نوشتاری از نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی؛
"بیانیه گام دوم انقلاب؛ همت‌ها برکت‌ها غفلت‌ها"
طبق بیانیه گام دوم شایسته است همگان به‌ویژه جوانان کمربندهای خود را محکم ببندند و در سه حوزه خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی همت‌های والا را به منصه ظهور برسانند.
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت الاسلام والمسلمین ابوالقاسم یعقوبی، نماینده ولی فقیه در خراسان شمالی در یادداشتی به تبیین راهکارهای مهم رشد و بالندگی انقلاب اسلامی و مولفه های مهم بیانیه گام دوم انقلاب پرداخت.
انقلاب اسلامی یک نهضت و خیزش بزرگ تاریخی و دینی بود که به دست بلندهمتانی مانند امام خمینی(ره) و یاران سخت‌کوش و باوفایش شکل گرفت. این قیام و خیزش به دنبال خود رویش‌های شگفت‌انگیز و برکت‌های فراوانی را نیز به دنبال داشت.
40 سال از آن خیزش سترگ و رویش بزرگ گذشت، نهضت اسلامی و قیام مردم مسلمان دل‌های بسیاری را به‌سوی خود کشاند، موانع بزرگی را از مسیر کنار زد و قله‌های بلندی را در زمینه‌های فرهنگی، سیاسی، نظامی و اقتصادی فتح کرد.
اینک که در آغاز چله دوم قرار گرفته، شایسته است همگان همت‌ها را بیشتر و نگاه‌ها را بلندتر سازند تا شاهد رویش‌های بزرگ‌تر و گسترده‌تر باشیم و نیز از غفلت‌ها و ریزش‌ها- که نسبت به رویش‌ها کمتر هستند- بکاهیم و سرعت انقلاب اسلامی را دوچندان سازیم تا پس از مرحله خودسازی و جامعه پردازی به هدف کلان و مهم تمدن سازی دست یابیم.
در این نوشتار بنا بر این است که شرحی هرچند کوتاه و اندک بر بیانیه گام دوم انقلاب مستند به آیات و روایات با بهره‌گیری از دیگر فرمایشات رهبری را در سه محور تقدیم کنیم.
همت
همت بلند دار که مردان روزگار/ از همت بلند به‌جایی رسیده‌اند
بلبل به باغ و جغد به ویرانه تاخته است/ هر کس به قدر همت خود خانه ساخته است
همت‌ها زیرساخت تغییر و تبدیل‌ها است (إِنَّ اللهَ لاَ یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُواْ مَا بِأَنْفُسِهِمْ)
ملتی که دارای روح بزرگ و همت بلند باشد آرمان‌های بزرگ را دنبال می‌کند و بزرگواری و کرامت خود را به منصه ظهور می‌رساند.
ارزش هر انسان و جامعه‌ای به اندازه همت آنان است، امام علی (ع) فرمود: «قَدْرُ الرَّجُلِ عَلَی قَدْرِ هِمَّتِهِ».
به همت‌های بلند و اراده‌های والا و نگاه‌های شگرف و دوراندیش باید افتخار کرد، آنان که در میدان زندگی فتح قله‌های بلند را وجهه همت خویش قرار داده‌اند هیچ‌گاه تن به پستی و پلشتی نمی‌دهند. بلندپرواز در وسط میدان بوده و اهل اراده و اقدام و عمل هستند و در آسمان انسانیت و خصال والای انسانی پرواز را به اوج می‌رسانند.
ملت بزرگ و مسلمان ایران کاری کرد کارستان که رهبر معظم انقلاب در بیانیه از آن این‌گونه یاد می‌کنند:
«از میان همهٔ ملّت‌های زیر ستم، کمتر ملّتی به انقلاب همت می‌گمارد؛ و در میان ملّت‌هایی که به پا خاسته و انقلاب کرده‌اند، کمتر دیده شده که توانسته باشند کار را به نهایت رسانده و به‌جز تغییر حکومت‌ها، آرمان‌های انقلابی را حفظ کرده باشند. امّا انقلاب پُرشکوه ملّت ایران که بزرگ‌ترین و مردمی‌ترین انقلاب عصر جدید است، تنها انقلابی است که یک چلّهٔ پُرافتخار را بدون خیانت به آرمان‌هایش پشت سر نهاده است».
این همت والا ویژه گذشتگان نیست، رهروان راه شهدا و مجاهدان فی سبیل الله برای تحقق آرمان‌ها و عینیت آن‌ها در صحنه و سبک زندگی اسلامی باید دامن همت بالا بزنند و راه چنان روند که رهروان رفتند:
«امّا راه طی شده فقط قطعه‌ای از مسیر افتخارآمیز به‌سوی آرمان‌های بلند نظام جمهوری اسلامی است. دنبالهٔ این مسیر که به گمان زیاد، به دشواری گذشته‌ها نیست، باید با همت و هشیاری و سرعت عمل و ابتکار شما جوانان طی شود. مدیران جوان، کارگزاران جوان، اندیشمندان جوان، فعّالان جوان، در همهٔ میدان‌های سیاسی و اقتصادی و فرهنگی و بین‌المللی و نیز در عرصه‌های دین و اخلاق و معنویت و عدالت، باید شانه‌های خود را به زیر بار مسئولیت دهند، از تجربه‌ها و عبرت‌های گذشته بهره گیرند، نگاه انقلابی و روحیهٔ انقلابی و عمل جهادی را به کار بندند و ایران عزیز را الگوی کامل نظام پیشرفتهٔ اسلامی بسازند.»
در این سخنان اراده پولادین و نگاه عمیق و راهبردی رهبر معظم را می‌توان به وضوح مشاهده کرد، این پیر ره طی کرده به جوانان توصیه می‌کند که جوانان امروز به هوشیاری و همت باید پاسداری از آرمان‌های انقلاب اسلامی را عهده‌دار شوند و گذشته نورانی را چراغ راه آینده نورانی‌تر قرار دهند تا رهروان تازه‌نفس وارد میدان خدمت و مسئولیت شوند و این بار را به سرمنزل مقصود که همان تمدن سازی و حکومت آخرین حجت خدا حضرت مهدی (عج) است برسانند.
در این بیانیه افق‌های حرکت درازمدت و جامعه ایدئال ترسیم و تعیین شده است، شایسته است همگان به‌ویژه جوانان کمربندهای خود را محکم ببندند و در سه حوزه خودسازی، جامعه پردازی و تمدن سازی همت‌های والا را به منصه ظهور برسانند و مسیر آغاز شده را با سرعت و دقت بیشتر بپیمایند و از این نکته نیز غافل نشوند که دشمنان در بین راه کمین کرده‌اند تا راه را بر رهروان ببندند، یا سرعت رهروان را کند کنند و یا آن‌ها را به راه‌های انحرافی بکشانند.
«و اینک وارد دومین مرحلهٔ خودسازی و جامعه‌پردازی و تمّدن‌سازی شده است. درودی از اعماق دل بر این ملّت؛ بر نسلی که آغاز کرد و ادامه داد و بر نسلی که اینک وارد فرایند بزرگ و جهانیِ چهل سال دوّم می‌شود.»
هشدار و هدایت آینده‌سازان
رهبر حکیم و همه سو نگر و باغبان پرتجربه و واقع‌نگر به جوانان و آینده‌سازان هم هشدار می‌دهند و هم هدایت‌گری می‌کنند و می‌فرمایند:
«نکتهٔ مهمی که باید آینده‌سازان در نظر داشته باشند، این است که در کشوری زندگی می‌کنند که از نظر ظرفیت‌های طبیعی و انسانی، کم‌نظیر است و بسیاری از این ظرفیت‌ها با غفلت دست‌اندرکاران تاکنون بی‌استفاده یا کم‌استفاده مانده است. همت‌های بلند و انگیزه‌های جوان و انقلابی، خواهند توانست آن‌ها را فعّال و در پیشرفت مادّی و معنوی کشور به معنی واقعی جهش ایجاد کنند.»
امام علی (ع) فرمود: «من شرفت همته عظمت قیمته»؛ هر کس همتش والا باشد ارزشش عظیم شود.
امام باقر (ع) هم می‌فرماید: «لا شرف کبعد الهمة»؛ هیچ شرافت و افتخاری چون بلندهمتی نیست.
رسول خدا (ص) هم فرمود: «اِنَ اللهَ تَعالی یحِب مَعالِی الُامُورِ وَ اَشرافَها وَ یکرِهُ سَفسافَها»؛ خداوند بزرگ کارهای والا و شریف را دوست دارد و کارهای پست و حقیر را خوش ندارد. (میزان الحکمة، ج 13/ 40)
در قرآن سوگندهای فراوانی به چشم می‌خورد که یکی از آن‌ها این آیات است: «وَالْعَادِیاتِ ضَبْحًا ﴿۱﴾ فَالْمُورِیاتِ قَدْحًا ﴿۲﴾ فَالْمُغِیرَاتِ صُبْحًا ﴿۳﴾ فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا ﴿۴﴾ فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا ﴿۵﴾»؛ سوگند به اسبان دونده (مجاهدان) در حالی که نفس‌زنان به‌پیش می‌تاختند و سوگند به فروزندگان جرقه آتش در برخورد سم‌هایشان با سنگ‌های بیابان و سوگند به هجوم‌آوران در سپیده‌دم که گردوغبار به هر سور پراکندند و ناگهان در میان جمع (دشمن) ظاهر شدند. (سوره العادیات، آیات 1 تا 5)
سوگند به مرکب به اعتبار راکب آن است، مجاهدان بلندهمتی که به سمت و سوی خطوط مقدم دشمن آهنگ حرکت دارند مرکب‌های راهواری را برمی‌گزینند تا آنان را سریع‌تر و شتابنده‌تر به‌پیش برد.
از نیت پاک و همت بلند مجاهدان، مرکب‌های آنان نیز کسب فضیلت می‌کنند و گام‌ها و نفس‌های آن‌ها نیز دوست‌داشتنی می‌شود به‌گونه‌ای که شایسته سوگند خوردن می‌شوند.
این آیات ترسیمی از همت‌های بلند را به تصویر می‌کشد که قابل تأمل و دقت است، باید به‌پیش رفت، اراده‌ها را استوار کرد و گام‌ها را محکم برداشت و از سختی راه و انبوه دشمن نهراسید و خود را به قلب آنان زد تا تار و مار شوند و جبهه حق به موطن اصلی‌اش دست یابد.
مقام معظم رهبری می‌فرمایند: «شما جوانان باید پیش‌گام در شکستن این محاصرهٔ تبلیغاتی باشید. در خود و دیگران نهال امید به آینده را پرورش دهید. ترس و نومیدی را از خود و دیگران برانید. این نخستین و ریشه‌ای‌ترین جهاد شما است.»
همت‌های بلند مولد امیدهای بزرگ می‌شود و امیدهای بزرگ لشکر یأس و نومیدی را کنار می‌زند و آنگاه است که جهاد بزرگ رخ می‌نماید و ملتی عظیم و قویم شکل می‌گیرد که آن را قرآن با اوصاف «اعلون» برترین و متعالی‌ترین امت و «اقوم» یعنی استوارترین و باقوام ترین امت می‌ستاید.
همت‌های برخاسته از ایمان‌های عمیق به سه چیز شکل می‌گیرد؛
- شناخت اهداف و آرمان‌ها
- ایمان به اهداف و آرمان‌ها
- استقامت در راه آن اهداف و آرمان‌ها
ما می‌توانیم
این واژه و جمله‌ای است که به جوانان و بزرگ‌سالان باتجربه انرژی و توان می‌بخشد، همت‌ها را برمی‌انگیزاند و چرخ تولید و رونق آن را به نمایش می‌گذارد، وابستگی‌ها را کاهش می‌دهد و استقلال و خودکفایی را به اثبات می‌رساند.
در رژیم طاغوتی ملت ما را تحقیر کرده و به آن‌ها باورانده بودند که باید مصرف‌کننده باشند، حق تولید علم و تولید قدرت و ثروت نداشته باشند و باید سرتاپای کشور به کدخداهای سیاست و قدرت وابسته باشد.
حق تصمیم‌گیری و تصمیم سازی را از آنان سلب کرده بودند؛ اما این همه حقارت‌ها با همت‌های بلند امام و امت رخت بربست و عظمت و قوت و قدرت رخ نمود.
مقام معظم رهبری در این بیانیه هم به «حقارت‌ها» اشاره کرده‌اند و هم به «همت‌ها» پرداخته‌اند:
«انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار به شدّت تحقیر شده و به شدّت عقب‌مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت؛ در گام نخست، رژیم ننگین سلطنت استبدادی را به حکومت مردمی و مردم‌سالاری تبدیل کرد و عنصر ارادهٔ ملّی را که جان‌مایهٔ پیشرفت همه‌جانبه و حقیقی است در کانون مدیریّت کشور وارد کرد؛ آنگاه جوانان را میدان‌دار اصلی حوادث و وارد عرصه مدیریّت کرد؛ روحیه و باور «ما می‌توانیم» را به همگان منتقل کرد».
مدیریت جهادی
آنگاه که روحیه «ما می‌توانیم» در جان جامعه انقلابی اشراب شد و تار و پود آن را فراگرفت، پدیده دیگری به‌عنوان «مدیریت جهادی» شکل گرفت که جهاد سازندگی، اردوهای جهادی، بسیج سازندگی و مانند آن پدیدار شد و فرهنگ انقلابی و جهادی در مدیریت با نگاه جهادی رخ نمود.
این روحیه ریشه در همت‌های والا و کارگشا و راهگشا دارد، همت‌های بلند بسترساز اراده‌های قوی و انگیزه‌های بالا است که می‌توانند تولید را رونق بخشد، پژوهش را پرمحتوا و علم را تولید کند، راه‌های میان بر را کشف کرده و آن‌ها را عملیاتی و اجرایی سازد.
پدیده «مدیریت جهادی» که در این بیانیه فراوان به کار رفته و بر آن به‌ویژه توسط جوانان تأکید شده است، محصول همان همت‌های برخاسته از نگاه انقلابی و آموزه‌های اسلامی و قرآنی است.
قرآن از این واقعیت این‌گونه گزارش داده است:
«وَکأَینْ مِنْ نَبِی قَاتَلَ مَعَهُ رِبِّیونَ کثِیرٌ فَمَا وَهَنُوا لِمَا أَصَابَهُمْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَمَا ضَعُفُوا وَمَا اسْتَکانُوا ۗ وَاللَّهُ یحِبُّ الصَّابِرِینَ/ وَمَا کانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِی أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْکافِرِینَ/ فَآتَاهُمُ اللَّهُ ثَوَابَ الدُّنْیا وَحُسْنَ ثَوَابِ الْآخِرَةِ ۗ وَاللَّهُ یحِبُّ الْمُحْسِنِینَ»(آل عمران، 146-148)
چه بسیار پیامبرانی که مردان الهی فراوانی به همراه آنان جنگ کردند، آن‌ها هیچ‌گاه در برابر آنچه در راه خدا به آنان می‌رسید، سست و ناتوان نشدند و تن به تسلیم ندادند و خداوند استقامت‌کنندگان را دوست دارد. سخنشان تنها این بود که: پروردگارا گناهان ما را ببخش و از تندروی‌های ما در کارها، چشم‌پوشی کن قدم‌های ما را استوار بدار و ما را بر جمعیت کافران، پیروز گردان.
این روحیه جهادی و مقاوم در برابر سختی‌ها، کمبودها و فشارهایی روحی و روانی است که مدیریت را کارآمد و نتیجه‌بخش می‌کند. با شیوه معمولی و «آهسته بیا و آهسته برو» و باری به هر جهت هیچ کاری به سامان نمی‌رسد و هیچ پروژه‌ای ثمربخش و سودآور نمی‌شود.
فرهنگ جهادی ریشه در احساس مسئولیت در برابر هم نوع و احساس تکلیف در برابر خداوند متعال دارد. آنان که در فضای یاری خدا می‌زیند و خود را در محضر او می‌بینند کار و تلاششان ساعت اداری و محاسبات مادی نمی‌شناسد، بلکه کار و کارآمدی را عبادت می‌شمارند و خدمت به بندگان را سعادت و از این نوع جهان‌بینی است که کادرهای شیفته خدمت و نه تشنه قدرت به میدان می‌آیند، انقلابی می‌اندیشند و جهادی عمل می‌کنند.
همت‌های بلند در چنین فضایی خود را نشان می‌دهد، راه‌های نشدنی را شدنی می‌سازد و راه‌های نرفته را می‌پیماید و نواندیش، مبتکر و خلاق تحویل جامعه دینی می‌دهد و این نوع اندیشه و رفتار را مقام معظم رهبری «حسنه» می‌نامند:
«بی‌شک این همه،{خدمت} نه در تبلیغات نارسای مسئولان انعکاس یافته و نه زبان بدخواهان خارجی و داخلی به آن اعتراف کرده است؛ ولی هست و حسنه‌ای برای مدیران جهادی و با اخلاص نزد خدا و خلق است.»
و این است که رهبر حکیم و فرزانه انقلاب چشم امید به جوانان جهادی و انقلابی و متدین و ولایی دوخته است و فرمان حرکت به‌پیش را صادر می‌کند:
«دنیا به جوان ایرانی و پایداری ایرانی و ابتکارهای ایرانی، در بسیاری از عرصه‌ها با چشم تکریم و احترام می‌نگرد. قدر خود را بدانید و با قوّت خداداد، به‌سوی آینده خیز بردارید و حماسه بیافرینید.»
مدیریت جهادی علمی
بخش دیگری از توصیه‌های همت آفرین رهبر معظم انقلاب اسلامی پیرامون جهاد علمی در کشور است، ایشان بر این باورند که چشمه‌های دانش همواره باید جوشان و جاری باشد.
از رستاخیز علمی که در کشور آغاز شده است امروز یازده برابر شتاب رشد متوسط علم در جهان به‌پیش رفته‌ایم و دستاوردهای دانش و فناوری ما در این مدت ما را به رتبه شانزدهم در میان بیش از 200 کشور جهان رسانید که مایه شگفتی ناظران جهانی شد.
«امّا آنچه من می‌خواهم بگویم این است که این راه طی شده، با همهٔ اهمیتش فقط یک آغاز بوده است و نه بیشتر. ما هنوز از قلّه‌های دانش جهان بسیار عقبیم؛ باید به قلّه‌ها دست یابیم. باید از مرزهای کنونی دانش در مهم‌ترین رشته‌ها عبور کنیم. ما از این مرحله هنوز بسیار عقبیم؛ ما از صفر شروع کرده‌ایم. عقب‌ماندگی شرم‌آور علمی در دوران پهلوی‌ها و قاجارها در هنگامی که مسابقهٔ علمی دنیا تازه شروع شده بود، ضربهٔ سختی بر ما وارد کرده و ما را از این کاروان شتابان، فرسنگ‌ها عقب نگه داشته بود. ما اکنون حرکت را آغاز کرده و با شتاب پیش می‌رویم، ولی این شتاب باید سال‌ها با شدّت بالا ادامه یابد تا آن عقب‌افتادگی جبران شود. این‌جانب همواره به دانشگاه‌ها و دانشگاهیان و مراکز پژوهش و پژوهندگان، گرم و قاطع و جدی در این باره تذکّر و هشدار و فراخوان داده‌ام، ولی اینک مطالبهٔ عمومی من از شما جوانان آن است که این راه را با احساس مسئولیت بیشتر و همچون یک جهاد در پیش گیرید. سنگ بنای یک انقلاب علمی در کشور گذاشته شده و این انقلاب، شهیدانی از قبیل شهدای هسته‌ای نیز داده است. به‌پاخیزید و دشمن بدخواه و کینه‌توز را که از جهاد علمی شما به شدّت بیمناک است ناکام سازید.»
دستور به شتاب و سرعت، دستور به بسیج نیروها و تمرکز انرژی‌های جوانانی است که سه ویژگی دارند؛ انرژی، ابتکار و امید.
اگر این سه عنصر در کنار هم و با هم هدایت و حمایت شوند، همت‌های بزرگ علمی در حوزه‌های گوناگون پدید می‌آید.
جهاد علمی زیرمجموعه مدیریت جهادی است که رهبر حکیم همواره از آن به زیبایی یاد کرده و می‌کنند. «العلم سلطان»؛ هر جا علم و دانش است اقتدار و هیبت است، بنابراین شایسته است با مدیریت جهادی همراه با نگاه انقلابی، حرکت شتابنده و توفنده در میدان‌های علم و پژوهش تداوم یابد تا خلأهای گذشته جبران شود.
توطئه 2040 که دشمنان برای دانشگاه‌های ما کشیده‌اند نشان از پیشرفت علمی ما دارد که آنان توان تحملش را ندارند ولی می‌خواهند با عناوین فریبنده، آن پیشرفت‌ها را مهار کنند.
باید فرهنگ گسترش علم و پژوهش همراه با تخصص و تدین آهنگ شتابنده‌تری پیدا کند تا تمدن رخ بنماید و کادرهای علمی- جهادی میدان‌دار شوند و ده‌ها درد بی‌درمان اقتصاد و فرهنگ را درمان بخشند.
«هَلْ یسْتَوِی الَّذِینَ یعْلَمُونَ وَالَّذِینَ لَا یعْلَمُونَ»، به همت مردان مرد در حوزه علم و پژوهش گام‌های بلندی برداشته شده و ایران تحقیر شده جایگاه ویژه‌ای یافته است که از آن جمله است:
«تعداد 7 کشور اسلامی در لیست 50 کشور برتر تولیدکننده علم قرار گرفته‌اند، اظهار کرد: کشورهای ایران و ترکیه در زمره 20 کشور برتر دنیا و به ترتیب در جایگاه‌های 16 و 18 دنیا قرار گرفته‌اند.»
رشد تولید علم در جمهوری اسلامی ایران در میان 25 کشور برتر تولیدکننده علم در دنیا در سال 2017 برابر با 8.9(هشت و نهم دهم) درصد بوده و در مقایسه با سایر کشورها در رتبه اول دنیا قرار گرفته است، بعد از ایران کشور روسیه با 6.7(شش و هفت دهم) درصد بیشترین رشد کمیت علم را در دنیا داشته و چین با 4.3(چهار و سه دهم) درصد در رتبه سوم قرار دارد و برزیل و سوئیس هر کدام به ترتیب با 3.1(سه و یک دهم) درصد و 1.1(یک و یک دهم) درصد به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.
این رشد علمی امیدوارکننده است؛ ولی در بلندای اندیشه مقام معظم رهبری هنوز آغاز راه است و باید کمر همت بست و با حرکتی جهادی جبران عقب‌افتادگی‌های علمی به‌جامانده از رژیم پیشین را کرد./9314/ی701/س
ارسال نظرات