عفو و گذشت نسبت به همسر سبب نشاط در زندگی میشود
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اصفهان، حضرت آیت الله حسین مظاهری رییس حوزه علمیه اصفهان، در درس اخلاق مجازی امروز، با بیان اینکه کینه توزی خطرات فوق العادهای برای انسان دارد و انسان را به سمت خطاهای بزرگ خواهد برد، گفت: کینه زمینه و بستر بسیاری از گناهان و خطاهای بزرگ انسان است.
حضرت آیت الله مظاهری در ادامه خاطرنشان کرد: کینه طوفانی و شعله ور میشود و آتش آن منجر به خطاهای بسیار و بزرگ خواهد شد و میتواند زندگی انسان را از بین ببرد، از همه تقاضا دارم کینه کسی را در دل نداشته باشند، مخصوصا کینه زن و شوهر از یکدیگر نباید وجود داشته باشد.
وی با اشاره جایگاه ایثار و فداکاری در سعادت زندگی انسان، اظهار کرد: فداکاری و گذشت یعنی اینکه اگر کسی به ما بدی کرد او را عفو کنیم و کینه او را در دل نگیریم، اگر میخواهیم در قیامت خداوند ما را بیامرزد باید اهل عفو بخشش و گذشت باشیم و اگر مورد عفو خدا در قیامت واقع نشویم وای به حال ما خواهد بود، همه حتی انبیاء باید با عفو خداوند به بهشت بروند.
همه ما نیازمند عفو الهی هستیم
رییس حوزه علمیه اصفهان با بیان اینکه اعمال ما در برابر نعمات الهی بسیار ناچیز و حقیر است و به همین دلیل نیازمند عفو خدا برای رفتن به بهشت هستیم، تصریح کرد: صفت گذشت و ایثار و فداکاری اگر در ما زنده نباشد مشمول عفو خدا نخواهیم بود، باید در اثر ملکه شدن عفو در وجودمان کینه از درون ما از بین برود و عفو و ایثار و فداکاری ما به طور ناخودآگاه کار بکند.
حضرت آیت الله مظاهری کاشتن و بارور کردن درخت فضیلت درون انسان را نیازمند برخورداری از صفت عفو و گذشت عنوان کرد و گفت: صبر و استقامت و گذشت و ایثار و فداکاری اگر در زندگی مشترک وجود داشته باشد علیرغم اختلافات، زندگی بسیار با نشاط خواهد بود و اگر عفو و گذشت نباشد زندگی انسان با مشکل همراه خواهد بود.
وی در ادامه افزود: بنابر روایات اگر میخواهید رحمت الهی مانند باران بر خانه شما ببارد باید نسبت به یکدیگر گذشت داشته باشید و اهل عفو و ایثار و فداکاری باشید، افرادی که کینه توز باشند از رحمت الهی محروم خواهند شد، اصلا انسان نباید کینه توز باشد، اگر بدی آمد نباید به دل بگیرد که بخواهد گذشت کند، باید درون انسان از کینه توزی خالی باشد.
زن و شوهر نسبت به یکدیگر عفو و گذشت داشته باشند
رییس حوزه علمیه اصفهان با اشاره به دستور قرآن کریم مبنی بر ضرورت ملکه شدن صفت عفو و بخشش و گذشت در انسان، تصریح کرد: قرآن میفرماید زن و شوهر نباید از هم کینه به دل بگیرند بلکه باید حتی اگر همسرشان بدی کرد آنها با مهربانی و تلطف و گذشت پاسخ دهند، نه اینکه کینه توزی کنند.
حضرت آیت الله مظاهری با بیان اینکه خانهای که در آن زن و شوهر از یکدیگر کینه داشته باشند مورد لعن ملائکه قرار خواهد گرفت، اظهار کرد: قرآن کریم میفرماید نباید اصلا بدی یکدیگر را به دل بگیرید، اگر یکی بدی کرد دیگری باید خوبی بکند، آن زمان است که مورد مغفرت و رحمت خداوند واقع خواهید شد، اگر همین یک دستور قرآن در خانههای ما اجرا شود دیگر شاهد معضلاتی نظیر طلاق نخواهیم بود./1304/پ210/ب1
استنلی و همکاران (2006) معتقدند روابط زوجین در صورتیکه به رفتارهای مفیدی همچون فداکاری گرایش پیدا کند، پربارتر و غنیتر خواهد شد. پژوهش ونلانگ، آگنیو، هرینگ و استمرز (1997) و ونلانگ و همکاران (1997) بیانگر این است که افرادی که اقدام به رفتارهای فداکارانه میکنند به احتمال بیشتری نسبت به سایرین، با همسر خود میمانند. ونلانگ و همکاران (1997) در فراتحلیلی با عنوان «تمایل به فداکاری در میان زوجها» به این نتیجه دست یافتند که تمایل به فداکاری، رابطه مثبتی با سطح رضایت از رابطه فعلی و میزان سرمایهگذاری و همبستگی منفی با کیفیت جانشینهای بالقوه رابطه فعلی دارد. خجستهمهر و همکاران (2017) در پژوهشی نشان دادند رفتارهای فداکارانه همسران و ادراک این فداکاریها از سوی همسران منجر به احساس نزدیکی عاطفی بیشتر بین آنها میشود و بر تدوام ارتباط زناشویی آنها تأثیرگذار است.
نتایج برخی پژوهشها نیز نشاندهنده رابطه منفی فداکاری و کیفیت زناشویی است (وایتون و همکاران، 2007؛ توتنهاگن و کوران، 2011؛ توتنهاگن و همکاران، 2013؛ کوران و همکاران، 2015). وایتون و همکاران (2007) نشان دادند ادراک فداکاری به مثابه آسیب به خود با تعهد پایین در رابطه، عملکرد زوجی کم و نشانگان افسردگی بسیار همراه است. نتایج بررسی یونگ و کوران (2016) نیز نشان داد فراوانی فداکاری با رضایت زناشویی رابطه منفی دارد و رابطه فراوانی فداکاری و رضایت زناشویی از طریق قدردانی از همسر تعدیل میشود؛ به این صورت که وقتی افراد به طور مکرر فداکاری میکنند و از فداکاری آنها از سوی همسر قدرانی میشود، رضایت زناشویی بیشتری تجربه میکنند؛ ولی وقتی از فداکاری آنها کمتر قدردانی میشود، رضایت ارتباطی کمتری تجربه میکنند.
در بررسی دیگری که در رابطه با 130 زوج با روابط عاشقانه صورت گرفت، هیچ ارتباطی بین مشارکت در فداکاری و دادههای خودگزارشی از رضایت زناشویی یا بهزیستی فردی (رایجت و ایمپت، 2017) به دست نیامد. همچنین برخی شواهد نشان میدهد اگر فداکاری از میزانی بالاتر رود، اثرات منفیای بر روابط دارد؛ بنابراین، رابطه بین فداکاری و عملکرد رابطه به صورت خطی نیست، بلکه بیشتر منحنی است؛ به این معنا که اگر فداکاری به میزان لازم صورت گیرد و در آن حد تعادلی رعایت شود بر روابط آثار مثبتی دارد. اگر فداکاری در حد زیاد و به صورت مرتب انجام شود بر کیفیت روابط زناشویی اثر منفی دارد (پارکر و پاتندن، 2009).
همچنین اگر در روابط زناشویی فقط یکی از زوجین دست به فداکاری بزند و فداکاری او به صورت یکطرفه باشد و سنگینی رفتارهای فداکارانه تنها بر دوش یکی از زوجین باشد، احتمال بروز پیامدهای منفی در روابط بیشتر است (ایمپت و گوردن، 2008). نتایج پژوهش خجستهمهر، محمدی، سودانی و عباسپور (2018) نیز مشخص کرد بهترین حالت فداکاری در زندگی زناشویی، متقابل و دوطرفهبودن آن است و چنانچه فقط یک نفر اقدام به فداکاری کند، فداکاری میتواند آسیبزا باشد.
در تبیین این تناقضات برخی از پژوهشها نشان دادند ممکن است هزینههای فداکاری، از قبیل تجربه عواطف منفی و سرکوب عواطف منفی در طی فداکاری دلیل کاهش بهزیستی و ثبات و رضایت از رابطه باشد (ایمپت و همکاران،2012؛ لی و ایمپت، 2013؛ ایمپت، لی، کوگان، اویس و کلتنر، 2014؛ رایجت، بالیت، وایزرمن و هافمن، 2015). برخی نیز معتقدند فداکاری به خودی خود برای رابطه مضر نیست، بلکه این موضوع ناشی از انگیزههای اجتنابی فداکاری است. در انگیزههای استقبالی افراد برای شادکردن همسر یا صمیمیت بیشتر و در انگیزههای اجتنابی برای اجتناب از تعارض، نارضایتی یا ازدستدادن علاقه به رابطه، فداکاری میکنند (فیگرس، 2008). انگیزههای استقبالی فداکاری منجر به احساسات مثبت و افزایش رضایت زناشویی میشود؛ در صورتی که انگیزههای اجتنابی منجر به کاهش رضایت و پایداری ارتباطی میشود (کاوند، 2012؛ سلطانزاده اهوازی، 2013؛ آلبوغبیش، 2018؛ فیگرس، 2008؛ ایمپت و همکاران، 2010؛ ایمپت و همکاران، 2012؛ ایمپت و همکاران، 2014).
همانگونه که اشاره شد، موضوع فداکاری و کیفیت زناشویی کنجکاوی پژوهشگران متعددی را برانگیخته و تاکنون پژوهشهای زیادی درباره رابطه فداکاری و ابعاد کیفیت زناشویی انجام شده است. نتایج این پژوهشها درباره رابطه مثبت یا منفی فداکاری با کیفیت زناشویی متفاوت و متناقض است. حجم زیاد این پژوهشها و نتایج متفاوت و گاهی متضاد آنها استفاده از فراتحلیل را به عنوان روشی برای تلخیص و نتیجهگیری از این حجم پژوهش و اینکه درنهایت ارتباط میان این دو متغیر چگونه است ضروری میکند. علاوه بر این، رایجت و ایمپت (2017) در مرور و بازنگری ادبیات پژوهشی مربوط به فداکاری، ضمن برشمردن برخی از عوامل مؤثر بر رابطه فداکاری و کیفیت زناشویی به این موضوع اشاره میکنند که نبود پاسخ قطعی و جامع درباره مرتبطبودن یا نبودن فداکاری با بهزیستی فردی و ارتباطی، استفاده از فراتحلیل برای شفافسازی این موضوع را ضروری میکند.