چالش اقتصادی بیت کوین/بیت کوین به تورم دامن می زند

دکتر محمد زمان رستمی عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه قم در گفت و گو با خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا با اشاره به ماهیت بیت کوین گفت: در اقتصاد به مجموع پول و شبه پول نقدینگی می گوییم، اگر نظام اقتصادی در هر کشوری به گردش خون تشبیه شود، نقدینگی معادل حجم خون در گردش خواهد بود.؛ نقدینگی ابزار مبادله کالا و خدمات است، که با نقدینگی کالا را مبادله می کنند پس نقدینگی باید متناسب با حجم کالا باشد، هر قدر ارزش کالا ها  و خدمات یک جامعه افزایش پیدا کند نیاز به نقدینگی برای مبادله بیشتر می شود.

مدرس دانشگاه با اشاره به توضیح علل نقدینگی اظهار داشت: وقتی ارزش افزوده جدیدی خلق می شود، نیاز به نقدینگیِ جدید برای انجام مبادله است، اما وقتی ارزش افزوده جدیدی ایجاد نمی شود، یعنی تولید کالا در جامعه افزایش پیدا نمی کند یا کیک تولیدی جامعه بزرگتر نمی شود و نیاز به نقدینگی جدید هم نیست؛ ایجاد نقدینگی بدون ایجاد افزوده سبب می شود تا قیمت ها و نرخ کالا و خدمات از تعادل خارج شود.

وی افزود:  از آغاز ایجاد نقدینگی جدید به نام بیت کوین که فاقد ایجاد افزایش افزوده است، یعنی متناسب با ایجاد افزایش افزوده شکل نمی گیرد، سبب می شود که قیمت ها و نرخ ها از تعادل خارج شود، از یک سو از آغاز انقلاب صنعتی در کشورهای پیشرفته تاکنون مکتب های اقتصادی بسیاری شکل گرفت که عمده آن ها ایده اصلی در اکثر مکاتب اقتصادی این بود که  فعالیت ها را بین مولد و غیر مولد تقسیم کنند.

عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه قم عنوان کرد: وقتی تاریخچۀ مکاتب اقتصادی را ملاحضه کنیم در اکثریت آن ها شاهدیم که تلاش شده فعالیت غیر مولد را از اقتصاد قطع کنند، و فعالیت مولد را جایگزین آن کنند و در ادامه تمام سیاست های اقتصادی در کشورهای پیشرفته مبتنی بر آن بوده است که فعالیت های غیر مولد از طریق فعالیت قوانین مالیاتی حذف شود و تلاش بر این بوده که نقدینگی ها به سمت فعالیت های مولد برود و از سویی افزایش نقدینگی متناسب با ایجاد ارزش افزوده باشد، اما امروزه رواج رمز ارزها که یکی از آن ها بیت کوین است به معنای تشویق فعالیت های غیرمولد و افزایش نقدینگی بدون تناسب با ایجاد ارزش افزوده است.

دکتر رستمی ابراز داشت: پول های مجازی استعدادهایی که باید به سمت اختراع، نوآوری و فعالیت های مولد بروند را به سوی خود جلب می کند و این پول ها به سفته بازی دامن می زنند و سبب تورم می گردد، و سود امثال بیت کوین ناشی از کارآفرینی نیست در حالیکه پیشرفت یک کشور مدیون کارآفرینی و اختراع و نوآوری است.

وی با اشاره به قاعده کلی در اقتصاد اذعان کرد: کار آفرینی مولد سرآغاز سلامت اقتصادی است و سفته بازی سبب فساد است، بزرگترین فساد در هر کشوری سفته بازی است و در بیت کوین کار آفرینی وجود ندارد و سرشار از سفته بازی است؛ کار آفرینی اشتغال می آفریند و رفاه به همراه دارد اما سفته بازی سبب رکود، بیکاری و کاهش رفاه است؛ شبکه بیت کوین نوع جدید از سفته بازی است که خودش حاصل بحران است  و می تواند سبب بحران شود.

وی با اشاره به سیاست های انقباضی و انبساطی اظهار داشت: یک بانک مرکزی کارآمد در هر کشور در شرایط رونق و رکود از طریق سیاست هایی که دارد حجم نقدینگی را باحجم فعالیت های اقتصاد متناسب می سازد اما این سیاست ها درباره رمز ارزها اعمال نمی شود چون بانک مرکزی اشرافی بر رمز ارزها ندارد و شبکه رمز ارزها به هیچ وجه به رونق و رکود توجه ندارد.

پژوهشگر اقتصاد اسلامی ابراز داشت: کنترل نقدینگی اگر در دست بانک مرکزی کار آمد باشد می تواند آن را به سمت فعالیت های مولد سوق دهد ولی  اگر در دست شبکه  رمز ارزها و بیت کوین باشد هرگز این امر تحقق پیدا نمی کند، طبق قوانین اقتصادی عامل  اصلی تورم رشد بی رویه نقدینگی است و رمز ارز خود یک نوع ایجاد نقدینگی بی دلیل است و اختراع بیش از دوهزار رمز ارز بدون پشتوانه ملی سبب رشد نقدینگی و تورم است، نقدینگی باید متناسب با افزایش ارزش افزوده باشد در غیر اینصورت سبب تورم می شود.

وب با توجه به حرمت خرید و فروش بیت کوین گفت: این مطالب تببین مباحث فقهی است و اگر عالم و مرجعی فتوا به حرمت یا احتیاط در خرید و فروش این رمز ارزها داده است به سبب  اختلال، غرر و ضرر بودن بیت کوین و انواع رمز ارزها است که به صاحبان مال و اقتصاد جامعه اسلامی وارد می گردد.

دکتر رستمی با اشاره به پیامدهای منفی بیت کوین عنوان کرد: بیت کوین این اختلالات را به دنبال دارد، ابهامات زیادی  در دل خود این نوع معامله است، معلوم نیست چه کسی ایجاد کرده و چه کسی برآن سلطه دارد، نوع جنس این پول ها که آیا قاچاق است یا پولشویی و به این ترتیب غرر به همراه دارد.

استاد دانشگاه قم گفت: در آغاز شکل گیری بانک ها هر کسی پولی را برای خودش چاپ می کرد و سبب آشفتگی در نظام اقتصادی شده بود، برای بازداشتن از این آشفتگی یک بانک مرکزی ایجاد شد و تلاش بر این بود که چاپ پول زیر نظر این نهاد باشد اما تولید رمز ارزها بازگشت  به همان عدم تعادل اولیه است، در اقتصاد ایران به دلیل جنگ و دوران سازندگی همیشه رشد نقدینگی بیشتر بوده که باعث تورم شده است؛ اگر بیت کوین در جامعه رواج یابد به همان رشد نقدینگی دامن می زند.

وی افزود: یکی از علل بحران های اقتصاد در کشور ما این بوده است که پول به سمت فعالیت های مولد نرفته است و این رمز ارزها هم به سمت فعالیت های مولد نمی رود و در نتیجه به بحران های کشور اضافه می کند، یکی دیگر از چالش های اقتصادی کشور این بوده که پول چندان در کنترل بانک مرکزی نبوده، و به سمت فعالیت های ناصحیح رفته است و این مسأله در مورد رمز ارزها نیز وجود دارد.

عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه قم اظهار داشت: پول مهم ترین ابزار اقتصادی در دست دولت است، دولت می تواند با سوق دادن پول در فعالیت های اقتصادی، خود را در مقابل دشمن بیمه کند اما رمز ارزها در جریان اقتصادی حرکتی ندارد و برعکس به رکود و تورم و به حاشیه رفتن اقتصاد و نوآوری دامن می زند، همچنین بیت کوین می تواند در تسهیل پولشویی به کار رود و فرار های مالیاتی را راحت تر کند .

وی در پاسخ به حرمت یا حلیت معامله بیت کوین ابراز داشت: پاداش و دریافتی از معامله بیت کوین صد در صد حرام است چرا که هم بر مبنای علم اقتصاد و هم بر مبنای اقتصاد اسلامی پولی که فرد دریافت می کند باید براساس ارزش افزوده باشد، یعنی کالایی تولید شود و پولی دریافت کنید، بر مبنای اسلام اگر خیاط باشید و پارچه ای دریافت کنید و تغییری در آن ایجاد نکنید یا به خیاط همسایه بدهید و او بدوزد شما نمی توانید بخشی از پاداش را دریافت کنید؛ موارد زیادی را در فقه داریم که دلالت می کند پاداش و دستمزد باید در مقابل ما به ازاء خارجی باشد؛ شبکه بیت کوین هیچ خدمتی به جامعه نمی کند؛ بیت کوین مبارزه با بانک مرکزی است، شبکه ای است بسیار مبهم و متهم به نهاد خاص و گروه خاصی است که کنترل را در دست داشته باشند گرچه ادعا می شود  بصورت خودجوش و مردمی عمل می کند.