بررسی ۱۰ اتفاق که حال و هوای انتخاباتی کشور را پر رنگ‌تر کرده است

به گزارش خبرگزاري رسا، قطار انتخابات کمتر از ۲۰ روز دیگر به ایستگاه پایانی می‌رسد و با توجه به نزدیک شدن ایام رقابت، جریان‌های سیاسی تکاپوی بیشتری برای نهایی کردن فهرست‌های انتخاباتی دارند. در همین راستا هر روز اخبار جدیدی از آخرین تحولات در دو جبهه اصلاح‌طلب و اصولگرا منتشر می‌شود.

همزمان با فعالیت‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان و اصولگرایان، نهاد‌های دست‌اندرکار انتخابات نیز در حال زمینه‌سازی برای برگزاری این رویداد سیاسی هستند. شورای نگهبان در حال انجام آخرین مراحل بررسی صلاحیت‌هاست و وزارت کشور در حال فراهم کردن شرایط لازم برای اجرای انتخابات است.

دستگاه قضا نیز اقدامات لازم را برای پیشگیری حداکثری از جرایم انتخاباتی انجام داده است. علاوه بر این‌ها فضای مجازی نیز این روز‌ها پر از اخبار انتخاباتی و بگو و مگو‌های سیاسی درباره انتخابات است و پویش‌های مرتبط با انتخابات نیز یکی پس از دیگری، در شبکه‌های اجتماعی به راه می‌افتند. همه این‌ها در کنار هم باعث شده تا فضای انتخابات دوم اسفند، روز به روز گرم‌تر شود و نوید انتخابات پرشکوهی را بدهد. در این گزارش به بررسی برخی از آخرین تحولات مرتبط با انتخابات در کشور پرداخته‌ایم.

چالش شفافیت
این روز‌ها با داغ شدن بحث شفافیت مالی نامزد‌های انتخاباتی، برخی کاربران فضای مجازی با راه انداختن هشتگی به اسم چالش شفافیت کاندیدا از نامزد‌های انتخاباتی خواستند درباره دارایی‌های خود شفاف‌سازی کنند. این حرکت با استقبال دیگر کاربران مواجه شده و کم‌کم در حال تبدیل شدن به یک مطالبه عمومی است. طبیعی است مردم خواهان شفاف‌سازی دارایی نامزد‌های این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی باشند.

این حرکت البته سابقه هم داشت و سال ۹۴ «چالش شفافیت» از فرصت تبلیغات انتخابات مجلس شورای اسلامی استفاده کرد تا با هدف شروع یک حرکت نو بخشی از مسوولان را متقاعد کند مستقیم و بدون واسطه به سوالاتی صریح در مورد دارایی‌های خود پاسخ دهند.

در سال ۹۶ و دقیقا در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری پویشی با عنوان «چالش شفافیت» توسط یکی از رسانه‌ها به راه انداخته شد که بازخوردی بسیار مثبت داشت.

اکنون هم بر اساس پویشی که با عنوان «مجلس شفاف و ضدفساد» به راه افتاده، تعدادی از نامزد‌های یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی، فهرست اموالشان را در صفحات شخصی خود در فضای مجازی اعلام کرده‌اند.

علاوه بر پویش چالش شفافیت، پویش‌های دیگر مانند «رأیت را بگو» و نیز پویش «شفافیت داوطلبانه هزینه‌های انتخاباتی» بلافاصله در عرصه فضای مجازی به صورت فراگیر درآمد. به نظر می‌رسد تلاش‌هایی از این دست در عرصه سیاسی و مجازی در صورت مواجهه درست و پیوستن جامعه مخاطب به آن می‌تواند از تاثیرگذاری بالایی برخوردار باشد.

شعب ویژه دستگاه قضا برای رسیدگی به تخلفات انتخاباتی
قوه قضاییه در این دوره نیز همچون همه دوره‌های انتخابات، تمرکزی ویژه بر تخلفات انتخاباتی دارد.

در همین زمینه از مدت‌ها قبل ستاد‌های پیشگیری از جرایم انتخاباتی با مسوولیت دادستان کل کشور تشکیل شده تا ارتکاب جرایم انتخاباتی از سوی نامزد‌ها و حامیانشان به حداقل برسد. قوه قضاییه همچنین از هیات‌های اجرایی و هیات‌های نظارت و برگزارکنندگان انتخابات هم خواسته است از بروز جرایم انتخاباتی پیشگیری کنند.

همچنین غلامحسین اسماعیلی، سخنگوی قوه قضاییه دیروز در نشست خبری عنوان کرد: برای جرایم انتخاباتی احتمالی شعب ویژه تعریف کردیم و گفتیم در تمامی حوزه‌های انتخاباتی شعب ویژه رسیدگی به جرایم انتخاباتی تعریف شود؛ یعنی شعب را تشکیل دادیم و برای آن آموزش گذاشتیم و به این شعب تاکید شده است که به جرایم انتخاباتی در حداقل زمان قانونی و با رعایت چارچوب‌های قانونی رسیدگی شود.

حذف احتمالی فراکسیون مستقلین از مجلس آینده
مجلس دهم از سه فراکسیون اصلی تشکیل شده بود که عبارت بودند از فراکسیون امید (اصلاح‌طلبان)، فراکسیون نمایندگان ولایی (اصولگرایان) و فراکسیون مستقلین.

فراکسیون مستقلین، فراکسیونی بود که با محوریت علی لاریجانی تشکیل شده بود و از تاثیرگذاری بالایی در مجلس دهم برخوردار بود. اما لاریجانی برای انتخابات مجلس یازدهم ثبت نام نکرد و کاظم جلالی که یکی از چهره‌های موثر این فراکسیون بود از مدتی قبل برای رفتن به سفارت ایران در روسیه از نمایندگی مجلس استعفا کرد. برخی دیگر از چهره‌های تاثیرگذار فراکسیون مستقلین هم که برای انتخابات آینده ثبت نام کرده بودند نتوانستند از فیلتر شورای نگهبان عبور کنند و رد صلاحیت شدند.

بر همین اساس خیلی از تحلیلگران سیاسی معتقدند در مجلس آینده احتمالا شاهد فراکسیون مستقلین شبیه به آنچه در مجلس فعلی شاهد آن بودیم، نخواهیم بود.

آماده شدن نمایندگان برای انتخابات
نمایندگان مجلس از سه شنبه هفته قبل برای سرکشی به حوزه‌های انتخابیه به تعطیلات رفته‌اند و پس از آن هم به تبلیغات انتخاباتی خواهند پرداخت.

از میان نمایندگان فعلی مجلس شورای اسلامی، ۲۴۹ نفر از آن‌ها برای انتخابات اسفند نام نویسی کرده اند که با درگذشت نماینده ایرانشهر این آمار به ۲۴۸ نفر کاهش یافت. از میان این ۲۴۸ نفر هم صلاحیت ۹۲ نفر در هیات‌های نظارت شورای نگهبان رد شد. البته پس از اولین دوره بررسی صلاحیت‌ها در شورای نگهبان، هشت نفر از این نمایندگان تایید صلاحیت شدند.

بر این اساس ۱۶۴ نفر از نمایندگان مجلس دهم به عنوان نامزد‌های مجلس یازدهم از پنجشنبه هفته آینده به رقابت با سایر داوطلبان خواهند پرداخت.

شانا و پایداری در مسیر تفاهم یا جدایی
اصولگرایان با راه‌اندازی تشکیلاتی به اسم شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب اسلامی موسوم به شانا به استقبال انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی رفتند. شانا و ستاد مرکزی انتخاب نامزد‌های آن از مدت‌ها قبل در تلاش برای رسیدن به فهرستی واحد بود و از این رو با رایزنی دیگر جریان‌های اصولگرایی امید فراوان داشت که به این نتیجه برسد. چند هفته پیش بود که شانا ترکیب ۱۵۰ نفره را از میان نامزد‌ها پالایش و به رسانه‌ها معرفی کرد.

چند روز بعد از بین اسامی ۱۵۰ نفره، برای بار دوم ۹۰ نفر انتخاب و در دومین دوره از معرفی نامزدها، فهرستشان ارائه شده بود. فهرست ۹۰ نفره تلفیقی از اصولگرایان سنتی، جبهه پایداری، جریان تحول‌خواه، جبهه ایستادگی و برخی وزیران دولت احمدی‌نژاد است. اما با این حال جریان پایداری فهرست جداگانه ۶۰ نفره‌ای را معرفی کرد.

مقایسه این دو نشان می‌دهد که از مجموع ۹۰ نفر افراد پیشنهادی شورای ائتلاف و ۶۰ نفر افراد پیشنهادی جبهه پایداری در حوزه انتخابیه تهران، ۲۵ نفر مشترک هستند. تا الان آنچه از شواهد بر می‌آید این است که ظاهرا اصولگرایان نتوانسته اند به ترکیب ۳۰ نفره واحدی برای ارائه فهرستی مشترک برسند و اگر روند ماجرا به همین صورت پیش برود به احتمال زیاد اصولگرایان حداقل با دو فهرست در حوزه انتخابیه تهران وارد کارزار انتخابی می‌شوند.

آخرین مرحله رسیدگی به شکایت نامزد‌ها
آخرین مرحله رسیدگی به پرونده داوطلبان در شورای نگهبان از دیروز آغاز شده است و به مدت هفت روز یعنی تا ۲۱ بهمن ادامه خواهد داشت.

این مرحله مختص داوطلبانی است که در دوره بررسی قبلی در شورای نگهبان، از سوی این شورا رد شده‌اند و شکایت خود را در روز‌های گذشته به شورای نگهبان ارائه کرده‌اند.

پس از رسیدگی به شکایت این دسته از نامزدها، اسامی آن‌ها به استناد مواد ۳۶ و ۴۰ آیین‌نامه در تاریخ ۲۲ بهمن اعلام قطعی و منتشر می‌شود. طبق برنامه ستاد انتخابات کشور در تاریخ ۲۳ بهمن شاهد انتشار آگهی انتخابات توسط هیات اجرایی مراکز حوزه‌های انتخابیه به استناد ماده ۲۰۹ آیین‌نامه خواهیم بود و نامزد‌ها به استناد ماده ۵۶ قانون انتخابات از ۲۴ بهمن می‌توانند به صورت رسمی فعالیت‌ها و تبلیغات انتخاباتی خود را آغاز کنند. این داوطلبان تا یکم اسفند یعنی یک روز به انتخابات برای فعالیت انتخاباتی خود زمان دارند و دوم اسفند روز انتخابات است.

طرحی برای شفافیت تبلیغات
طرح شفافیت و نظارت بر تامین مالی فعالیت‌های انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی که چندی قبل از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصویب شده بود در جلسه هفته گذشته شورای نگهبان تایید شد و به این ترتیب در دوران تبلیغات انتخاباتی مجلس یازدهم که از پنجشنبه هفته آینده آغاز می‌شود داوطلبان باید جزئیات این قانون را مد نظر داشته باشند.

این طرح که ۶ بهمن از سوی نمایندگان مجلس تصویب شد شامل کمک‌های احزاب و گروه‌های سیاسی، کمک‌های اشخاص حقیقی ایرانی، منابع و امکانات عمومی است که باید به طور مساوی و عادلانه در اختیار نامزد‌ها قرار گیرد. هزینه‌ها نیز شامل چهار بخش اعم از دایر کردن محل ستادها، برپایی تجمعات عمومی، هزینه‌های انجام تبلیغات مجاز و هزینه‌های عوامل اجرایی و کارشناسی است.

گرچه در ماه‌های اخیر انتقادات فراوانی از نمایندگان مجلس به دلیل عدم اصلاح قانون انتخابات شده است، اما قانون شفافیت منابع مالی نامزد‌ها می‌تواند حداقل بخشی از خلأ‌های موجود قانونی برای برخورد با متخلفان انتخاباتی را پر کند.

ایجاد سامانه دریافت گزارش تخلفات انتخاباتی
در این دوره از انتخابات، شورای نگهبان برای دریافت گزارش و اسناد تخلفات انتخاباتی از سوی مردم، سامانه‌ای اینترنتی به نشانی
mardomnazer.shora-‌gc.ir راه‌اندازی کرده است.

به گفته سخنگوی شورای نگهبان، هدف از ایجاد سامانه مردم ناظر، توسعه نظارت مردمی شورای نگهبان و استفاده از ظرفیت‌های مردمی در زمینه‌های مختلف تخلفات انتخاباتی است.

موضوع تخلفاتی که مردم می‌توانند از طریق این سامانه به اطلاع شورای‌نگهبان برسانند این موارد را در بر می‌گیرد: اخلال در فرآیند رای‌گیری، تبلیغات غیرمجاز، خرید و فروش آرا، تهدید و تطمیع مردم در انتخابات، سوء‌استفاده از امکانات دولتی، جانبداری مجریان و ناظران از داوطلبان و کوتاهی عوامل برگزاری انتخابات از وظایفشان.

مردم از طریق این سامانه می‌توانند عکس، فیلم یا هر فایل مرتبط با اسناد و تخلفات انتخاباتی را برای شورای نگهبان ارسال کنند.

روند رو به افزایش تایید صلاحیت‌ها
در این دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی، ۱۶ هزار و ۳۳ داوطلب ثبت‌نام کردند که بر اساس آخرین اعلام شورای نگهبان تا کنون بیش از ۵۰ درصد نامزد‌ها تایید صلاحیت شده‌اند.

البته آن طور که عباسعلی کدخدایی اعلام کرده تلاش شورای نگهبان این است که در آخرین دور رسیدگی به شکایات نیز تعداد دیگری از نامزد‌ها تایید صلاحیت شده و به گردونه انتخابات وارد شوند.

بر این اساس باید انتظار داشت که احتمالا حدود ده هزار داوطلب به رقابت با یکدیگر بپردازند.

اصلاح‌طلبان، ارائه فهرست در وقت اضافه
اصلاح‌طلبان تاکنون حرکت شفاف و آشکاری را به منظور ارائه فهرست‌های انتخاباتی از خود نشان نداده‌اند و بیشتر منتظر اعلام نظر شورای نگهبان برای اعلام فهرست تایید صلاحیت‌های نهایی هستند. در همین رابطه سیدحسن رسولی، رئیس ستاد انتخابات مرکزی شورای عالی جبهه اصلاح‌طلبان، در پنجمین جلسه شورای مرکزی این ستاد که با حضور اعضای شورا برگزار شد، گفت: تصمیمات نهایی درباره چگونگی حضور جبهه اصلاحات در انتخابات مجلس، به زودی در قالب نشست خبری که با حضور خبرنگاران رسانه‌های مختلف برگزار می‌شود، تشریح خواهد شد.

با این حال آذر منصوری، دبیر شورای‌عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان با بیان این که راهبرد ما فعلا این است که فهرستی ارائه نکنیم، گفته: چنانچه در حوزه‌های انتخابیه چهره شاخص اصلاح‌طلب داشته باشیم آن را اعلام می‌کنیم در غیر این صورت داوطلبی را معرفی نمی‌کنیم. چند روز قبل هم شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان جلسه فوق‌العاده‌ای برای تصمیم‌گیری درباره فهرست‌های انتخاباتی برگزار کرد، اما نتایج این جلسه رسانه‌ای نشد.

با وجود انتشار برخی خبر‌ها مبنی بر احتمال عدم ارائه لیست انتخاباتی از سوی اصلاح‌طلبان، اما برخی تحلیلگران معتقدند این جریان سیاسی در‌نهایت با ارائه لیست انتخاباتی با سرلیستی مجید انصاری در انتخابات حضور خواهد یافت./1360/