژه معروفش که از پیامبر (ص) وام گرفته برای افتتاح یک مرکز همایش بین المللی در اصفهان که کشورهای جهان در آن جمع شوند اشاره می کند! کلامی ارزشمند از شخصیتی ارزشمندتر؛ انتخابات و حضور مردم به عنوان یک ارزش در دو دوره، استفاده از ارزش های اسلامی مثل لباس روحانیت، استفاده از کلیدواژه های زیبا مثل، اعتدال، عقلانیت، تدبیر، امید و... همه برای انتخاب او و تداوم ریاست جمهوری اش خرج شد تا در نهایت کشور های جهان در یک سالن جمع شوند.

«علی برکة الله» به علت کاربرد زیادی که در کلام حسن روحانی داشت تبدیل به کلیدواژه ای طنز در فضای مجازی شده است، اما این کلیدواژه ارزشی بسیار بالا در احادیث ما داشته و از زبان پیامبر اکرم برای گشایش در یک امر سخت ایراد شده است.

مدت زیادی افتخارشان این بود که 6 قدرت می نشینند با ما گفت و گو کنند؛ سلبریتی هم که می خواست برای دور دوم از دولت حمایت کند می گفت: «راحت فستیوال هایمان را می رویم و به ما احترام می گذارند» یعنی برای بار آخر هم که می خواهد به چیزی افتخار کند نمی گوید پالایشگاه و نیروگاه و فلان پروژه را افتتاح کردیم که تعداد زیادی شغل ایجاد کند و خدماتی برای مردم ارائه دهد؛ سالن همایشی بین المللی که ان شاءالله وجودش لازم بوده افتتاح کرده که از همه جهان در آن جمع شوند.

مدیریت نمایشی و فرمایشی دولت روحانی در جلسه آخر مورد تشویق خودشان فقط قرار گرفت و این همه تشکر و افتخار مورد بازتاب حامیانشان هم قرار نگرفت؛ البته ناگفته نماند پروژه های زیادی هم در کلام حسن روحانی به عنوان افتخارش نام برده شد که همه آن ها را با هم به برجام گره زد و به عنوان آثار برجام نام برد.

کار علمی و جهادی چند ساله در حوزه هسته ای به عنوان یک فعالیت ارزشمند نظام، محدود و لاغر شد تا همه افتخار آن ها شود برجام؛ ارزش های بزرگی مثل عزت و اقتدار خرج شد تا جناب پرزیدنت به عنوان آخرین دستاوردش یک سالن برای جمع شدن همه کشور های جهان افتتاح کند؛ یعنی این برجام مچاله شده ای که نه روح دارد نه جسم و جنازه ای همچنان رویای مورد افتخار حسن روحانی است.

او در بخشی دیگر از صحبت هایش می گوید: «در این مدت مسائل غیرمنتظره ای وجود داشت. من فکر نمی کردم در 25 استان سیل بیاید و در مدت کوتاهی سدهای خوزستان پر شده و دچار مشکل بشویم. یا اینکه زلزله ای عظیم یا با کرونا مواجه شویم. فکر نمی کردم آمریکا به راحتی برجام را زیر پا بگذارد. اما فکر می کردم روزهای پایانی دولت دوازدهم با پایان جنگ اقتصادی و مهار کرونا همراه شود.» مگر ما رئیس جمهور انتخاب نمی کنیم که به این فکر ها بیافتد.

اگر قرار است که کشور فقط اداره شود و هیچ تحولی صورت نگیرد و وقت حوادث غیر مترقبه غافلگیر شود چه فایده از انتخاب رئیس جمهور؛ بدون رئیس جمهور هم می شود غافلگیر شد و با مصیبت هایش سر کرد؛ رئیس جمهوری که الآن وصف سابق هم به آن اضافه شده از سیل و زلزله و خروج آمریکا از برجام غافلگیر می شود و با این وجود به مدیریتش هم افتخار می کند؛ حتی خود وزیر خارجه در اعترافی تلخ گفت می توانستیم با اقداماتی مثل ایجاد توازن دیپلماتیک هزینه های خروج از برجام را برای آمریکا زیاد و برای خودمان کم کنیم.

حتی چندی قبل اسحاق جهانگیری در اعترافی تلخ تر در خوزستان گفت: «این خیلی بد است که امروز به عنوان آدمی که همه عمرم توی توسعه گذاشتم بگم توسعه ای که ما اجرا کردیم متأسفانه عوارضش این چنین نشان داده می شود؛ ... توسعه ای که ما انجام داده باشیم که رضایت مردم را نداشته باشد توسعه نیست؛ توسعه وقتی معنا پیدا می کند که مردم از آن تبعیض متوجه نشوند؛ نابرابری متوجه نشوند... ماهشهر مهم ترین محل سرمایه گذاری کشور است ولی در سال 98 [منظور اعتراضات بنزینی آبان است] در ماهشهر مشکل داشتیم».

سالها در این کشور از امام خمینی و رهبر انقلاب گرفته تا بسیاری از روزنامه نگاران و مردم عادی نسبت به سیاست ها و مدل های توسعه غربی هشدار دادند اما حال که چرک های این دمل توسعه بیرون زده یادشان آمده که چنین عوارضی دارد؛ حتی خود غربی ها هم برای جلوگیری از عوارض مدل های توسعه ای شان پیش بینی هایی از جنس خودشان می کنند؛ پلیس ضدشورش را تجهیز می کنند تا بدون تلفات جلوی شورش ها را بگیرند یعنی خودشان می دانند که این سیاست ها خشم اجتماعی را پدید می آورد و سبب تبعیض می شود اما دولتمردانی که همه عمرشان را در توسعه گذاشتند این را پس از سال ها می فهمند.

در مدیریت و سیاست پدیده ها تک عاملی نیستند و چون برای یک پدیده و رویداد علت های زیادی دست به دست هم می دهند و نتیجه یا اتفاقی را پدید می آورند ممکن است مسأله ای نادیده گرفته شود که همان مسأله همه تصورات ما را خراب کند؛ این را ما هم می دانیم اما کسی مدیر موفقی است که خطاهای اینچنینی او به کمترین میزان برسد و قبلا در ملاحظاتش احتمال بروز مشکلات را بگنجاند و برایش راه حلی از پیش داشته باشد.

حرف زیاد است و ناگفته ها فراوان؛ کسی که قرار بود آن چنان رونق اقتصادی ایجاد کند که مردم به 45 هزار تومن یارانه احتیاج نداشته باشند، امروز از زبان دولت مردانش فریاد «اگر ما نبودیم وضع بدتر بود» بلند است. طعامی که با گرانی، اجاره خانه و کمبود ارزاق برایمان پخته اند با سس تلخ حرف های این چنینی بر سر سفره هایمان گذاشته اند.