از طلب رحمت و توفیق طاعت تا پاكى از تهمت و ترديد

آیت الله حاج سید محمدعلی شیرازی، از علمای بزرگ خراسان و استاد درس خارج فقه حوزه علمیه خراسان در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، پیرامون شرح دعای روز بیست و نهم ماه مبارک رمضان با قرائت «اللهم غشّني فيه بالرحمة وارزقني فيه التوفيق والعصمة وطهّر قلبي من غياهب التهمة يا رحيماً بعباده المؤمنين» بیان داشت: امام(عليه السلام) عرضه مى دارند: خدايا در اين روز مرا به رحمت خود كاملاً بپوشان و (توفيق) طاعت و حفظ از گناهان را روزيم فرما و دلم را از تاريکي هاي ترديد و تهمت و اوهام باطل پاک بدار، اي خداي مهربان بر اهل ايمان.

رحمت الهی

آیت الله شیرازی بیان داشت: در پايان ماه مبارك رمضان از خداوند متعال طلب رحمت می کنیم از او می خواهیم پوششی از رحمتش را قسمت و نصيب ما کند. رحمت خداوند شامل حال همه بندگان شده و سراسر عالم هستى را در برگرفته است اما رحمتی که ما در اين دعا طالب آن هستیم رحمت خاص است كه قسمت هر کسی نمی شود.

وی افزود: رحمت الهی در بُعد رحمانیت، شامل حال همه موجودات می شود و اين بعد رحیمیت آن است كه خاص بندگان خوب و مؤمنانى است که دارای خصوصیت خاص هستند یعنی نوری به همراه دارد که در پی آن، هدايت قسمت بنده می شود و در صراط مستقیم قرار گرفته و رستگار و عاقبت به خیر می گردد.

آیت الله شیرازی ادامه داد: بر این اساس ما در این دعا طالب این رحمت هستیم و از خداى جلّ و علا می خواهیم ما را در اينچنين رحمتی غرق کند و بپوشاند که نور آن سبب هدایت ما شود. این نوع رحمت به گواه آیه ٥٣ سوره مباركه یوسف شیطان را از ما دور می کند و نفس اماره از پس آن بر نمی آید.

درخواست توفیق طاعت و دوری از گناه

استاد خارج حوزه بیان داشت: امروز دوباره از خداوند متعال توفیق طاعت و بنده گی می خواهیم در حالی که دوری از گناهان را همزمان نیز مسألت مى نماييم. این خواسته را رزقی بزرگ می دانیم و لذا طالبش هستیم. البته اين نكته بسيار حائز اهميت است كه درخواست توفیق، تنها به گفتار میسر نمی شود بلکه باید در واقع با اعمال و رفتارمان نشان دهیم که از او توفیق عبادت را می طلبیم.

آيت الله شيرازى ادامه داد: در بیان آیات شريفه قرآن مجيد و روایات نورانى ائمه اطهار(عليهم السلام) كسب توفیق الهی را منوط به اسباب و عواملی معرفی کرده اند که با سختی و مشقت و زحمت حاصل مى شوند اما نتیجه بسيار بزرگى كه در پى دارند، انسانِ با هدف را به سوى خود كشيده و مسير را براى او هموار مى نمايند. مثلاً حسن نیت، حسن معاشرت، تلاش براى تحصيل رزق حلال، اخلاص در عمل، چشم پوشى از برخى لذائذ، سعى در انجام وظائف و اهتمام به عمل خير و صالح از مواردی است که شاید مقدارى سختی داشته باشد اما قطعاً سبب جلب توفیق الهی و صعود هر چه بيشتر در قله هاى كمال و سعادت می شود.

وی افزود: عکس آنچه گفتیم هم بی توفیقی می آورد، به هر حال اگر همان بخش نخست دعا اجابت شود آثار باقی دعا نیز براى ما خواهد بود چرا که اگر رحمتش با وصفی که بیان شد شامل حال ما شود نور هدایتش سبب توفیقات روز افزون در مسیر بنده گی و دوری از گناهان می شود.

پرهیز از تهمت

استاد درس خارج فقه حوزه علميه پیرامون بخش پایانی دعا بیان داشت: از او می خواهیم قلب و روح و جان ما از تهمت پاک باشد. مراد از تهمت در اينجا چیست؟!  اگر مقصود از تهمت، افتراء باشد به هر دو شكل متصوّرش مذموم است؛ يعنى چه انسان در موضعی قرار بگیرد که به او تهمت بزنند كه بسيار دردآور و ناراحت کننده است، و چه خود به دیگران تهمت ببندد که این نيز بسیار زشت و ناپسند و دور از اخلاق و انسانيت است، در هر دو فرض، گرفتار بلاى بزرگى است و در هر دو صورت نتیجه آن تاریکی قلب از نور الهی است.

آیت الله شیرازی افزود: طبق بیان روایات باید از مواضعی که سبب می شود دیگران به ما تهمت بزنند پرهیز کنیم، از عمل یا فعلی که دیگران را نسبت به ما ظنین می کند باید دوری کنيم.

وی ادامه داد: از سوی دیگر برای پرهیز از تهمت بستن به دیگران، تا جایی که ممکن است اعمال و رفتار دیگران را حمل بر نیکی و درستی کنیم تا از این روحیه بسيار مضر دور شویم. نگاه منفی به دیگران سبب جلب همان نگاه نسبت به خویش می شود، بنابراین امروز از خداوند پاکی از آن را درخواست مى نماييم. و اگر مقصود از تهمت، شك و ترديد و وسوسه باشد نيز درد بزرگى است كه دعاى مداوم مى طلبد، چرا كه انسان ها و به خصوص انسان مؤمن يكسره در معرض وسوسه هاى خناسان جن و انس و شك و ترديدهايى است كه از سوى ابليس و عواملش به او إلقاء مى شود. رفع و دفع اين شكوك و وسوسه ها كه توسط شيطان رجيم غالباً در مسائل پايه اى علم و معرفت و موضوعات كليدى و به منظور ايجاد تزلزل در پايه و اساس اعتقادات مؤمن ايجاد مى شود، و رهايى از تاريكى هاى متعاقب آن، نيازمند لطف ويژه حضرت حق است و ما در اين دعا اين مطلب مهم را از خداوند متعال درخواست مى نماييم. امید است در این شب و روزهاى پايانى، بيشترين بهره را از معنويات اين ماه برده و حاجات و خواسته هاى دينى و دنيوى ما اجابت شود. إن شاءالله./933/ت302/ب1