آسمان سرخ، زمین ارغوانی (۲۲)
تعظیم شعائر و اهمال مسؤولان در بزرگداشت شعائر حسینی
استاد حوزه با بیان این که نباید شعائر الهی و انقلابی کمرنگ شود، گفت: افرادی شعائر را کم رنگ و تضعیف می‌کنند یا از سر ناآگاهی و یا آگاهانه و از سر عناد و دشمنی است.
اشاره: یکی از نشانه‌های تقوای قلبی برای مؤمنان تعظیم شعائر الهی است که ذیل آن می‌توان به عزاداری و سوگواری برای سیدا‌لشهدا(ع) اشاره کرد. تغییر چهره شهر و سیاه‌پوش کردن آن یکی از وظایف مسؤولان شهرداری استان‌ها برای تعظیم شعائر حسینی است؛ اما عده‌ای از مسؤولان با سستی در سیاه‌پوش کردن شهرها در تضعیف شعائر الهی گام برداشتند.
بدین جهت خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا با حجت الاسلام غلام‌رضا پیوندی مدیر و گروه فقه و حقوق پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در رابطه با تعظیم شعائر الهی و اهمال کاری مسؤولان در بزرگداشت شعائر حسینی به گفت‌وگو پرداخت.
رسا ـ تعظیم شعائر الهی جنبه درونی دین را شامل می‌شود یا بیرونی؟
در این بحث شعائر به معنای علامت‌ها است. شعائر خدا یعنی علامت‌هایی که انسان از آن علامت‌ها به یاد و نام خدا می‌افتد. در هر آیین و مذهبی یک سری علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که اولین و مهم‌ترین نقش شعائر، معرفی مکتب است. عبارت شعائر در قرآن مجید با بیان برخی از مصادیق آن آمده است که گرامی داشتن شعائر الهی و همچنین پیروی از آن‌ها را نشانۀ تقوای قلبی مؤمنان می‌داند. برخی از مفسران آیۀ ۳۲ سورۀ حج که فرمود: «و من یعظم شعائر الله» را بزرگداشت و اطاعت تمام برنامه‌های دینی و دستورات الهی - اعم از مناسک حج و غیره - می‌دانند.
در این بحث شعائر به معنای علامت‌ها است. شعائر خدا یعنی علامت‌هایی که انسان از آن علامت‌ها به یاد و نام خدا می‌افتد. در هر آیین و مذهبی یک سری علائم و نشانه‌هایی وجود دارد که اولین و مهم‌ترین نقش شعائر، معرفی مکتب است. عبارت شعائر در قرآن مجید با بیان برخی از مصادیق آن آمده است که گرامی داشتن شعائر الهی و همچنین پیروی از آن‌ها را نشانۀ تقوای قلبی مؤمنان می‌داند. برخی از مفسران آیۀ ۳۲ سورۀ حج که فرمود: «و من یعظم شعائر الله» را بزرگداشت و اطاعت تمام برنامه‌های دینی و دستورات الهی - اعم از مناسک حج و غیره - می‌دانند.
برای مثال در مذهب تشیع به احیا و اقامه شعائر حسینی بسیار تأکید شده است. مسائل دیگری مثل یوم الله و زمان‌های مقدس هستند که این‌ها نیز جزو شعائر الهی محسوب می‌شوند و این‌ها نشانه‌هایی هستند که ما را به یک سری مسائل دیگر که محور آن‌ها همان یاد خداوند است رهنمون می‌کنند. به عبارت دیگر شعائر باید به صورت معقول و مخاطب‌شناسانه جلوی چشم انسان‌ها باشد و دائماً انسان را به یاد خداوند متعال بیاندازد.
باورها و عقاید، فرامتن یک نماد
در نتیجه می‌توان ویژگی‌های شعائر را این‌گونه گفت که ظاهر و آشکار باشند تا به عنوان نماد یک فکر یا یک فرهنگ قرار داده شوند، معرِف هویت افراد و اجتماعات و تمایز آن‌ها از دیگران باشند، حامل پیام یا بدین جهت وضع شوند، جنبه سمبلیک داشته باشد، وابستگی فرد یا جمع به یک حزب، مکتب یا مذهب را نشان دهد، حیات یک مکتب را اعلام کند، بیانگر گرایشات و حمایت‌ها از آن باشد و... بنابراین در پس یک نماد و علامت عقاید و فرهنگ یک جامعه مشاهده می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت شعائر الهی به جنبه بیرونی دین و نمای ظاهری آن گفته می‌شود.
رسا ـ مسؤولان به مسأله تعظیم شعائر الهی چقدر اهمیت می‌دهند و برای آن ارزش قائل هستند؟
رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنان تأکید کردند که بنای شعائر بر تظاهر، نشان دادن، مطرح کردن و جلو چشم نگهداشتن است. شعائر را مطلقاً نباید تضعیف کرد. بعضی‌ها به اسم این‌که ما اهل ریا نیستیم و نمی‌خواهیم تظاهر کنیم، شعائر اسلامی، علامت‌های اسلامی، سیمای اسلامی، وجهه اسلامی، رفتار اسلامی و پرچم‌های اسلامی را از زندگیِ خودشان و زندگی مردم جمع می‌کنند؛ نخیر، بنده مطلقاً این را توصیه نمی‌کنم؛ بلکه برعکس، توصیه می‌کنم مقید باشید و این‌ها را نگه دارید.
رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنان تأکید کردند که بنای شعائر بر تظاهر، نشان دادن، مطرح کردن و جلو چشم نگهداشتن است. شعائر را مطلقاً نباید تضعیف کرد. بعضی‌ها به اسم این‌که ما اهل ریا نیستیم و نمی‌خواهیم تظاهر کنیم، شعائر اسلامی، علامت‌های اسلامی، سیمای اسلامی، وجهه اسلامی، رفتار اسلامی و پرچم‌های اسلامی را از زندگیِ خودشان و زندگی مردم جمع می‌کنند؛ نخیر، بنده مطلقاً این را توصیه نمی‌کنم؛ بلکه برعکس، توصیه می‌کنم مقید باشید و این‌ها را نگه دارید.
همانطور که عرض کردم در مذهب تشیع یکی از این شعائر مهم می‌تواند عزاداری و اقامه عزا برای سید الشهدا(ع) باشد که بعد از واقعه عاشورا در درجه اول خود اهل‌بیت(ع) آن را در بین مردم احیا کردند و دستور اکید بر احیای آن برای هر سال دادند. مثال بارز امروزی آن‌که نمود خارجی و نمادین آن بسیار زیبا به نمایش گذاشته می‌شود پیاده‌روی اربعین است.
یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های انقلاب اسلامی احیا و حفظ شعائر الهی بوده است؛ بعد از انقلاب دین و اسلام در بسیار از کشور‌ها کانون توجه بیشتری قرار گرفت. حضرت امام(ره) بزرگداشت برخی از ایام را سوای از عزادرای برای امام حسین(ع) که آن را بسیار مهم می‌دانست، مثل ۲۲ بهمن، روز قدس و... را با اهمیت اعلام کردند که رهبر معظم انقلاب نیز همین‌گونه هستند. همچنین ضروری است شعائر الهی در رفتار و عمل نیز تحقق پیدا کند و از تظاهر و خودنمایی پرهیز شود. زنده نگه داشتن یاد و نام شهیدان در انقلاب اسلامی می‌تواند یکی از شعائر باشد.
قبل از انقلاب اسلامی در ایران نام برخی خیابان‌ها و مکان‌ها به نام نماد‌ها و افراد فاسد و سران برخی کشور‌ها بوده است؛ اما بعد از انقلاب این‌ها تغییر کرد و دارای یک مبنا شدند برای مثال؛ نام برخی اماکن و خیابان‌ها به نام‌های شهدا نامگذاری می‌شود تا ما را به یاد آن‌ها بیندازد و معلوم شود چه سرمایه‌هایی در این کشور جانفشانی کردند و موفقیت و امنیت امروز مرهون زحمات و جانفشانی‌های آنهاست.
مطلب دیگر این‌که نباید این شعائر انقلابی از بین برود؛ در نتیجه افرادی که این نشانه‌ها را کم رنگ و تضعیف می‌کنند یا از سر ناآگاهی است و یا آگاهانه از سر عناد و دشمنی است. تأثیر این نوع شعائر برروی مردم و به خصوص نسل‌هایی که شرایط جنگ و انقلاب را درک نکرده‌اند بسیار حائز اهمیت است./ت300/ق
مطلب دیگر این‌که نباید این شعائر انقلابی از بین برود؛ در نتیجه افرادی که این نشانه‌ها را کم رنگ و تضعیف می‌کنند یا از سر ناآگاهی است و یا آگاهانه از سر عناد و دشمنی است. تأثیر این نوع شعائر برروی مردم و به خصوص نسل‌هایی که شرایط جنگ و انقلاب را درک نکرده‌اند بسیار حائز اهمیت است./ت300/ق
ارسال نظرات